استفان دومیستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه، بعدازظهری در ماه فوریه به شورای امنیت آمد و گفت، پرزیدنت بشار الاسد قبول کرده حملات هوایی علیه حلب را قطع کند. وی عنوان کرد، آیا شورشیان قبول می‌کنند آتشبار خود را متوقف کنند؟
چیزی که او اعلام نکرد، اما همه می‌دانستند، این بود که دولت اسد حمله‌ای نظامی برای محاصره حلب را آغاز کرده و بزودی نبرد سختی شروع می‌شود. تنها چند روز طول کشید تا رهبران شورشی، که موفق شده بودند نیروهای دولت اسد را عقب برانند، پیشنهاد آقای دومیستورا را برای پایان نبرد و راه‌حل دیپلماتیک رد کنند.
دیپلماسی اغلب به معنای آن است که خود را مشغول نشان دهید تا زمان مناسب برای امضای توافق فرا برسد.
حالا که نیروهای آقای اسد در میادین نبرد شکست‌های سنگینی خورده‌اند و آمریکا حداقل تا اندازه‌ای به مهمترین حامی او، یعنی ایران، نزدیک شده، آقای دومیستورا مسیر خود را تغییر داده است. وی از روز دوشنبه، رشته‌ای از گفتگوهای تنگاتنگ را با نقش‌آفرینان مختلف در ژنو آغاز خواهد کرد. ایران نیز یکی از آن‌ها خواهد بود.
آقای دومیستورا هفته گذشته طی مصاحبه‌ای در سازمان ملل اشاره کرد، شرایط متغیر، هم از لحاظ نظامی و هم دیپلماتیک، حامیان مختلف جنگ را به این فکر انداخته که این خونریزی تا چه وقت می‌تواند ادامه یابد. وی گفت: “آیا این موضوع تاثیری بر سرعت بخشیدن به راه‌حل سیاسی خواهد داشت؟ باید این را امتحان کنیم. گفتگوهای ژنو می‌تواند چتر خوبی برای این آزمایش‌ها باشد. فرصتی است تا از همه، از جمله از دولت بپرسیم، آیا هیچ مسیر جدیدی برای راه‌حل سیاسی مدنظر دارند یا خیر.”
وی گفت، با جمع‌بندی نتایج در پایان ماه ژوئن می‌تواند ارزیابی بهتری ارائه دهد. این تاریخ با مهلت دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران همزمان است.
این‌که توافق هسته‌ای با ایران راه را برای مذاکرات صلح در سوریه هموار کند هنوز مشخص نیست. با این حال، رهبران جهانی این دو را شدیدا مرتبط می‌دانند. فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته گفت، توافق هسته‌ای می‌تواند تهران را تشویق کند که نقشی بزرگ اما مثبت در سوریه ایفا کند.
جنگ سوریه وارد پنجمین سال خود شده و تاکنون جان ۲۲۰ هزار نفر را گرفته، بیش از سه میلیون را آواره و گروه‌های جهادی را در سراسر منطقه پراکنده کرده است. آقای دومیستورا می‌گوید: “این درگیری برای بسیاری سئوال ایجاد کرده که جنگ به کجا می‌رود و چطور می‌توان آن را متوقف کرد؟”
آقای دومیستورا که ایتالیایی سوئدی است، بیش از ۴۰ سال سابقه همکاری با سازمان ملل را دارد، اما بیشتر به خاطر خوش‌پوشی شهرت دارد تا موفقیت‌های دیپلماتیک. سوریه سخت‌ترین ماموریت او محسوب می‌شود. دو تن از کارکشته‌ترین دیپلمات‌های این سازمان، اخضر ابراهیمی و کوفی عنان از به انجام رساندن آن عاجز ماندند و منتقدان نسبت به شایستگی آقای دومیستورا برای این وظیفه اظهار شک کرده‌اند.
او نماینده سازمان ملل در افغانستان و عراق و پیش از آن در لبنان بود. یکی از وزرای سابق به یاد می‌آورد که او بیشتر ساعات روز را به گرفتن حمام آفتاب در یک کلوپ خصوصی در بیروت می‌گذرانده است. کسانی که او را می‌شناسند می‌گویند، سلیقه خوبی در انتخاب کت و شلوار دارد و گاهی پیش از موعد و زیاد حرف می‌زند. آن‌ها همچنین به اشتباهات و
اغراق‌گویی‌های او اشاره کرده‌اند.
به عنوان مثال، یک کنفرانس خبری در ماه اکتبر را به خاطر می‌آورند که او به احتمال تکرار حادثه ۱۹۹۵ سربرنیکا برای کوبانی اشاره کرد و در ماه فوریه عکس او در مهمانی پیروزی انقلاب اسلامی ایران در دمشق گرفته شد و منتقدان از رابطه نزدیک او با دولت انتقاد کردند.
مذاکرات آتش‌بس که او شش ماه وقت صرف آن کرده بود، به خاطر حمله نظامی دولت به حلب، درست در همان روز اعلام به شورای امنیت، به سرعت شکست خورد. دیپلمات‌های سازمان ملل بصورت خصوصی گفته‌اند، آقای دومیستورا فریب خورده است. وی در واکنش به این حادثه تنها گفت، “ناراحت و نگران” است.
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل قویا از تلاش‌های آقای دومیستورا حمایت می‌کند. مدافعانش می‌گویند، او در مرکز سخت‌ترین مشکلات دیپلماتیک جهان است و سعی دارد در درگیری که دو قدرت بزرگ جهان در آن گیر افتاده‌اند میانجی‌گری کند. روسیه از آقای اسد حمایت می‌کند و آمریکا خواستار برکناری اوست.
نیکولاس برنز از مقامات پیشین وزارت خارجه آمریکا و استاد کنونی دانشگاه هاروارد می‌گوید: “او به کمک قدرت‌های بیرونی نیاز دارد. این با حامیان اسد آغاز می‌شود. روسیه و ایران. دومیستورا آن‌جا منتظر است.”
منبع: نیویورک تایمز - 4 مه 2015
