تلاش برای رسیدن به توافق نهایی در ژنو

نویسنده
حسین محمدی

» آمانو به فعالیت "کاملا صلح‌آمیز" ایران شک دارد

در حالی که کمتر از چند هفته به آغاز دور جدید مذاکرات میان ایران و گروه۱+۵ باقی مانده٬ محمدجواد ظریف٬ وزیر امورخارجه٬ گفته است که امکان رسیدن به توافق نهایی در این مذاکرات وجود دارد و هم‌زمان عباس عراق‌چی معاون وی هم گفته است که ایران در این دور از مذاکرات٬‌وارد مباحث محتوایی خواهد شد.

این اظهارنظرها در حالی صورت می‌گیرد که آمانو٬ دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی٬ گفته است که هنوز نمی‌توان برنامه هسته‌ای ایران را کاملا صلح‌آمیز توصیف کرد و جان کری٬ وزیر امورخارجه آمریکا٬ هم گفته است که هدف آمریکا و اسراییل مقابل برنامه هسته‌ای ایران٬ یکی است.

محمدجواد ظریف٬ با اشاره به دور جدید مذاکرات گفته است که “تنها کافی است که چند گام دیگر بردارد… ما آماده‌ایم که این گام‌ها را در ژنو برداریم”. وی اما اضافه کرده است که “اگر نتوانیم این کار را در ژنو انجام دهیم، این گام‌ها را در دور بعدی مذاکرات برمی‌داریم… شکست در رسیدن به توافق در ژنو یک فاجعه نخواهد بود”.

ظریف همچنین گفته است که در ایران نسبت به انجام مذاکرات با گروه۱+۵ “بی‌اعتمادی” وجود دارد٬ اما جمهوری‌اسلامی با “حسن نیت” وارد این مذاکرات خواهد شد.

طی هفته گذشته٬ برخی مقام‌های جمهوری‌اسلامی گفته‌ بودند که امید چندانی نسبت به موفقیت این مذاکرات ندارند. آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬هم در این زمینه چنین گفته بود: “بنده هم اوّلِ امسال در مشهد مقدّس در سخنرانی گفتم [که‌] مذاکره در موضوعات خاص اشکالی ندارد؛ منتها گفتم من اعتماد ندارم، خوشبین نیستم به مذاکره، لکن میخواهند مذاکره کنند، بکنند؛ ما هم به اذن‌الله ضرری نمی‌کنیم”.

یک روز پس از سخنان وی٬ براساس آن‌چه که سایت ریاست‌جمهوری نوشت٬ حسن روحانی گفت: “دولت به غربی‌ها و مذاکرات جاری خوشبین نیست اما این به معنای آن نیست که به رفع مشکلات امیدوار نباشیم”. این خبر اما پس از چند ساعت از خروجی این سایت حذف شد.

هم‌زمان با سخنان ظریف٬ عباس عراقچی٬‌ معاون وزیر امورخارجه٬ گفته است که “مذاکرات ژنو محکی برای سنجش گروه ۱+۵ است و در این مذاکرات میزان اراده سیاسی آنها برای رسیدن به راه‌حل در بوته آزمایش قرار می‌گیرد”. وی همچنین گفته است که “اگر در راه‌حل‌های پیشنهادی از سوی ۱+۵ رفع تحریم‌ها وجود نداشته باشد، مورد پذیرش ایران نخواهد بود”.

در دور جدید مذاکرات ژنو٬ علاوه بر ظریف وعراقچی٬ مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه، حمید بعیدی‌نژاد مدیر کل امور اقتصادی و تخصصی بین‌المللی وزارت خارجه، داوود محمدنیا مشاور حقوقی وزارت خارجه و محمد امیری مدیرکل امور پادمان های سازمان انرژی اتمی دیگر اعضای تیم مذاکره کننده هستند. پیش از این اعلام شده بود که جمهوری‌اسلامی در این دور از مذاکرات٬ از چند کارشناس تحریم هم استفاده خواهد کرد.

هفته گذشته دولت آمریکا٬ ازکنگره خواسته بود که وضع تحریم‌های جدید علیه ایران را به تعویق بیندازد. از سوی دیگر رییس کمیته روابط خارجی سنا، نیز گفته بود که اگر ایران برای مدتی به توقف غنی‌سازی مبادرت کند و برنامه اتمی خود را توسعه ندهد، کنگره هم می‌تواند توقف تحریم‌ها را مدنظر قرار دهد.

در این میان، حسین شریعتمداری٬ مدیرمسوول منصوب آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان٬ در سرمقاله این روزنامه با اشاره به سخنان رهبر جمهوری‌اسلامی درباره هیئت مذاکره‌کننده ایران٬ چنین نوشت: “آیا «ترفند» مورد اشاره نباید نقد شود تا «ساده‌لوحان» به خود آیند و آنان که به قول حضرت آقا «با غرض‌ورزی» به این توهم دامن می‌زنند مورد اعتراض قرار گیرند؟! در جریان سفر هیئت بلندپایه کشورمان به نیویورک، علاوه بر رسانه‌های بیرونی، بسیاری از روزنامه‌های زنجیره‌ای و سایت‌های وابسته به اصحاب فتنه آمریکایی- اسرائیلی، «کلید حل مشکلات اقتصادی» را تسلیم در برابر باج‌خواهی‌ها و زورگویی‌های حریف معرفی می‌کردند. آنها می‌دانستند که هیئت مذاکره‌کننده کشورمان تسلیم حریف نمی‌شود بنابراین نتیجه تبلیغات سوء آنان فقط این خواهد بود که مسئولان اعزامی بعد از بازگشت در افکار عمومی «ناتوان»! معرفی شوند. این عده همان‌هایی بوده و هستند که آشکارا در جلسات پنهان خود از دولت آقای روحانی با عنوان یک «پُل» برای رسیدن به مقصود خویش یاد می‌کنند. بدیهی است که روشنگری در این زمینه و هشدار به دولت محترم درباره ترفند این جماعت، نه فقط تضعیف نیست که دلسوزی و حمایت نیز هست”.

از سوی دیگر حمید رسایی٬ نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس٬‌که پیش از این به انتقاد از روند مذاکرات و تیم مذاکره‌کننده پرداخته بود٬ اکنون درباره آن چنین گفته است: “ما اگر به پای خونمان هم شده می‌ایستیم و از تیم مذاکره کننده حمایت می‌کنیم و حتی حاضریم به عنوان پیش مرگ روی مین برویم تا مذاکره کنندگان بتوانند به مذاکرات خود ادامه دهند”.

از سوی دیگر صادق لاریجانی٬ رییس قوه‌قضاییه٬ نیز این مذاکرات را “اتمام حجت” دانست و گفت: “ما به رفتار آمریکایی‌ها در مذاکرات خوش‌بین نیستیم اما گفتگو‌های هسته‌ای اخیر حتماً آثار مثبتی در برخواهد داشت… کمترین نتیجه مذاکرات در مقطع کنونی این است که حجت بر عده‌ای در داخل و خارج کشور تمام می‌شود و باب تبلیغات نادرست بر ضد کشورمان و نیز بهانه‌جویی‌ها بسته می‌شود”.

پیش از این برخی از نزدیکان رهبر جمهوری‌اسلامی نیز مذاکرات انجام شده را برای “اتمام حجت” با غرب٬ توصیف کرده بودند. از آن جمله کاظم صدیقی٬ امام جمعه موقت تهران٬‌ هفته گذشته گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬‌دست دولت روحانی را برای مذاکره با غرب باز گذاشته تا به این ترتیب با دنیا اتمام حجت کند: “تا ببینیم در آخر چه می‌شود”.