وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تازه‌ترین سخنان خود نسبت به کاهش سرانه مصرف لبنیات در بین ایرانیان هشدار داده است. پیش‌تر تعدادی از کارشناسان دلیل این کاهش را، گرانی لبینات دانسته بودند که پس از اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها به وقوع پیوست. پس از آن هم آمارهای متعددی از کاهش مصرف شیر در بین ایرانیان منتشر شد. وزیر بهداشت اما می‌گوید نقش قیمت در کاهش مصرف شیر را قبول ندارد: “زمانی که صحبت از مصرف شیر می‌شود عنوان می‌کنند که باید قیمت آن ارزان شده و دولت سوبسید بپردازد؛ این حرف را قبول ندارم. شما می‌بینید که مردم تا چه اندازه برای مباحث دیگر هزینه می‌کنند اما در مقابل به چهار ستون بدن خود اهمیت نمی‌دهند و متأسفانه اولین ماده‌ای که از سبد غذایی حذف می‌کنند، شیر است. این در حالی است که ممکن است برای خرید چیپس و پفک برای کودکانشان هزینه کنند اما توجه‌ای به مصرف روزانه یک و نیم تا دو لیوان شیر ندارند.” احمد آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز نظر مشابهی با وزیر بهداشت دارد و به “روز” می‌گوید: “امروزه شاهد این هستیم که بچه‌ها حاضرند تنقلات جور واجور و گران‌تر از لبنیات بخورند اما لب به شیر نزنند”.
این در حالی است که سال گذشته حسن چمنی، سخنگوی صنایع شیر با تاکید بر تاثیر گران شدن شیر در مصرف مردم گفته بود: “بر اساس مطالعات انجام شده طی دو سال ۹۰ و ۹۱ میزان مصرف این فرآورده غذایی مهم بیش از ۲۲ درصد کاهش داشته است. البته بدیهی است با افزایش دوباره قیمت‌ها با اوضاع وخیم‌تری رو به رو هستیم.”
عواقب عدم مصرف شیر در بین ایرانیان
حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت تنها به هشدار اکتفا نکرده و آمارهایی هم در خصوص عواقب عدم مصرف شیر در بین ایرانیان ارائه کرده است. او با اشاره به خطر کوتاه قد شدن ایرانی‌ها گفته: “متأسفانه در حال حاضر از هر دو زن بالای ۴۰ سال کشور و هر سه مرد بالای ۴۰ سال کشور یکی پوکی استخوان شدید دارد.”
وزیر در بخش دیگری از سخنانش نیز آمار دیگری اعلام کرده است: “در حال حاضر سالانه ۵۰ هزار شکستگی رخ می‌دهد که ۱۰ هزار نفر آنها به دلیل عوارض ناشی از شکستگی جان خود را از دست می‌دهند و مابقی نیز دچار معلولیت می‌شوند.”
عبدالامیر باروتکوب، رئیس صنایع شیر ایران نیز در اسفند ماه سال گذشته با ابراز نگرانی از مصرف کم شیر در بین ایرانیان، سرانه مصرف شیر در کشورهای پیشرفته را ۳۰۰ کیلو اعلام کرده و گفته بود: “تحقیقات نشان می‌دهد میانگین قد دانش‌آموزان سالانه کوتاه‌تر می‌شود. همچنین تعداد پوسیدگی دندان در دهان دانش‌آموزی که به سن مدرسه می‌رسد به طور متوسط ۵.۷ دندان در هر فرد است. یعنی کودکان ما با قدهای کوتاه و دندانهای پوسیده به مدارس می‌روند. این مشکلات به خاطر کاهش مصرف لبنیات در کشور است.”
احمد آریایی‌نژاد عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم که با “روز” گفت‌وگو می‌کند عواقب عدم مصرف شیر را نگران‌کننده می‌خواند، اما در عین حال تاکید می‌کند که ارزانی شیر و ماست، در میزان مصرف چندان موثر نیست: “الان حدود چند سالی است که مقیم تهران هستیم اما ماست پاستوریزه نمی خریم و ماست محلی تهیه می‌کنیم.” او می‌گوید از آنجایی که به اهمیت لبنیات واقف است ترجیح می‌دهد ماست محلی تهیه کند هر چند کمی گران‌تر باشد.
این نماینده مجلس در پاسخ به روز، درباره اینکه نمایندگان جزو اقشار فقیر محسوب نمی‌شوند و عمومیت دادن وضعیت معیشتی آنان درست نیست، توضیح می‌دهد: “اگر آن قشر فقیری که مد نظر شماست چیپس و پفک هم نخرد ممکن است حرف شما قابل تامل باشد. بعضی‌ها بهانه می‌آورند که چون قیمت بالاست و یارانه داده نمی‌شود نمی تواند لبنیات بخرند، ولی تنقلات دیگری می‌خرند. من در خصوص این قبیل افراد صحبت می‌کنم.”
آریایی‌نژاد در ادامه به نقش فرهنگ‌سازی و تبلیغات رسانه‌ها در مصرف لبنیات اشاره می‌کند و می‌گوید: باید به خانواده‌ها آموزش بدهیم که از همان ابتدا ذائقه بچه‌ها را با لبنیات و غذاهای مقوی و سالم آشنا کند تا مزاج کودکان به خوراکی‌های فاقد ارزش غذایی عادت نکند.
“ما مشکل داریم اما همه چیز حل می‌شود”
توزیع شیر در مدارس یکی از طرح‌هایی بوده که همواره اجرای آن با مشکلات فراوانی رو به رو بوده است. وزیر بهداشت هم در سخنان اخیرش در این رابطه گفته است: “برنامه دولت آن بوده که در مدارس شیر توزیع کند اما قبول دارم که این کار اکنون به صورت ناقص انجام می‌شود. باید برنامه‌ریزی صحیحی در این زمینه صورت بگیرد تا با محوریت جهاد کشاورزی، نوع شیر مدارس انتخاب و به صورت مناسب توزیع شود. حتما در این رابطه در دولت بحث خواهیم داشت.” آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس در همین زمینه می‌گوید: “شرایط را باید مطابق با زمان توضیح داد؛ هیچ کس دلش نمی خواهد این مسائل رخ بدهد.” او سعی می‌کند نظرش را با مثالی توضیح بدهد: “خانواده‌ای را در نظر بگیرید. ابتدا سعی می کند نیاز اولیه را برطرف کند، مثلا اول نان شب، بعد مسکن و لباس و… اما گاهی تهدیدی وجود دارد آنوقت شما نمی گویید نان بخرم، می‌گویید بروم از خانواده‌ام دفاع کنم. گاهی ما در شرایطی قرار داریم ممکن است تهدیدهایی باشد که از جانمان هم بگذریم.”
این نماینده مجلس با اشاره به تحریم‌ها ادامه می‌دهد: “۱۷ نفر در فرانسه در اثر یک عملیات تروریستی خوساخته کشته شدند همه رفتند راهپیمایی و اشک تمساح ریختند. اما خودشان باعث می‌شوند که کلی انسان در جهان سوم کشته شود و آن وقت هیچ کس دفاع نمی کند این دوگانگی در سیاست‌های دنیای استکبار وجود دارد.” این نماینده مجلس می‌گوید مشکلات و کمبودها همه با “همبستگی” و “وحدت” از بین می‌رود و ایران می‌آموزد که همه نیازهایش را خودش برطرف کند.
بحران پوکی استخوان
بحران کمبود کلسیم در ایران جدی است. زنان ایرانی به طور میانیگین در سن ۳۵ سالگی و بسیار زودتر از هم‌جنسان خود در کشورهای پیشرفته، با بحران پوکی استخوان رو به رو هستند. کارشناسان تغذیه، مصرف روزانه حداقل دو لیوان شیر، ۲۵ گرم پنیر و ۲۵۰ گرم ماست و سایر فرآورده‌های لبنی را برای حفظ سلامت بدن ضروری می‌دانند. آمارها حاکی از آن است که میزان سرانه مصرف شیر در کشورهای توسعه یافته حدود ۵۰۰ کیلوگرم در سال است. همچنین در حالی که میانگین مصرف جهانی هم روند افزایشی داشته و از ۱۶۰ کیلوگرم به ۱۸۰ کیلوگرم رسید، مصرف این محصول در کشور ما همچنان ۸۰ کیلوگرم باقی مانده است. همزمان میزان هدف‌گذاری برنامه چهارم توسعه برای رسیدن به میانگین جهانی هم محقق نشده و به برنامه پنجم موکول شده است.
