اعلام نامهای جدید در لیست افراد و شرکتهای مشمول تحریم ایرانی از سوی آمریکا٬ با واکنش مسوولان جمهوریاسلامی روبهرو شده و پس از ترک مذاکرات در وین توسط کارشناسان ایرانی٬ برخی از چهرههای سیاسی خواستار واکنش جدیتر جمهوریاسلامی به این مساله شدند.
با این وجود مرضیه افخم٬ سخنگوی وزارت امورخارجه٬ گفته است که تحریمهای جدید٬ نقض توافقنامه ژنو نیست٬ زیرا “اقدام وزارت خزانه داری امریکا هیچ ارتباطی با اعمال تحریمهای جدید علیه ایران نداشته است. در واقع اقدام وزارت خزانه داری آمریکا در راستای همان قانونی است که پیش از این نیز وجود داشت و تنها نام شرکتهای جدید ناقض تحریم اعلام شده است. بعضی از رسانه ها به گونه ای فضا سازی کردند که گویا کنگره تحریم جدیدی علیه کشورمان اعمال کرده است در صورتیکه هنوز چنین اتفاقی نیافتاده است”. وی اضافه کرده است که این تحریمها٬ نقض سخنان ظریف درباره توافق ژنو هم نیست.
با این وجود٬ نیروهای اصولگرا٬ عقیدهای چون سخنگوی وزارت امورخارجه ندارند. آنها در روزهای گذشته نسبت به این اقدام اعتراض کرده و خواستار واکنش جدیتر دولت حسن روحانی به این مساله شدهاند.
پس از اعلام این فهرست جدید٬ تیم کارشناسی مذاکرهکننده ایران در وین بااعضای گروه ۱+۵ اقدام به ترک جلسه کرده و به ایران بازگشته بودند. عباس عراقچی٬ معاون امور حقوقی و بینالملل وزیر امور خارجه٬ در همین زمینه گفته بود که “این بازی دوگانه یا سردرگمی که مشاهده میشود اصلاً بهنفع فضای مذاکراتی که داریم نیست و خلاف روح تفاهمنامه توافق ژنو است”. به گفته عراقچی “آمریکاییها مدعی هستند که این اقدام، اجرای تحریمهای گذشته است و این شرکتها را بهدلیل اینکه تحریمهای گذشته را نقض کردهاند، به لیست تحریمها اضافه میکنند ولی بهنظر ما در شرایط فعلی و در شرایطی که قرار است در یک فضای همکاری حرکت کنیم، چنین اقدامی اصلاً سازنده نیست. ما بهشدت انتقاد داریم و این را یک رویکرد غیرسازنده و خلاف حسننیت میدانیم و در حال حاضر در حال ارزیابی هستیم و انشاءالله عکسالعمل مناسب را هم انتخاب خواهیم کرد”.
همزمان پرویز سروری٬ قائم مقام جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی گفته تیم مذاکره کننده ایران “باید اعلام کند پای میز مذاکره نخواهد نشست و تاریخ مصرف توافقنامه نو به پایان رسیده است٬ مگر اینکه ۱+۵ اقدامات اعتمادساز انجام دهد”. وی اضافه کرده است که “ایران باید خروج آمریکا از توافقنامه را رسما اعلام کند تا بتواند این توافقنامه را در مسیر درست هدایت کند؛ در غیر این صورت برد با طرف مقابل خواهد بود”.
همزمان یدالله جوانی٬ مشاور نماینده ولیفقیه در سپاه پاسداران٬ در گفتوگویی در همین زمینه با خبرگزاری تسنیم٬ گفته است که “کشورمان نه تنها فعالیت صلحآمیز خود را متوقف نخواهد کرد بلکه بر شدت این فعالیتها در صورت عهدشکنی طرفهای مقابل میافزاید”.
همزمان رسانههای اصولگرا نیز اقدام وزارت امور خزانهداری آمریکا را نقض توافق ژنو دانستهاند. خبرگزاری فارس در این زمینه نوشته است که “با توجه به اقدام اخیر وزارت خزانهداری آمریکا، نکته اینجاست که اگر قرار باشد کشورهای ۱+۵، ضمانت اجرایی برنامه عمل مشترک را که اصل وفای به عهده است، رعایت نکنند و به بهانههای مختلف به تحریمهای جدید مبادرت ورزند، ایران چگونه باید واکنش دهد. در ضمن برخی تحلیلگران بر این باورند، گرچه سر و صدا بیشتر حول محور تحریمهای کنگره بود، دولت آمریکا خود پیشقدم شد و با وضع تحریمهای جدید، کنگره را از این اقدام معاف داشت تا همزمان سیاست دوگانه خود را پیش ببرند که هم ژست تعهد به توافقنامه را داشته باشد و هم اینکه کشورها و گروههای تندرو را در آمریکا و منطقه راضی نگه دارد و ایران را بهزعم خود در موضع دفاعی قرار دهد”.
همزمان وبسایت جهاننیوز٬ نزدیک به علیرضا زاکانی٬ اقدام به باز نشر سخنان آیتالله خامنهای٬ رهبر جمهوریاسلامی٬ کرده است. جهاننیوز نوشته است که رهبر جمهوریاسلامی٬ چنین روزهایی را از سالها پیش مدنظر داشته که در دیداری با نمایندگان مجلس ششم گفته است: “این موضوع را بارها به بعضی از مسؤولانی که دچار وسوسه و واهمههایی بودند، گفتهام که حدّ یَقفِ فشار آمریکا کجاست؛ آن را مشخّص کنید، که اگر به آنجا رسیدیم، دیگر بعد از آن هیچ فشاری علیه ما نخواهد بود. من عرض کنم حدّ یقف کجاست؟ آنجایی است که شما - که چنین حقّی را نه شما دارید، نه من - از طرف ملت ایران اعلام کنید که ما اسلام، جمهوری اسلامی و حکومت مردمی را نمیخواهیم؛ هر کسی که شما مصلحت میدانید، بیاید در این مملکت حکومت کند! این حدّ یَقِف است؛ اوّلِ اسارت مملکت. مگر میتوانیم؟ من و شما مگر میتوانیم مملکت را به دست دشمن بدهیم؟ مگر ما چنین حقی داریم؟”
اتفاقهای روزهای اخیر در حالی رخ داده است که هفته گذشته٬ یک وبسایت اصولگرا٬ از “نیروهای حزبالله” درخواست کرد که “سینه به سینه در معابر عمومی، وسائل نقلیه، گعدههای دوستانه و جمعهای خانوادگی مردم را از نقشه خطرناک دشمن آگاه کنند. به نوشته سایت خیبر آنلاین “نوبت به انجام وظیفه برای نیروهای انقلابی است تا با مطالعه ی مجدد و دقیق همان توافقنامه ای که وزارت خارجه ترجمه کرده (با همه ی حرف وحدیث هایش) و استخراج آنچه که آقایان خود را ملزم به پرداخت نقدی آن کرده اند و در مقابل، گرفتن مشتی وعده های نسیه که حد و مرزی برای آن تعریف نشده، خود و مردم را در جریان کلاه بزرگی که در ژنو برای ایران بافته شده قرار دهند”.
علیرضا زاکانی٬ نماینده مجلس٬ نیز خبر از آن داده است که رهبر جمهوریاسلامی به تیم مذاکرهکننده ایران تذکر داده است: “در موقعیت و شرایط کنونی، باید بلد بود که چگونه حرف زد و چگونه در ادامه مسیر از اهداف کوتاه نیامد، تا در ازای حق طبیعی، فرصتی را به دست آوریم تا با ساخت درونی نظام، به چانهزنی بپردازیم (تولید برای توسعه، وارد برای تعادل). اخیرا مقام معظم رهبری به تیم مذاکرهکننده تذکر دادهاند که در مذاکرات آتی، سطح مطالبات خودتان را بالا ببرید”.
پیش از این محمدجواد لاریجانی نیز در مصاحبهای با یکی از برنامههای تلویزیون جمهوریاسلامی٬ توافق ژنو را فاقد “پایه حقوقی” توصیف کرده بود.