طرحی که بر اساس آن قرار است سینما ها از هنگام اذان مغرب تا اذان صبح به اکران فیلم ها ادامه دهند، انتقاد تند دو تن از امامان جمعه را به همراه داشت. نماینده آیت الله خامنه ای در مشهد خواستار توقف این کار شده وامام جمعه خرم آباد آن را یک طرح “ضد مسجدی” لقب داده است.
“سرگرمی درست کرده‌اند که مردم به خدا و قرآن توجه نکنند.” آیت الله سید احمد علم الهدی با این گفته به “سینما” اشاره دارد. امام جمعه شهر مشهد خشمگین از طرح “اذان تا اذان” است که بر اساس آن قرار است در ماه رمضان، شب ها و نیمه شب ها اکران های سینمایی ادامه یابد. حال آنکه از نظر آیت الله علم الهدی، شب های رمضان نه برای فیلم دیدن که برای “دعا” است: “شبهای ماه مبارک رمضان، شبهای دعا وقرآن و ارتباط با خداست نه شبهای دیدن فیلم در سینما.”
بر اساس طرح “اذان تا اذان” قرار است از هنگام افطار تا سحر سالن های سینما باز باشند تا بخشی از نوستالژی سینمای ایران یادآوری شود: “تصمیم گرفتیم با تعداد معدودی فیلم، اکران فیلم‌های خاطره‌انگیز را آغاز کنیم.”
این را علم الهدی می گوید، مدیر “پردیس سینمایی ملت” که اتفاقا با امام جمعه تندرو مشهد تشابه فامیلی هم دارد.
آغاز اجرای این طرح قرارست با اکران فیلم های برخی از بزرگان سینمای هنری همچون علی حاتمی ـ فیلمساز فقید - داریوش مهرجویی و ناصر تقوایی همراه باشد.امیرحسین علم الهدی روز جمعه به فارس گفت: “برای شروع کار برای نمایش آثار کارگردانی نظیر مرحوم علی حاتمی و داریوش مهرجویی که وجه ملی آثارشان زیاد است گفت‌وگو شد و ناصر تقوایی نیز به دلیل اینکه سال‌ها است فیلم نساخته، مورد درخواست قرار گرفته و با نمایش آثار این کارگردانان موافقت شد.”
حالا امام جمعه مشهد، خشمناک از چنین خاطره سازی هایی سینمایی چندین سئوال را مطرح می کند: “مگر سینما کنترل ندارد؟… مگر انجمن سینمایی، قیم مردم است؟ مردم در این ماه باید دعا و مناجات کنند، آن وقت سرگرمی درست کرده‌اند که مردم به خدا و قرآن توجه نکنند.”
در همین راستا امام جمعه مشهد که لقب “اداره” را برای یک وزارت خانه مناسب تر دیده است از مسئولان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی “خواهش کرده است جلوی این کار را بگیرند.”
سینما در برابر مسجد
طرح “اذان تا اذان” سرو صدای امام جمعه خرم آباد را نیز در آورد. احمد میرعمادی به طور تلویحی سینما و مسجد را در تضاد به یکدیگر دانسته و تصریح کرده است: “ما تمام تلاشمان را انجام می‌دهیم که مردم را در ماه رمضان به مساجد بکشانیم و حال یک دستگاهی آمده و همه تلاش خود را می‌کند که مردم را به سینما بکشاند.”
البرز، یکی از سایت های راست گرایی که به انعکاس این خبر پرداخته در پایان گزارش خود تصریح کرده که انتقادات آیت الله علم الهدی باعث شده است تا جمع زیادی از نمازگزاران جمعه مشهد گریه کنند.
این همه در حالی است که علیرضا سجاد پور تاکید می کند: “تفریح دسته جمعی منافاتی با دین‌داری ندارد.”
مدیرکل اداره ارزشیابی و نظارت در پاسخ به انتقادات امامان جمعه است که در دفاع از چنین طرحی می گوید: “عقیده من حضور خانواده‌ها در تفریحات شبانه نشانی از ثبات اجتماعی است و مغایری با منافع مردم و یا اهداف دینی ندارد. آیا تلویزیون که در تمام ساعات چه روز و چه شب برنامه دارد، مخالف رفتن مردم به مسجد است؟”
دولت هنر را به لجن کشانده
اما سید احمد علم الهدی، روحانی هفتاد و شش ساله هنر و سینما را جور دیگری می بیند. پنج ماه پیش هم او از اکران “یک سری فیلم‌های ممنوعه” انتقاد کرد و با به چالش کشیدن سیاست های فرهنگی دولت گفت: “نه تنها خدمتی به هنر نکرده‌اید بلکه آن را به لجن خواهید کشید و این دشمنی با هنر است.”
وی در آن سخنرانی به فیلمی اشاره کرد که به گفته وی “مقام معظم رهبری به شما تشر زدند که این فیلم را آزاد نکنید اما شما آنقدر برای اکران این فیلم اصرار دارید که می‌خواهید آن را با کمک شورای فرهنگ عمومی استان‌ها، آزاد کنید.” ظاهرا انتقاد امام جمعه مشهد در آن زمان متوجه فیلم “به رنگ ارغوان” بود که رفع توقیف آن جنجال های بسیاری به همراه داشت.فیلمی که روایت عشق یک مامور وزارت اطلاعات به دختر یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق را به تصویر می کشید.
مگر ما دولت اصلاحاتیم؟
انتقادات تند آیت الله علم الهدی، واکنش سریع معاون سینمایی محمود احمدی نژاد را به همراه داشت.لحن جواد شمقدری دلجویانه بود: “مگر دولت آقای احمدی‌نژاد، دولت اصلاحات است که به نظرات و تماس‌های ائمه جمعه وقعی ننهد من به عنوان معاون وزیر در امور سینمایی کشور در دسترس هستم و می‌توانم به هر شبهه و سئوالی که با یک تماس تلفنی پاسخ دهم و در صورت لزوم در یک جلسه حضوری این مباحث را به نقد و بررسی بگذاریم.”
همزمان سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد محمود احمدی نژاد هم در موضع گیری مداراجویانه به علم الهدی چنین پاسخ داد: “فکر می‌کنیم، گاهی اوقات شاید نیاز بوده که ما باید می‌رفتیم و توضیحاتی ارائه می‌کردیم و این کار را انشاءالله حتما انجام خواهیم داد.”
مشهد از هرگونه برنامه هنری مستثنی شود
گفتنی است امام جمعه مشهد تنها مخالف سینما نیست. او در فروردین سال 87 هم خواستار لغو کلیه فعالیت های فرهنگی در شهر مشهد شده و گفته بود: “شهر مشهد از هر گونه برنامه‌های فرهنگی هنری، انواع فیلم‌های اکران شده و کنسرت‌های موسیقی مستثنی شود.”
خواسته آیت الله علم الهدی از رئیس دولت نهم از سوی ناظران یک “تمامیت خواهی فرهنگی” نامیده شد. یک ماه پس از آن بود که وی زیر فشار منتقدین تصمیم گرفت مواضع خود را تعدیل کند. او در این ارتباط گفت: “بنده به هیچ عنوان صحبت از عدم اجرا یا جلوگیری از اجرای برنامه های فرهنگی در مشهد مقدس و حومه آن نکرده‌ام.”
او سپس ابراز تمایل کرد که فعالیت های فرهنگی در مشهد را “شورای فرهنگ عمومی استان” تنظیم کند؛ جایی که وی دارای قدرت زیادی برای اعمال نفوذ است.
پنج سینما، سهم مشهد از هنر هفتم
مشهد با آنکه پر جمعیت ترین کلان شهر پس از پایتخت به شمار می رود اما به دلیل مخالفت روحانیون محافظه کار این شهر با فعالیت های فرهنگی، از این نظر جایگاه ضعیفی در میان دیگر کلان شهر ها دارد. شهروندان مشهدی می گویند به ندرت اجرای زنده موسیقی در این شهر صورت می گیرد چرا که انصار حزب الله در بیشتر موارد به چنین مجامعی حمله می کنند.حمید استاد رئیس انصار حزب الله مشهد است. گفتنی است این شهر با جمعیتی در حدود دو و نیم میلیون نفر تنها پنج سینما دارد و برای دهه ها فاقد سالن اختصاصی تئاتر بوده است. سرانجام اواسط بهار امسال بود که رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان از راه اندازی یک سالن تئاتر خبر داد: “با راه اندازی سالن امام رضا(ع) باید گفت تئاتر مشهد صاحب خانه شد و با توجه به امکانات سالنی که داریم، قصد داریم تئاتر شهر مشهد را در آن راه اندازی کنیم تا برای تمامی سال اجرای عمومی داشته باشیم.”
در این شهر به ندرت گالری های عکس و یا نقاشی مستقل برگزار می شود، شهروندان می گویند عمده این گالری ها در اختیار هواداران حکومت است تا تصاویر جنگ ایران و عراق را به تصویر بکشند یا نمایشگاه های مذهبی برپا کنند.
