کاترین باتلر
پوسترهای بزرگی که از کابوس حمله هسته ای به هیروشیما در سال 1945 حکایت می کردند، از هیأت های شرکت کننده در یک کنفرانس بین المللی درباره خلع سلاح هسته ای در تهران استقبال می کردند. این کنفرانس شب گذشته به کار خود پایان داد.
تصاویر کودکان ژاپنی که از وسعت سوختگی در حال جان دادن هستند، بر تندی پیام های آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران و محمود احمدی نژاد رئیس جمهور و میزبان این اجلاس می افزایند: آمریکا «تنها جنایتکار هسته ای» دنیاست و ایران به دلایل اخلاقی از چنین تسلیحاتی تنفر دارد.
نشست دو روزه تهران از سوی واشنگتن و لندن به عنوان کشورهای صاحب سلاح هسته ای طرد شد. این نشست به عنوان تلاشی برای منحرف کردن اذهان از بحران موجود بر سر بلندپروازی های هسته ای ایران و تلاشی کودکانه برای رقابت با کنفرانسی به میزبانی باراک اوباما و با شرکت 47 کشور ارزیابی شده است. کنفرانس خلع سلاح واشنگتن هفته گذشته برگزار شد و ایران و کره شمالی اجازه حضور در آن را نیافتند.
نشست تهران به دلیل عدم حضور نام های بزرگ و یا سخنان آنها موفقیتی کسب نکرده است. نام کشورهائی نظیر ترکمنستان، گینه و سوئد در فهرست میهمانان بود. واضح است نام ایالات متحده به عنوان کشوری که سعی در وضع شدیدترین تحریم های تنبیهی علیه ایران دارد، در این فهرست جائی نداشت. تمامی 27 عضو اتحادیه اروپا از حضور در این اجلاس خودداری کردند.
با این حال ایران با پشتیبانی برخی از کشورهای در حال توسعه که از استانداردهای دوگانه خسته شده اند، ادعا می کند غرب بازی کهنه و احتمالاً موذیانه ای را به راه انداخته است. روسیه و چین به عنوان اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل در اجلاس حضور داشتند، اما دست کم دیپلمات چینی حاضر در این نشست گمنام بود. اعضای غیردائم شورای امنیت شامل اوگاندا، ترکیه و لبنان نیز حاضر بودند. تمامی این کشورها آشکارا با وضع تحریم های علیه تهران مخالفت می کنند. ایران امید اندکی به این موضوع دارد که چین و روسیه سرانجام برای تصویب تحریم ها با آمریکا همراه نخواهند شد.
با همه این اوصاف، احتمالا نشست تهران، رهبران این کشور را امیدوار کرده است که می توانند مجموعه ای از آرا و پشتیبانی ها را برای خود کسب کنند که بر موقعیت غرب در پای میزمذاکره تأثیر بگذارد. این نشست شب گذشته پایان یافت و خواستار اصلاح کامل معاهده 40 ساله منع اشاعه جنگ افزار تسلیحاتی (ان پی تی) و نیز نظارت سازمان ملل بر زرادخانه هسته ای اسرائیل شد.
قرار است ماه آینده 200 کشور دنیا برای بازنگری در معاهده ان پی تی در واشنگتن گرد هم آیند. خط مشی ایران این است که با اعمال فشار برای اصلاح معاهده، بر حق امضا کنندگان پیمان بر اجرای برنامه های هسته ای غیرنظامی و از جمله حق غنی سازی اورانیوم تأکید شود و از طرف دیگر، عدم خلع سلاح کامل ایالات متحده، فرانسه و انگلستان را زیر سؤال ببرد.
تعیین چهارچوب ها بحث ها در اجلاس تجدید نظر ان پی تی حائز ارزش استراتژیک بسیار است. اگر ایران بتواند دست کم از انزوای بین المللی خود کم کند، ممکن است در نهایت شاهد کم اثر شدن تهدیدات اوباما برای جلب موافقت متحدانی شود که از روی نگرانی می گویند ایران در پی کسب تسلیحات هسته ای است. جای تعجب نیست که منوچهر متکی وزیر خارجه ایران دیروز اعلام کرد: “این یک نقطه امیدواری است.”
گزارش های منتشر شده دیروز در آمریکا آشکار کرد رابرت گیتس، وزیر دفاع آن کشور، در یک یادداشت محرمانه پذیرفته است که اگر تلاش ها برای وضع تحریم سنگین علیه تهران به شکست بی انجامد، آمریکا طرح دیگری برای اجرا در دست ندارد. ممکن است واشنگتن و مقامات اروپائی به زودی به جای مواجهه با ایران هسته ای، سرگرم تبیین یک سیاست مهار شوند.
منبع: ایندپندنت- 19 آوریل
