علی فرحبخش، روزنامه اقتصادی که آذرماه سال گذشته، پس ازبازگشت ازیک کنفرانس عملی به تهران دستگیر شد وازآن پس تا کنون همچنان درزندان به سرمی برد، طی روزهای گذشته به اتهام جاسوسی واخذ 2300 دلار محاکمه وبه سه سال زندان محکوم شد. خانواده وی طی این مدت با مراجعه به مراکز وافراد مختلف درقوه قضاییه تلاش کرده اند که بیگناهی فرزند خودرا ثابت کنند. دراین مسیر حتی آیت الله شاهرودی در نامه ای به داگاه خواستارتبدیل قراربازداشت به قراروثیقه شد که دادگاه ترتیب اثرنداد. دراقدامی بسیار نامتعارف، با اشتباه درعدد ذکرشده درکیفرخواست دادگاه به جای عدد 2300 دلار، عدد 23000 دلار را مبنای انشای حکم قرارداد و بدین ترتیب فرحبخش دردادگاه بدوی موظف شده است که مبلغ یاد شده و دو برابر جریمه را پرداخت کند. اگرچه این عدد بعد ازتعطیلات نوروز اصلاح شد، اما همچنان حکم به جای خود باقی است. مادرعلی فرحبخش هفته گذشته درگفت وگوبا روزگفت که تصمیم دارند ازقاضی پرونده به خاطر هزینه های روانی وروحی این اشتباه شکایت کنند. “هلاله فرحبخش” خواهر این روزنامه نگارزندانی، درگفت وگویی با “روز” به آخرین تحولات پرونده وی پرداخته است.
آخرین اقداماتی که برای آزادی برادرتان توسط خانواده انجام شده است، چیست؟
خانواده ام در ایران تمام تلاششان را انجام میدهند تا در اعتراض به رای قبلی دادگاه پرونده را هر چه سریعتر به یکی از شعبات دادگاه تجدیدنظرانتقال دهند. این موضوع به خاطر مصادف شدن با تعطیلات عید رایران دچار وقفه شده بود که برای خانواده من تعطیلات بسیار بدموقعی محسوب می شد ولی به هرحال گذشت وادارات خداراشکر کارخود را از سر گرفتند. امیدواریم که تاریخ دادگاه تجدید نظر هر چه سریعتر معین و به پرونده علی رسیدگی شود تا حکم بیگناهی او صادر شود. درضمن قاضی دادگاه قبلی اشتباه خود را- اضافه کردن یک صفر به مبلغ ۲۳۰۰ دلار- اصلاح کرده و گفته اشتباه ماشین نویسی بوده است. ماجرای عجیبی است. مثل حکایت آن کسی شده که گفتند برو کلاه بیاور، رفت و با سرآمد.
چه توجیهی برای نگهداری علی درزندان ودرمدتی که قراراست حکم به دادگاه تجدید نظر برود وجود دارد وعملا مسئولین قضایی چه نظری دراین زمینه دارند؟
می گویند قرار بازداشت برای او صادرشده و چون پرونده هنوز به دادگاه تجدید نظر نرفته نمی توانند این کارا بکنند چون دادگاه تجدید نظر باید قرار بازداشت را فک کند. یعنی از حوزه اختیار دادگاه قبلی خارج شده و در دادگاه تجدیدنظر هم مطالعه نشده است.
قاضی دادگاه قبلی علنا گفته است که حرف آخر را خود او میزند و اصلا کاری به صحبت های رئیس قوه قضائیه ندارد و خود او تصمیم گیرنده است. دفتر آقای شاهرودی با آزادی علی با صدور قراروثیقه و بعد طی مراحل دادگاهی موافقت کرده ولی دادگاه بعد از ماهها امروز و فردا کردن هر روز با بهانهای این کار را به تاخیر انداختند و نهایتا هم این کار را انجام ندادند.
برای خود من شخصا خیلی جالب است که در کشورهای بسیار دموکرات هم کسی نمیگوید رئیس قوه قضائیه یا دیوان عالی کشور هرچه میخواهد بگوید. معمولا در سیستمهای قضائی موضوعات نسبی و شخصی و سلیقه ای نیستند و سلسله مراتب به دقت رعایت میشود. برای همین من تعجب میکنم که در این جریان دستور رئیس قوه قضائیه تا به حال راه به جایی نبردهاست. شاید رئیس قوه قضائیه لازم باشد در این زمینه تحقیق کند.
وضعیت خانواده علی چطور است؟ همسر وفرزندش؟
پدرم از روزی که علی بازداشت شده است وضعیت فیزیکی مناسبی ندارد و به ناراحتی دستگاه گوارشی مبتلا شده است. مادرم طبیعتا بسیار نگران و ناراحت است. ولی هر دو به شدت به دنبال کار علی هستند و هنوز هم نتیجه ای نگرفته اند. من فکر میکنم که در ابتدا با همه ایمانی که ما به بی گناهی علی داشتیم انرژی بیشتری داشتیم ولی این جریان به نوعی جنگ فرسایشی بوده است و ما این روزها از قبل هم خسته تر و بی تاب تریم بریم برای ازادی علی. تازه از ایران شنیدم که دختر علی که یکسال و نیمه است دیگر با دیدن دیوارهای بلند اوین و قبل از ورود و دیدن علی بابا میگوید. نگرانی پدر و مادرم این است که این موضوع و مخصوصا ندیدن علی به طور مستمر اثر مخرب روانی در آینده اش بگذارد. همسرش هم که در شهر رامسر طبابت میکند- اتفاقا او دختر یکی
از قضات با سابقه و به نام دادگستری است - شاگرد اول دوره تخصصی خود ر ایران است از نوع برخوردهایی که با او در راهروهای دادسرا میشود بسیار ناراحت است. یکروز به من پای تلفن میگفت چرا با شهروندان قانونی کشور اینطور تحقیرامیز رفتار می کنند. او دائما در این جاده های پر خطر با یک دختر یکسال و نیمه برای دیدار با علی رفت و آمد می کند. ولی در عین حال به من می گوید با توجه به نوع مسئولیت حرفهای و هر روز به داخل اتاق جراحی رفتن سعی میکنم کارم را درست انجام دهم و به خاطر وضعیت روحی خودم اشتباهی درباره جان مردم که با اعتماد به دست من سپرده اند انجام ندهم. اگر این احساس مسئولیت را همه داشته باشند، خیلی خوب خواهد بود. حالا چه پزشک، چه قاضی دادگاه.
مادر و پدرتان دراین مدت ازآقای شاهرودی هم تقاضای کمک کرده اند. آیا این تقاضا تاثیری درروند تصمیم گیری برای پرونده او داشته است؟ آیا هم چنان این امید پابرجاست؟ قولی دراین زمینه داده نشده است؟
هنوز نه. همچنان در صددند از طریق دفتر اقای شاهرودی برای سومین بار اقدام کنند و امیدوارند که قاضی بعدی در دادگاه تجدید نظر روند تازه ای در پیش گیرد. آقای شاهرودی دوباره برای آزادی علی قول داده است ولی اجرای آن باز موکول به دادگاه تجدید نظر میشود.
به نظر می رسد 2300 دلاری که درپرونده علی به عنوان پول گرفتن ازخارجی ها عنوان شده، پولی است که طبق روال معمول آفرادی که درکنفرانس های خارجی شرکت می کنند ازسازمان های برگزارکننده برای پول بلیط و همچنین هزینه اقامت پرداخت می کنند. این مساله از فرط وضوح حتی به نظر قابل توضحیح هم نمی رسد. منطق دادگاه برای جاسوس خواندن کسی برای 2300 دلار چه بوده است؟
طبق روش تمام سمینارهای جهانی مخارج بلیط هواپیما و هزینه اقامت هتل را برگزارکندگان سمینار میپردازند. حتی در سمنارهای داخلی که درایران هم برگزار می شود دربسیاری موارد وضع به همین منوال است. حتی در مواردی برگزارکندگان ماشین تشریفات - لیموزین- برای استقبال شرکت کنده به فرودگاه می فرستند. فرقی نمی کند موضوع سمینار فن آوری و علمی باشد یا اجتماعی. در هرصورت به علی هم وقتی در سمینار شرکت کرده و در حین برگزاری هزینه بلیط هواپیما را ر محل پرداخت کرده اند. علی پس از مراجعت به ایران مبلغ بلیط هواپیما را به آژانس شرکت هواپیمای مربوطه پرداخت می کند- که از قضا با او دوست بوده است. ادرس شرکت هواپیمایی در پرونده ذکر شده و آنها شاهدند کهه مبلغ بلیط هواپیما در بر گشت پرداخت شده است. من خودم شخصا بعد از شنیدن این مبلغ خنده ام گرفت. با اطلاعی که از وضع اقتصادی در ایران دارم می دانم که ۲۳۰۰ لار باری از دوش زندگی کسی بر نمی دارد وزندگی کسی را تغییر نمیدهد. مخصوصا به یک زوج جوان که هردو سخت مشغول کار و فعالیت حرفه ی جدی هستند و با قوه فکر و تحصلاتشان زندگشان را میسازند توهین خنده داری است.
از نظر دادگاه ومطالبی که دردادگاه مطرح شده، چه نوع اطلاعاتی برای دریافت 2300 دلار می توانسته مطرح شود(حدود دو میلیون ودویست هزار تومان) داده شده است؟
هیچ نوع اطلاعاتی. علی فوق تخصص در اقتصاد کلان دارد. او حتی در این سمینار سخنرانی نکرده است. شغل دولتی هم نداشته که اطلاعات سیاسی یا اسناد سری طبقه بندی شده درجه یک و دو در اختیارش باشد. در روزنامه های خود ایران هم همیشه کارهای تحقیقی او منتشر می شده است. اصلا شغلش همین بوده که تحقیق کند وآن را منتشر کند.