در حالی‌که ایران و آمریکا شدیدا بر مذاکرات هسته‌ای متمرکز هستند، خوب است نگاهی به سیاست، اقتصاد و روابط این کشور با آمریکا بیندازیم.
۱. تحریم‌ها و نارضایتی‌ها
تحریم‌ها تاثیر شدیدی بر اقتصاد ایران داشته است. بنا بر گزارش سرویس تحقیقات کنگره، اقتصاد ایران ۱۵ تا ۲۰ درصد کوچک‌تر شده است. ایران به حدود چهار پنجم از ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی خود در حساب‌های بین‌المللی این کشور دسترسی ندارد. تولید نفت ایران به شدت کاهش یافته است. ایران چهار سال پیش روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت می‌فروخت اما سال گذشته، این کشور به طور متوسط روزانه تنها یک میلیون بشکه نفت فروخته است. حتی با این‌که صادرات کاهش یافته و قیمت نفت سقوط کرده است، نفت هنوز ۴۲ درصد از درآمدهای دولت را تامین می‌کند. آخرین بودجه ایران ۱۱ درصد از مخارج را کاهش داده است.
۲. افزایش شدید هزینه‌های سایبری
تهران به رغم سفت کردن کمربند خود، در یک حوزه ولخرجی کرده است. هزینه امنیت سایبری در بودجه سال جدید ۱۲۰۰ درصد بیشتر از ۳.۴ میلیون دلار سال پیش در نظر گرفته شده است. تا سال ۲۰۱۰، تمرکز اصلی ایران در فضای سایبری، مدیریت مخالفان داخلی بود. اما پس از انتشار اخبار ویروس استاکس‌نت در سال ۲۰۱۰، رهبران کشور رویه خود را تغییر دادند. طبق یک برآورد، ایران تنها در سال ۲۰۱۲ بیش از یک میلیارد دلار در بخش توانایی‌های سایبری خرج کرده است. این کشور در همان سال دست به یک حمله سایبری زد و طی آن حدود ۳۰ هزار ماشین متعلق به شرکت نفتی آرامکوی عربستان را از کار انداخت. در سال ۲۰۱۳، سپاه پاسداران ایران علنا اعلام کرد، ایران “چهارمین قدرت سایبری در میان ارتش‌های سایبری جهان” است.
۳. نسل جدید و رهبری پیر
میانگین سنی در ایران ۲۸ سال و نرخ بیکاری جوانان حدود ۲۵ درصد است. نزدیک به هفتاد درصد ایرانی‌ها زیر ۳۵ سال سن دارند و آن‌قدر جوان هستند که به سختی انقلاب ایران را به یاد می‌آورند. اما کشور را افراد پیر اداره می‌کنند که بسیاری از آنها نقش عمده‌ای در پیروزی انقلاب داشته‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران، ۷۵ ساله است. نگرانی‌هایی در مورد سلامتی و جانشینی وی وجود دارد. مجلس خبرگان ایران مسئولیت انتخاب و نظارت بر عملکرد رهبری را داراست. رئیس این مجلس اکتبر گذشته در سن ۸۵ سالگی درگذشت و جانشین او ۸۳ سال سن دارد.
۴. احساس دوطرفه
بیش از ۷۰ درصد از ایرانی‌ها نظر مساعدی نسبت به آمریکا ندارند و ۵۸ درصد نظر بسیار غیرمساعدی نسبت به این کشور دارند. از طرف دیگر بیش از سه چهارم آمریکایی‌ها نیز نظر خوبی نسبت به ایران ندارند. اما این در مقایسه با کشورهای اروپایی چندان شدید نیست. ۸۰ درصد از فرانسوی‌ها و ۸۵ درصد از آلمانی‌ها به ایران با دیده مثبت نگاه نمی‌کنند. اما بنا بر یک نظرسنجی اخیر، ایران دیگر بزرگترین دشمن آمریکا محسوب نمی‌شود. در سال ۲۰۱۵ فقط ۹ درصد از آمریکایی ها ایران را بزرگترین دشمن آمریکا دانسته‌اند و این کشور پس از چین، کره شمالی و روسیه مقام چهارم را کسب کرده است.
۵. حمایت از توافق؟
نظرات منفی نسبت به ایران، میل آمریکایی‌ها برای دستیابی به توافق با این کشور را کاهش نداده است. ۶۸ درصد از آمریکایی‌ها خواهان دیپلماسی با ایران هستند. ۷۷ درصد از دموکرات‌ها و ۶۵ درصد از جمهوریخواهان طرفدار مذاکرات هستند. در ایران تنها ۴۸ درصد اعتقاد دارند که روحانی به توافق دست خواهد یافت. اما در صورت پیروزی مذاکرات، ایران می‌تواند نفت بسیار بیشتری بفروشد و کسب‌وکارهای غربی وارد ایران خواهند شد، کشوری که از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، قطر، عمان، اسرائیل، بحرین، لبنان و اردن، روی هم، پرجمعیت‌تر است.
منبع: تایم - ۲۷ مارس ۲۰۱۵
