درحالی که ورود ایران به جمع جامعه جهانی در ابتدای کار است، رقابت میان عربستان سعودی و همسایه شیعه‌اش روز به روز ابعاد بیشتری در صحنه منطقه‌ای به خود می‌گیرد.
جدا از مغایرت های مذهبی، آنچه بیش از همه این دو قدرت عظیم خاورمیانه را رو در روی یکدیگر قرار داده، نبرد برای افزایش دامنه نفوذ است: رویارویی در یمن؛ جنگ داخلی؛ و زورآزمایی‌های خونبار میان القاعده و داعش.
در ایران، این درگیری غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی و پادشاهی وهابی از دید برخی ناظران به عنوان یک “جنگ سرد” شناخته می شود. کامران کرمی، کارشناس ژئوپلیتیک منطقه خلیج فارس، براین باور است که تقویت زرادخانه نظامی ایران به شدت عربستان سعودی را نگران ساخته.
او دراین خصوص می گوید: “استراتژی ایران بیشتر تدافعی است تا جنگ‌طلبانه. ولی از زمان سقوط عراق صدام حسین در سال ۲۰۰۳، نفوذ ایران در منطقه همچنان رو به افزایش است و این وضعیت به ضرر عربستان سعودی است.”
پرهیز از درگیری رو در رو
جنگ سرد میان این دو رقیب همیشگی برخلاف منافع آنهاست و دقیقاً به همین دلیل است که ایران و عربستان یکدیگر را در خارج از مرزهای خود می‌سنجند. کامران کرمی در ادامه می گوید: “وقوع یک جنگ آشکار به شدت بر امنیت و ثبات دو کشور اثر خواهد گذاشت. به همین خاطر، دولت رییس جمهور حسن روحانی درتلاش است تا روابط خود با سعودی‌ها را تا جای ممکن در صلح و آرامش نگاه دارد.”
جدا از صحنه ژئوپلیتیک یمن، نزدیک شدن جمهوری اسلامی و ایالات متحده – با یافت تدریجی راه حل برای اختلافات هسته‌ای – چندان خوشایند سعودی‌ها نیست. کاظم سجادپور، استاد روابط بین الملل در دانشگاه تهران، دراین خصوص می‌گوید: “قبلاً ایران از نظر رییس جمهور جرج بوش جزو محور شرارت طبقه بندی می‌شد. امروز تغییر نگاه سیاسی آمریکا به کشور ما تا حدودی به دلیل سردی روابط میان ایران و عربستان سعودی قابل توضیح است.”
به این تنش های دیپلماتیک یک ماجرای سوءاستفاده جنسی نیز اضافه شد: ماه گذشته دو نوجوان ایرانی که برای زیارت به مکه رفته بودند، توسط مأموران فروگاه جده مورد تعرض جنسی قرار گرفتند که در همین راستا دو تن از مأموران سعودی مورد ظن هستند. رییس جمهور حسن روحانی در واکنش به این مسأله، کلیه زیارت‌ها به عربستان را تا دادگاهی شدن دو فرد مظنون به حال تعلیق درآورد.
عملیات در یمن
در صحنه ژئوپلیتیک، زمانی که شورشیان حوثی به شهر عدن رسیدند، عملیات حمله هوایی “طوفان قاطع” و “بازیافت امید” در تاریخ ۲۶ مارس ازسوی ائتلاف کشورهای عربی به رهبری عربستان سعودی در یمن آغاز شد. این جنبش مسلح شیعه که تحت حمایت ایران قرار دارد، در ماه ژانویه شهر صنعا را به تسخیر خود درآورد و رییس جمهور عبدالرب هادی را مجبور به پناهنده شدن در نزد متحد سعودی خود کرد.
در برابر فاجعه انسانی‌ای که در یمن جریان دارد، پادشاهی ثروتمند آل سعود متعهد شد که مبلغ درخواست شده ازسوی سازمان ملل را خود بپردازد: ۲۷۴ میلیون دلار برای کمک به ۷ و نیم میلیون نفر جمعیت یمن که از این درگیری‌ها آسیب دیده‌اند.
ایران نیز به نوبه خود توافق‌های بازرگانی متعددی را با صنعا به امضاء رسانده که آخرین آنها توافق‌نامه‌ای برای فروش نفت ایران به مدت یک سال است.
منبع: تریبون دوژنو، ۳۰ آوریل
