بسیاری براین باورند که جنگی که اسراییل در تابستان سال جاری در غزه به راه انداخت، این امکان را برای این کشور به وجود خواهد آورد که روابط خود را با کشورهای سنی و پادشاهی منطقه استحکام بخشد، چرا که آنها نیز به مانند اورشلیم درصددند تا قدرت اسلام تندرو را تضعیف سازند.
عربستان سعودی با تلاش ملک فهد در سال ۱۹۸۲، حداقل به شکلی رسمی سیاست خود را که تا آن زمان موجودیت اسراییل را به رسمیت نمی شناخت، کنار گذاشت.
در سال ۲۰۰۲ تلاشی تحت عنوان “پروژه صلح عرب ۲۰۰۲” آغاز شد. براین اساس، این تضمین به اسراییل داده شد که در صورت بازگشت به مرزهای سال ۱۹۶۷ و حل مشکل پناهدگان فلسطینی، با جهان اسلام “روابطی عادی” خواهد داشت.
ولی درحالی که برخی مسؤولان اسراییلی، به ویژه وزیر امور خارجه این کشور، آویگدور لیبرمان، اخیراً از حمایت خود از یک راه حل کلی برای منطقه خبر داده اند، نخست وزیر بنیامین نتانیاهو چنین گزینه ای را رد کرد.
سعودی ها نسبت به ایده توافق برای صلح منطقه ای مشتاق ظاهر شدند. این طور استنباط می شود که این اقدام از همان ابتدا در دستور کار بوده، چرا که هدف آن بهبود وجهه این پادشاهی پس از سوءقصدهای تروریستی ۱۱ سپتامبر در ایالات متحده بود.
ازسوی دیگر، عمان و قطر با اسراییل روابط رسمی برقرار کردند تا خود را در نظر آمریکایی ها شیرین جلوه دهند. اورشلیم در این دو کشور دفاتری افتتاح کرد، ولی دومین انتفاضه در سال ۲۰۰۰ و پس از آن، عملیات در غزه در سال ۲۰۰۶، باعث تعطیلی هر دو دفتر شد.
با این حال، در اسنادی که اخیراً ازسوی ویکی لیکس منتشر شده، “یک گفتمان محرمانه و بی وقفه” درخصوص مسأله ایران وجود دارد.
ازسوی دیگر، برخی منابع گزارش کرده اند که شرکت های اسراییلی به کشورهای حوزه خلیج فارس کمک می کنند؛ به ویژه در زمینه مشاوره امنیتی، تشکیل یگان های نظامی در محل، فروش تسلیحات و سیستم های دارای فن آوری پیچیده.
گزارش ها همچنین حاکی از آن است که اسراییل تسهیلاتی در سیاست صادرات جنگ افزار به کشورهای حوزه خلیج فارس درنظر گرفته و این بدین معنی که امروز دولت یهود این کشورها را بیشتر به مثابه شرکای بالقوه می شناسد تا تهدیدی برای موجودیت اش.
ازسوی دیگر، اسراییل به بازارهای حوزه خلیج فارس دسترسی دارد، چرا که برچسب های کالاها منشأ اسراییلی آنها را نشان نمی دهد.
ازنظر کشورهای حوزه خلیج فارس، بهای روابط آشکار با اسراییل بسیار گزاف تر از سودی است که در قبال آن به دست می آید. به همین دلیل روابط آنها با اسراییل پنهانی است و بخاطر آن هیچ بهایی در افکار عمومی اجتماعات عرب پرداخت نمی کنند.
به علاوه، اینکه ایران به عنوان یک تهدید مشترک برای آنهاست، الزاماً دلیلی برای آسان تر شدن همکاری میان کشورهای حوزه خلیج فارس و اسراییل محسوب نمی شود. درواقع، وجود منافع مشترک بدین معنی نیست که دو طرف از یک دیدگاه استراتژیک مشترک برخوردار شوند.
ازسوی دیگر، توافق آتی میان قدرت های جهانی و ایران درخصوص برنامه اتمی تهران ممکن است کشورهای حوزه خلیج فارس را به ایران نزدیک تر کند. بدین ترتیب ممکن است فعالیت های اتمی اسراییل بیشتر موضوع بحث محافل مختلف شود: “اگر شرایط برای ایران این گونه تعریف شده، چرا برای اسراییل این گونه تعریف نشود؟”
سعودی ها اخیراً خاطرنشان ساخته اند که تلاش اعراب برای ایجاد صلح همواره در دستور کار بوده و می توان آن را با واقعیت های منطقه ای که امروز درحال شکل گیری اند وفق داد.
برخی از مقامات عالی رتبه سعودی حتی این موضوع را پنهان نمی کنند که شاید جلساتی با مسؤولان اسراییل برگزار کنند. درهمین راستا، شاهزاده ترکی الفیصل، وزیر خارجه سابق عربستان، با آموش یادلین، رییس سابق دستگاه اطلاعاتی نظامی اسراییل و رییس کنونی مؤسسه تحقیقات امنیت ملی در تل آویو، به طور رسمی دیدار کرد.
مأمون فندی، در روزنامه الشرق الاوسط که متعلق به سعودی هاست گفت: “خبر خوب این است که اگر اسراییل می خواهد کاری را با اعراب انجام دهد، اکنون باید این کار را بکند.”
به گفته فندی، “کشورهای عرب به لحاظ سیاسی بدترین دوران خود را طی سال های اخیر سپری می کنند و به دلیل تحولات سیاسی داخلی ای که با آنها مواجه هستند، آماده اند تا هرگونه توافق جامعی را با اسراییل امضاء کنند”.
برخی معتقدند که این ضعف برای اسراییل بهانه ای است که فعلاً با این کشورها توافقی را امضاء نکند. با این حال، میان راه حل سیاسی منطقه ای و نبود همکاری شکاف بزرگی وجود دارد که اسراییل می تواند از آن به نفع خود سود ببرد.
آی ۲۴ نیوز، ۲۹ دسامبر
