کوروش سلیمی
در حالی که به گفته اکبر ترکان، معاون وزیر نفت، دولت در روزهای اینده لایحه پنج میلیارد دلاری برای کسری واردات بنزین مصرفی را به مجلس ارایه خواهد کرد؛ رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اقدام دولت را در مورد واردات بنزین و گازوئیل غیرقانونی خوانده و گفته است نمی دانیم تا همین الان هم دولت برای واردات بنزین از کجا پول آورده است.
لایجه ای که ترکان از تهیه آن خبر داده قبلا با رقم هشت میلیارد دلار تهیه شده بود، و ظاهرا به دلیل کاهش شدید قیمت نفت و بنزین در بازار جهانی به پنج میلیارد دلار تقلیل یافته و در صورت تصویب این لایحه در مجلس، مجموع واردات بنزین در سال‌جاری به 3/8میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشته احتمال دارد این لایحه با دو نوع انتقاد در مجلس روبه‌رو شود که نوع اول آن دیروز از سوی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان شد، با این رویکرد که دولت وظیفه کنترل مصرف بنزین را برعهده دارد و مشکل به‌وجود آمده را دولت باید به هر طریق ممکن رفع و رجوع کند. انتقاد دوم که در روزهای اخیر با توجه به سقوط شدید قیمت نفت به کرات شنیده می‌شود، بر ضرورت حفاظت از منابع ذخیره ارزی و احتیاط در برداشت بیشتر از آن تاکید دارد.
آن چه باعث شده است که کارشناسان بر این اعتقاد قرار گیرند که جز با استفاده از حکم حکومتی و دخالت رهبر جمهوری اسلامی دولت نخواهد توانست از مجلس مجوز لازم را برای واردات بیشتر بنزین به دست آورد، سردی خاصی است که به دنبال استیضاح علی کردان بر روابط دولت و مجلس حاکم است. چنان که گمان می رود حتی اگر صادق محصولی هم بتواند با تفاضل اندک و دخالت مقامات بالاتر به وزارت کشور برود، با ادامه حضور رحیمی معاون پارلمانی رییس جمهور گرمائی بر روابط رییس جمهور و مجلس هشتم حاکم نخواهد شد. به نوشته روزنامه آفتاب یزد رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به اینکه دولت بدون کسب مجوز ازمجلس و بیش از میزان مصوب، بنزین به کشور وارد کرده است، گفت: وزیر نفت طی نامه‌‌ای به رئیس مجلس و بنده نوشته که این کار را با مسئولیت خودش انجام داده است.
از طرف دیگر رضا عبداللهی نماینده ماه‌نشان درگفتگو با “ایلنا”، به گزارش اخیر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از عملکرد بودجه‌‌ای دولت در شش ماهه اول سال جاری که به رئیس مجلس ارائه شده است، اشاره کرد و افزود: در این گزارش آورده‌‌ایم که دولت برخی از وظایف بودجه‌‌ای خود را انجام نداده است. وی با بیان اینکه براساس قانون بودجه 87، دولت باید مطابق زمانبندی مصوب مجلس به وظایف خود عمل کرده است.
به گفته عبداللهی با وجود منع قانونی، دولت نسبت به واردات برخی کالاها بیش از حد مجاز عمل کرده است مثلا در مورد بنزین وگازوئیل بدون کسب مجوز از مجلس تمامی بودجه مصوب برای سال جاری را هزینه کرده و حتی بیش از آن نیز نسبت به واردات بنزین اقدام کرده است.عبداللهی در پاسخ به اینکه وزیر نفت با استفاده از چه منابعی و با کسب مجوز از چه کسی اقدام به واردات بنزین کرده است، افزود: گویا ایشان با اطلاع رئیس‌‌جمهور این کار را انجام داده‌‌اند و محل تامین این بودجه از اضافه برداشت از حساب ذخیره ارزی و یا منابع داخلی شرکت نفت بوده است اما ما هیچ اطلاعی از محل دقیق تعیین بودجه اضافه واردات بنزین نداریم.
یک هفته قبل مصطفی پورمحمدی رییس سازمان بازرسی کشور در گزارشی به رییس مجلس نشان داد که دولت در موارد بسیار بیش از مجوزهای مجلس از صندوق ذخیره ارزی برداشت کرده است. اما با انتشار این خبر مقامات دولتی به شدت واکنش نشان دادند و سخنگوی دولت انتقادهای همزمان هاشمی رفسنجانی حسن روحانی و مصطفی پورمحمدی را سیاسی و غرض ورزانه خواند و از آن ها خواست که مدرک را نشان دهند. اما روز بعد وزیر سابق کشور تاکید کرد که انتقاد وی از مجلس است که نظارت بر قوانین خود را از یاد برده است.
از همین روست که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دیروز به خبرنگاران گفت تخلف ازقانون، مشخص است تحقیق و تفحص معنا ندارد.دولت در سه سال گذشته می توانست 150 میلیارد دلار ذخیره ارزی داشته باشد ولی با دریافت مصوبه مجلس، کل آن را مصرف کرد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: تحقیق و تفحص از عملکرد حساب ذخیره ارزی زمانی با اهمیت می‌شود که موضوع یا موضوعاتی برای مجلس مجهول باشد، ولی در بخش هزینه‌های ارزی و برداشت با مصوبه مجلس، نقطه ابهامی وجود ندارد.
غلامرضا مصباحی‌مقدم رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با ایسنا کاهش قیمت نفت به زیر 50 دلار را موجب افزایش مشکلات اقتصادی کشور دانست و خاطرنشان کرد: بخشی از برداشت‌هایی که از حساب ذخیره ارزی یا حساب شرکت ملی نفت انجام شده، خلاف قانون است، خود آقایان نیز اعتراف می‌کنند که برداشت‌های ارزی از این حساب‌ها فاقد مجوز مجلس و خلاف قانون بوده است. مصباحی مقدم با شفاف دانستن این ارقام فاقد مجوز، گفت: اعداد و ارقام برداشت‌های خلاف قانون کاملا شفاف و مشخص است، بنابراین تحقیق و تفحص معنا ندارد. وقتی همه چیز مشخص است چه موضوع مبهمی برای تحقیق و تفحص باقی می‌ماند؟ هیچ مجهولی برای تحقیق و تفحص از عملکرد حساب ذخیره ارزی وجود ندارد.
چالش سابقه‌دار
<br/>
البته این برای اولین بار نیست که بین دولت و مجلس درباره واردات بیشتر بنزین مناقشه رخ می‌دهد. حتی در زمان ریاست جمهوری خاتمی هم مباحث زیادی بین دولت و مجلس درباره ضرورت یا عدم ضرورت واردات اضافی بنزین خارج از قانون بودجه مباحثه و حتی مناقشه رخ می‌داد، هر چند در نهایت مجلس تسلیم می‌شد و مجوز لازم را برای واردات بیشتر بنزین صادر می‌کرد. در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد هم اتفاقات مشابهی رخ می‌داد. چرا که از یک‌سو قیمت جهانی نفت و به تبع آن بنزین در حال افزایش بود و از سوی دیگر مصرف داخلی هم به صورت روزافزونی بیشتر می‌شد. اما تفاوت دوره احمدی نژاد با دوره خاتمی در این است که در زمان رییس جمهور پیشین، دولت هرگز به واردات بنزین بدون مجوز مجلس متهم نبود، در حالی که ثابت شده دولت نهم، در مواردی به این کار مبادرت ورزیده است.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشته تمهیدات دولت از جمله کارتی کردن بنزین هم تاثیر محسوسی بر افزایش مصرف این فرآورده نفتی نداشته است. از همین رو قدری به اختلافات دولت ومجلس برسر میزان واردات بنزین افزوده شده به نحوی که سال گذشته مجلس برای اولین بار درخواست دولت را برای واردات بیشتر بنزین رد کرد، اما در نهایت احمدی‌نژاد کانال‌های دیگر مجوز لازم را برای این کار اخذ کرد.