مارک سمو
علی رغم توافق اتمی انجام شده در لوزان، همه چیز همچنان به قوت خود باقی است: ایران از جاه طلبی های هسته ای خود چشم پوشی نکرده.
توافق لوزان علی رغم ابهامات و محدودیت هایش، حداقل این حسن را داشت که از قطع رابطه کامل میان تهران و کشورهای غربی جلوگیری کند، چرا که دراین صورت، بی ثباتی خاورمیانه در هرج و مرج کنونی به مراتب افزایش می‌یافت. مهم ترین پیامد آن در کشمکش دیپلماتیکی که از ۱۲ سال پیش آغاز شده این بود که اولین گام برای بازگشت ایران به صحنه بین المللی برداشته شد.
رییس جمهور حسن روحانی در همین راستا اظهار داشت: “برخی فکر می کنند که یا باید با جهان مبارزه کرد یا در برابر قدرت های جهانی تسلیم شد. ولی ما یک گزینه سوم نیز داریم: همکاری و تعامل با جهان.” اینها واژه هایی است که اکثر پایتخت‌های جهان، و در رأس آنها دولت اوباما که بسیار مصمم به پایان دادن به بیش از ۳۰ سال قطع ارتباط دیپلماتیک با ایران است، مایل به شنیدنش هستند.
اکنون سؤالی که مطرح می شود این است: آیا با توجه به اینکه جمهوری اسلامی از ابتدا درخصوص ابعاد و ماهیت پروژه‌های اتمی خود دروغ گفته، می توان به تعهدات تهران اطمینان کرد؟
هیچ کس دچار توهم نشده؛ ایران از جاه طلبی های هسته ای خود یک قدم هم عقب نشینی نکرده. ازسرگیری برنامه اتمی بسیار ساده است، چرا که در این توافق پیاده سازی کامل برنامه غنی سازی ایران، آن طور که گروه شش کشور از ابتدا خواستار آن بودند، لحاظ نشده و به علاوه، جامعه بین المللی با قبول نظارت بر روند غنی سازی، بر حفظ زیرساخت های ایران صحه گذاشته است.
با اینکه تهران با دستیابی به بمب یک سال فاصله دارد [به جای دو یا سه ماه]، ولی این کشور در”آستانه اتمی” است و خود را به عنوان قدرت منطقه و ستون هلال شیعی که از مدیترانه، سوریه و عراق تا شبه جزیره عربستان و یمن ادامه دارد معرفی کرده.
آیا ایران می تواند به متحدی در برابر جهادگرایان تبدیل شود؟ این تفکر در ذهنیت برخی، به ویژه در واشنگتن، وجود دارد. البته دولت واشنگتن بر مخاطرات چنین گزینه ای واقف است. حساب باز کردن روی ایران به مانند حساب باز کردن روی کشوری است که در آن واحد آتش افروزی می کند و سپس درصدد اطفای آن برمی آید. پاریس نیز بر همین باور است و همچنان به عنوان قاطع ترین عضو کشورهای غربی در برابر ایران عمل می کند. در چنین شرایطی است که خطر تکثیر اتمی در نزد برخی همسایگان ایران به وضوح دیده می شود. عربستان سعودی، مصر، کشورهای حوزه خلیج فارس، و ترکیه نیز به شدت نسبت به دستیابی ایران به بمب اتمی نگران اند. و همچنین اسراییل که احساس می کند به طور مستقیم مورد تهدید بمب اتمی آیت الله ها قرار دارد.
جدا از لاف زنی ها و اظهارات صریح مقامات اسراییلی درخصوص گزینه نظامی، آنها همواره بر رسیدن به یک توافق روشن و محدود کننده برای ایران تأکید ورزیده اند؛ توافقی که در آن آشکارا و بدون هیچ ابهامی “بر موجودیت اسراییل ازسوی ایران تأکید شده باشد”. به هرحال، راه رسیدن به توافق نهایی همچنان پرمانع و مملو از دام های متعدد خواهد بود.
منبع: لیبراسیون، ۸ آوریل ۲۰۱۵
