وحید ثابتیان
اعضای دائم شورای امنیت امروز در حالی پیش نویس نهایی شده تحریم ایران را مرور خواهند کرد که چشم انداز توافق برسرمفاد آن هنوز روشن نیست. علی رغم کاهش دامنه تحریم ها و در نظر گرفتن ملاحظات روسیه در خصوص همکاری های هسته ای مرتبط با نیروگاه هسته ای بوشهر، موافقت مسکو و پکن با طرح تحریم عملا درپرده ای از ابهام وجود دارد. ایالات متحده ومتحدان نزدیک غربی اش ممکن است به زودی رای گیری درخصوص این پیش نویس را علی رغم احتمال مخالفت با آن توسط چین وروسیه اعلام کنند.
مقامات آمریکایی هم اکنون تلاش می کنند که این رای گیری هرچه زودتر انجام شود. دیپلمات هایی که با آسوشیتددپرس گفت وگو کرده اند از ارائه تاریخ مشخصی برای این تصمیم گیری خودداری کرده اند. عدم اجماع کشورهای عضو شورای امنیت در این مرحله بیانگر آن است که این کشورها درخصوص اینکه ایران برنامه هسته ای خود را برای تهیه سلاح های اتمی دنبال می کند با یکدیگر موافق نیستند. اگرچه همکاری های اقتصادی گسترده ایران با چین وروسیه نیزیکی ازعواملی است که چشم انداز توافق کشورهای اروپایی و آمریکایی برای تحریم ایران را تاریک می کند. عدم تصویب قعطنامه عملا یک شکست برای تلاش های آمریکا طی ماه های گذشته به شمار خواهد رفت که تلاش کرده ازهمه منابع خود برای انزوای ایران استفاده کند.
طی هفته های گذشته، کشورهای انگلیس، آلمان وفرانسه که پیش نویس طرح تحریم ایران تهیه کرده اند با اعتراض طرف روسی تغییرات زیادی را درمتن این پیش نویس اعمال کرده اند. اما معلوم نیست این تغییرات نظرمسکو را جلب کرده باشد. طرحی که امروز درجلسه اعضای دائم شورای امنیت درنیویورک بررسی خواهد شد هرگونه کمک فن آوری ومواد برای فعالیت های هسته ای ایران را محدود خواهد کرد. یکی ازموارد مورد اختلاف سفر افرادی که به برنامه هسته ای مرتبط هستند بوده که با توجه به مراودات روسیه و ایران در نیروگاه بوشهر، مورد توجه قرار گرفته است. این پیش نویس همچنین از کاهش همکاری های آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران خبرداده است. یکی ازتفاوت های این پیش نویس با موارد قبلی این است که جزییات بسیار زیادی درخصوص موارد تحریم درآن مورد اشاره قرارگرفته است.
اگرچه سطح تحریم های در نظر گرفته شده در پیش نویس مورد اشاره، طی چند مرحله کاهش یافته، اما ماهیت تحریم ایران می تواند پرونده هسته ای را وارد مرحله جدیدی کند. این موضوع با توجه به اظهارات سید محمد علی حسینی سخنگوی وزارت خارجه که از تجدید نظر در سطح همکاری با آژانس درصورت اعمال تحریم سخن گفته است، معنی جدی تری پیدا می کند. آژانس بین المللی انژی اتمی درآخرین گزارش خود از ناکافی بودن اطلاعات درخصوص بخشی ازبرنامه هسته ای ایران خبرداده بود. با تجدید نظر دررابطه ایران با آژانس عملا بازرسی و دسترسی آژانس به تاسیسات هسته ای ایران کاهش پیدا خواهد کردو راه برای افزایش فشارها بار دیگر فراهم خواهد شد.
مقامات ایران بارها اعلام کرده اند که از تحریم هراسی ندارند با این وجود اگر کشورهای غربی راه تحریم را درپیش گیرند، ایران واکنش شدیدی به آن نشان خواهد داد. مهمترین تهدیدی که پیش از این توسط برخی ازنمایندگان مجلس مطرح شده بود، موضوع خارج شدن از پیمان “ان پی تی” بوده است. حسینی پیش از جلسه کشورهای غربی برای تصمیم گیری درباره پیش نویس طرح تحریم ایران گفته است: “ سه کشور اروپایی مسیر بدی را انتخاب کرده‌اند و اگر قطعنامه‌ای علیه ایران صادر و تحریم‌ها اعمال شود، در سطح همکاری ها با آژانس تجدیدنظر می‌کنیم.”
او درحالی که طی روزهای گذشته کاندولیزا رایس پیشنهاد گفت وگو با وزیرامورخارجه ایران به شرط متوقف سازی غنی سازی را مطرح کرده بود از نبود علاقه درمیان مسئولین برای چنین مذاکره ای سخن گفته است: “ آمریکا اکنون مانند غریقی است که برای نجات خودش پیش شرط تعیین می‌کند و ادبیات آن همراه با تهدید است. بهترین راه برای آمریکا تجدید نظر در سیاست‌های گذشته‌اش و اصلاح عملکردش در منطقه و وضعیت کشورهای منطقه است. اکنون اصلا مذاکرات دوجانبه میان ایران و آمریکا مطرح نیست و اینکه همکاری در خصوص مسایل عراق را به مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا و تعلیق غنی سازی در ایران مشروط می‌کنند مفروض اشتباهی است.”
حسینی تهدید کرده است که اگر تحریم عملی شود، ایران رفتارش را متناسب با تصمیمات کشورهای 1+5 تنظیم خواهد کرد. ایران هفته گذشته اعلام کرد که اطلاعات مورد درخواست بازرسان آژانس را دراختیارشان خواهد گذاشت. حسینی گفته است “متنی که اکنون تنظیم شده است به سیاست‌های مداخله جویانه آمریکا شباهت دارد، سه کشور اروپایی مسیر بدی را انتخاب کرده‌اند امیدواریم که تجدید نظر کنند و به مذاکرات و گفتگو بازگردند.”
طرح تحریم ایران درحالی روی میزدیپلمات های قدرت های جهانی قرارمی گیرد که ایران نصب 3000 دستگاه سانتریفوژ رابرای توسطه غنی سازی اورانیوم آغاز کرده است. این فرآیند به ایران اجازه خواهد داد که تهیه سوخت هسته ای درمقیاس صنعتی را فراهم کند. محمود احمدی نژاد گفته است که جامعه بین المللی درخصوص ادامه برنامه هسته ای به ایران فشار می آورد. احمدی نژاد گفته است که مقاومت مردم ایران درسال گذشته باعث شده است که آنها درخصوص مساله هسته ای عقب نشینی کنند.