اسکات پترسن
استانبول- رهبران ایران و آمریکا پیش از ارایه گزارش پیشرفت های ایالات متحده درعراق به کنگره، جنگ لفظی خود را افزایش داده اند. این در حالی است که گزارش نهاد سازمان ملل ناظر بر فعالیت های هسته ای حاکی از آن است که رفع ابهام درموارد مشکوک از برنامه های ساخت جنگ افزار توسط ایران یک قدم چشمگیر رو به جلو بوده است.
گزارش سازمان بین المللی انرژی هسته ای در وین خاطر نشان کرد ایران همچنان مشغول ادامه غنی سازی اورانیوم است اما این روند را با سرعت بسیار کمتری از حد توان خود انجام می دهد. ارزیابی ها بلافاصله پس از آن آغاز شد که ایران و آژانس به یک توافق بحث برانگیز برای پایان بخشیدن به ابهامات موجود تا پایان امسال رسیدند.
کشمکش طرفین وقتی آغاز شد که واشنگتن در انتظار دریافت گزارشهایی از بغداد است که باید نتیجه اعزام چندین ماهه نیرو به پایتخت عراق را نشان دهد. انتظار می رود همین گزارشات مبنای تعیین برنامه های آتی ایالات متحده در افزایش یا خروج نیروهایش در عراق باشد.
قرار است ژنرال دیوید پتروس فرمانده ارشد ایالات متحده در عراق، و رایان کروکر سفیر ایالات متحده این گزارش را تا هفته دوم ماه سپتامبر ارایه کنند.
مارک فیتزپاتریک، یک صاحبنظر مسایل ایران در موسسه تحقیقات استراتژیک لندن می گوید: “ایالات متحده نگرانی های جدی در مورد پشتیبانی ایران از خشونتها در عراق دارد. هر چه که به زمان ارایه گزارش پتروس نزدیکتر می شویم، کلاف ایران سردرگم تر می شود. طبیعی است که بوش به این فاکتور خارجی به عنوان یک مانع در پایان کار و خروج از عراق اشاره کند.”
بوش با لحنی جدی و رسمی در روز پنج شنبه اتهامات خود را در مورد حمایت تسلیحاتی ایران از جنگجویان شیعه که منجر به کشتار سربازان آمریکایی می شود تکرار کرد. بوش گفت که “از فرمانده خود در عراق خواسته با فعالیت های ایران در آدم کشی مقابله کند.”
در همین حال در ایران محمود احمدی نژاد، ایالات متحده را به عنوان یک امپراتوری در حال افول مورد تخطئه قرار داد که با شکست در عراق، خلاء بزرگی برجا خواهد گذاشت و ایران آماده برای پر کردن آن است.
آقای احمدی نژاد گفت: “قدرت سیاسی اشغالگران به سرعت در حال فروپاشی است. اشغالگری، ریشه همه مشکلات در عراق است. روشن شده که اشغالگران قادر به حل مشکلات منطقه ای نیستند.”
پیش نویس یک گزارش دیگر از اداره خزانه داری روز پنج شنبه در روزنامه واشنگتن پست با عنوان “ به طرز شگفت آوری منفی” نوشت تنها سه مورد از 18 مورد اصول مورد انتظار کنگره، در عراق برآورده شده است.
دستگیری هفت ایرانی و محافظان عراقی آنها در هتل شرایتون بغداد در همین هفته در حالی که تصاویر تلویزیون نشان می داد با چشمان بسته توسط نیروهای آمریکایی به خارج هتل هدایت می شدند، بیانگر بروز تنش ها در آینده است. این مورد شبیه دستگیری پنج ایرانی دیگر در ماه ژانویه در شمال عراق است که همچنان در بازداشت به سر می برند. افراد یاد شده پس از آنکه معلوم شد مشغول انجام امور رسمی بوده اند، صبح روز بعد با عذرخواهی ژنرال پتروس آزاد شدند.
سخنگوی دولت ایران بار دیگر حمایت از نیروهای ضد آمریکایی را رد کرد. در وین هم آنها به ایالات متحده و غرب در تلاش برای شروع دور تازه ای از قطعنامه ها علیه ایران هشدار دادند.
ایالات متحده و بسیاری در غرب معتقدند برنامه های صلح آمیز ایران پوششی برای تلاش در دستیابی به سلاح هسته ای است.
یک مقام عالیرتبه سازمان ملل به رویتر گفت: “ایران خیلی سریع شروع کرد اما بعدش کند شد. ما نمی دانیم چه دلایلی وجود دارد اما روند امور همچنان کند است.
آژانس بین المللی انرژی هسته ای هم گزارش کرد ایران اورانیوم را تا 7⁄3 درصد غنی می کند که خیلی کمتر از 90 درصد لازم برای ساخت بمب است.
علی انصاری، نویسنده کتاب “مواجهه با ایران” و تاریخ شناس ایرانی در دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند گفت: “احمدی نژاد می خواهد بگوید سیاست خارجی اش موفق بوده و این ایستادگی نتیجه داده است. او می خواهد این اسطوره گرایی را حفظ کند که ایران بزرگ است چون سلاح هسته ای دارد. ضمن اینکه این اعتقاد را دارد که آمریکا امپراتوری در حال افول است … و اینکه عراق شاهدی است از افول قدرت آمریکا.”
از سوی دیگرآژانس بین المللی انرژی هسته ای ممکن است پرونده ایران را مختومه اعلام کند.
نیکولاس سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، این هفته گفت که موضوع برنامه هسته ای ایران وخیم ترین بحران فعلی دنیا است. او درخواست اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران را نمود تا به قول او “ما را از افتادن در ورطه یک فاجعه دیگر رها کند: بمب ایرانی و یا بمباران ایران”.
احمدی نژاد با رد نظرات سارکوزی اعلام کرد همکاری ما با آژانس به گونه ای بوده که “از نظر ما پرونده هسته ی ایران مختومه است. ایران یک قدرت هسته ای است و به چرخه سوخت دست یافته است.”
آژانس هنوز به چنین نتیجه ای نرسیده است و در عین حال توافق با ایران در تعیین جدول زمانی تا پایان سال 2007 برای حل مشکلات متعدد به وجود آمده ناشی از لجاجت چهار ساله ایران در برابر بازرسی ها انجام شده است.
توافق یاد شده از سوی بسیاری صاحبنظران به چالش کشیده شده است. آقای فیتزپاتریک قبل از ارایه گزارش پنج شنبه آژانس گفت: “تا امروز، آژانس گفتگوهای متعددی با ایران داشته است. پاسخ های ایران به ابهامات بیشتری منجر شده است. این قضیه، کار را به نحو نامناسبی تمام می کند قبل از اینکه بدانیم آیا هیچ مورد قابل بررسی دیگری هست.”
گزارش پنج شنبه آژانس بین المللی انرژی هسته ای به دنبال تسهیل همین موارد بوده است. هیچ چیز به اندازه بازرسی های سرزده نمی توانست ماهیت برنامه هسته ای ایران را تایید کند. این چیزی است که ایران به مدت یک سال اجازه انجام آن را نمی داده است. اولی هینونن، معاونت مدیرآژانس بین المللی انرژی هسته ای ، گفت: “نکته کلیدی این است که ایران … اطلاعات مورد نیاز ما را فراهم می کند.”
منبع: کریستین ساینس مانیتور – 31 آگوست 2007