رابرت اف ورث
در یکی از صدها فیلم ویدیوئی منتشر شده از تظاهرات سراسری روز دوشنبه در ایران، هنگام عبور کامیون بسیجی ها از روی یک موتورسیکلت و پراکنده شدن معترضان به اطراف، صدای یک زن خشمگین در پس زمینه شنیده می شود:
وی درحالی که به آن کامیون اشاره می کرد، فریاد زد: «جمهوری اسلامی همین است!»
معترضان به وضوح مشخص کرده اند که دیگر هدف آنها فقط محمود احمدی نژاد و یا انتخابات بحث انگیزمنجر به تجدید ریاست جمهوری وی نیست، بلکه آنها چهارچوب نظام تک صدائی دینی را هدف گرفته اند.
در تظاهرات روز دوشنبه، دیگر خبری از لحن صلح جویانه راهپیمائی های قبلی نبود. نشانه ای از میر حسین موسوی رهبر مخالفان و چهره میانه روئی که به دنبال ایجاد تغییر در نظام است، نیز نبود. تعداد کسانی در جمعیت که لباس های سبز جنبش را به تن داشتند هم محدود بود.
بلکه در عوض، معترضانی که اغلب آنان را جوان ها تشکیل می دادند، مستقیماً آیت الله خامنه ای رهبر عالی کشور را نشانه گرفتند. آنها شعار می دادند: «خامنه ای بداند، فرصت او تمام است.» آنها پرچم هائی را برافراشتند که در آن خبری از نشان «الله» نبود. این نشان، به عنوان نماد جمهوری اسلامی از پس از انقلاب به پرچم ایران افزوده شده است. از همه مهمتر، تصویر آیت الله روح الله خمینی نیز به آتش کشیده شد.
تحلیلگران می گویند چنین اقدامات افراطی بر وجود اختلاف در بدنه جنبش سبز صحه می گذارد و برای رهبران جنبش، از جمله میرحسین موسوی و مهدی کروبی، معضلاتی به دنبال خواهد داشت.
ری تکیه، کارشناس مسائل ایران از شورای روابط خارجی وزارت خارجه آمریکا می گوید: «این روند هرچه بیشتر طول بکشد، نگاه داشتن موضع کنونی را برای افرادی نظیر موسوی و کروبی دشوارتر خواهد کرد. بزودی آنها در نقطه ای قرار خواهند گرفت که یا باید خواستار حفظ نظام شوند و یا تبدیل به رهبران مخالفی شوند که مطالبات فراتراز اصلاحات خواهد رفت.»
برخی در ایران بر این اعتقادند که موسوی و کروبی، از تظاهرات اخیر در ایران که برای یادبود کشته شدن سه دانشجو توسط نیروهای امنیتی شاه در سال 1332 برگزار شد، رضایت نداشته اند. هرچند این رهبران با تظاهرات قبلی معترضان همگام بودند، اما نقشی در سازماندهی تظاهرات اخیر برعهده نگرفتند. به نظر نمی رسد آنها در هیچکدام از تظاهرات اخیر حضور پیدا کره باشند و ترجیح دادند سکوت کنند. میزان نفوذ آنها بر جنبش اعتراضی مشخص نیست و به نظر می رسد این جنبش بیشتر نتیجه به حرکت درآمدن نیمه- خودبخودی توده ها از طریق شبکه های اینترنتی و فیس بوک باشد تا کمک گرفتن از یک رهبری و مدیریت مشخص.
ممکن است ماهیت خشونت آمیز تظاهرات روز دوشنبه تا حدودی به برگزار شدن آنها در دانشگاه های کشور مربوط باشد، جائیکه ابراز احساسات صورت افراطی تری به خود می گیرد.
این درحالی است که دانشجویان از گذشته دور، نقش محوری را در جنبش های اجتماعی ایران برعهده داشته اند. این قشر به طور بارزی از جوانان تشکیل شده است و همانطور که موسوی در آخر هفته گذشته بیان کرد، ازهر 20 ایرانی، یک نفر دانشجو است. رسول نجفی چهره دانشگاهی و کارشناس مسائل ایران می گوید تظاهرات دوشنبه گذشته دست کم در ده شهر کشور برگزار شد و بسیار بزرگتر از تظاهرات مشابهی بود که در سال 1999 کشور را به لرزه درآورد.
بسیاری از چهره های سرشناس سیاسی ایران، حتی پیش از به راه افتادن دور جدید تظاهرات در ایران، از افراطی تر شدن رنگ و بوی جنبش مخالفان سخن گفته بودند. اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق و چهره بانفوذ در کشور، هفته گذشته هشدار داد «جوان ها و نخبگان از حکومت روگردان شده اند». وی دولت را به خاطر استفاده از سپاه پاسداران و شبه نظامیان بسیجی در برابر مردم، مورد سرزنش قرار داد.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل- 11 دسامبر
