در شرایطی که پس از بروز نارضایتی و شکاف ها در سپاه پاسداران، جایگزینی نیروهای جوان به جای اعضای سابق سپاه در دستور کار مقامات ارشد این نهاد نظامی قرار گرفته است، یکی از نمایندگان آیت الله خامنه ای در سپاه انحراف “نیروهای ارزشی” را تایید اما شکاف و ریزش نیروها در میان اعضای سپاه پاسداران را انکار کرد.
حجت الاسلام محمد حاجی زاده نماینده ولی فقیه در سپاه بوشهر طی اظهاراتی در جلسه معارفه یکی از نمایندگان ولی فقیه در سپاه دشتی استان بوشهر گفت: “در انحرافات اخیر و فتنه 88 خیلی از نیروهای ارزشی ما دچار انحراف شدند؛ زیرا به بصیرت کامل نرسیده بودند و راه را نشناخته و به مسیر گمراهی گرفتار شدند.”
وی که در جمع اعضای سپاه این استان سخن می گفت البته در ادامه تاکید کرد که “100 درصد نیروهای سپاه و بسیج در مسیر نورانی اهل بیت (ع) و ولایت قرار دارند.”
اظهارات مسئول نمایندگی ولایت فقیه در سپاه بوشهر در حالی مطرح می شود که پس از سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در سال 88 گفته های فرماندهان و مقامات ارشد سپاه پاسداران از وجود برخی شکاف ها و نارضایتی ها در این نهاد نظامی که از آن به عنوان قدرتمندترین نهاد نظامی جمهوری اسلامی یاد می شود، حکایت می کند.
در همین راستا حجت الاسلام علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران چندی پیش طی اظهاراتی درباره برخورد با رهبران جنبش سبز، میرحسین موسوی و مهدی کروبی، گفته بود: “حصر خانگی سران فتنه، بهترین شیوه برخورد با آن‌هاست و این در حالی است که آقایان صانعی و موسوی اردبیلی و دیگران پیام دادند. امروز فضا برای برخورد با سران فتنه فراهم نیست؛ مشکل عمده در این راه برخورد و حمایت افرادی است که پس از برخورد مانند مجمع مدرسین قم و دیگران بیانیه می‌دهند؛ برخورد با سران فتنه باید هوشمندانه باشد؛ چراکه نباید مشکل را چند برابر کنیم و باید به فضای جامعه هم توجه کنیم.”
وی در ادامه این مساله را به فضای داخل سپاه پاسداران ربط داده و بصراحت از عدم همراهی کامل بخش های مختلف سپاه با مقامات ارشد فعلی این نهاد سخن گفته و تاکید کرده بود که “در سپاه زحمت بر دوش «تعدادی خاص» است و در مجموع سپاه نسبت به بقیه نهادها، درک صحیح‌تر و عملکرد بهتری نسبت به برخی نهادها وجود داشته است و حتی در جاهایی که از دستگاه‌های دیگر توقع بیشتری می‌رفت، سپاه جلوتر بود و سپاه در مسائل سیاسی روشن‌ترین موضع و جهت‌گیری را نسبت به بقیه داشت.”
این البته تنها اظهاراتی از این دست نبود که وجود نارضایتی، شکاف ها و ریزش ها در سپاه را آشکار می کرد. در هفته نخست مردادماه سال جاری نیز آیت الله محمدتقی مصباح یزدی از روحانیون تندرو که از وی به عنوان تئوریسین خشونت نام برده می شود، در سلسله جلسات توجیهی برای فرماندهان ارشد سپاه در همین رابطه انتقاد کرد.
مصباح یزدی در یکی از جلسات توجیهی و بصیرت افزایی برای فرماندهان و اعضای سپاه پاسداران خطاب به آنان گفته بود: “چه مرضی دارید که با کسانی که حقه‌بازند و با خارج در ارتباط هستند با آنها مشورت می‌کنید و در ابتدا اقرار می‌کنید که قصد فهم نظر آنها را داشتیم.”
وی به همچنین به پرسنل سپاه خاطر نشان کرده بود که “اگر در مکانی لغزش کردیم سعی کنیم به سرعت بازگردیم حرف‌های افراد حقه باز را گوش ندهیم و در جلسات آنها شرکت نکنیم… برخی افراد در برخی شرایط عهد و پیمان‌ها را فراموش می‌کنند و رفتارهایی را انجام می‌دهند که شبیه رفتار دشمنان است و فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که از عهده دشمن برنمی‌آید.”
نارضایتی و ریزش نیرو در سپاه پاسداران به ویژه پس از سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 88 افزایش یافته است تا جایی که فرمانده کل سپاه مردادماه سال گذشته طی اظهاراتی با اذعان به حضور حامیان میرحسین موسوی و جنبش سبز در سپاه پاسداران و همچنین اینکه سپاه تلاش کرده تا این افراد را “قانع” کند گفته بود: “خیلی از ابهامات دیگر رفع شده و آنها قانع شدند حرکت اشتباه بوده و این بهتر از برخورد فیزیکی و حذف است.”
نوسازی یا حذف ناراضیان
با این حال به نظر می رسد برنامه حلقه اصلی فرماندهان ارشد سپاه پاسداران یا به تعبیر حجت الاسلام علی سعیدی “عده ای خاص” برای قانع کردن ناراضیان در این نهاد نظامی چندان موثر واقع نشده، چرا که آیت الله خامنه ای در دیدار نوروزی خود با فرماندهان نیروهای مسلح کشور از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران خواست تا “جوانگرایی” را در دستور کار خود قرار داده و به جایگزینی نسل جدید سپاه به جای اعضای قدیمی بپردازند.
پس از این دستورات نیز فرمانده کل سپاه در 22 فروردین ماه سال جاری با اشاره به دیدار 14 فروردین ماه فرماندهان ارشد نظامی کشور با آیت الله خامنه ای تصریح کرد: “مقام معظم رهبری برای سپاه تأکید به جوان گرایی و شور و حال جوانی داشتند و مثل جوان ها کارکردن و نشاط کاری داشتن را بر پاسداران واجب دانستند.”
فرمانده کل سپاه با بیان اینکه “نباید به پیشرفت های کم قانع باشیم” افزود: “بزرگترین مانعی که سر راه سپاه در جهت رسیدن به اهدافش می باشد موانع سامانه ای، ساختاری و عادت ها و روش های کهنه و سنتی است. اصلی ترین مشکل در سر راه تغییر و تحول و خلاقیت ها، موانع روش های قدیمی و ناکارآمد فعلی است. البته این مشکل همه دنیا است، اما برای سپاه اگر این مشکل وجود دارد کم آن هم زیاد است.”
در هفته نخست مرداد ماه نیز آیت الله خامنه ای در دیدار با فرماندهان سپاه، مجددا بر لزوم جوانگرایی تاکید کرد که موجب شد تا تغییرات در سپاه برای از میان برداشتن ناراضیان سرعت بیشتری به خود بگیرد. پس از آن هفته نامه صبح صادق در مقاله ای با تعریف و تمجید از نسل جدید و پرورش یافته سپاه در سالهای اخیر، به ویژه نقش آنها در سرکوب اعتراضات مردمی در سالهای 78 و 88 با تاکید بر اینکه نسل امروزی و جوان سپاه “اگر از نسل های اول و قدیمی انقلاب، انقلابی تر و متدین تر نباشند، از آنها کمتر نیستند” خواستار واگذاری پست ها و مدیریت ها به این نیروها به جای نیروهای قدیمی شد.
هفته گذشته نیز سرتیپ پاسدار حسین سلامی جانشین فرمانده کل سپاه با اعلام “نوسازی درون سازمانی” در سپاه تاکید کرد که “در گذشته به مردانی که روح ایثار، فداکاری و شجاعت در آن ها به اوج خود رسیده بود نیاز بود اما امروز علاوه بر نیاز به آن بزرگ مردان به ذهن‌های وسعت‌یافته پاسداران آگاه، مطلع و دشمن شناس نیاز داریم.”
بسیاری از اعضای بدنه سپاه پاسداران که هم اکنون بالای 20 سال سابقه حضور در این نهاد نظامی را دارند فعالیت خود را در این نهاد عمدتا از دوره های نخست وزیری میرحسین موسوی آغاز کرده اند. نیروهای قدیمی در بدنه سپاه پاسداران رابطه نزدیکی با هاشمی رفسنجانی که ریاست مجلس و فرماندهی جنگ 8 ساله و همچنین مهدی کروبی که به حکم آیت الله خمینی ریاست بنیاد شهید را برعهده داشته است دارند. این درحالی است که پس از تحولات دوسال اخیر در کشورفرماندهان کنونی سپاه موسوی و کروبی را ضد انقلاب معرفی و از آیت الله هاشمی رفسنجانی به دلیل حمایت از معترضان بشدت انتقاد کرده اند.
پیش از این علی شمخانی یکی از فرماندهان پیشین سپاه در سال های جنگ و وزیر دفاع در دولت محمد خاتمی که اکنون “رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی” است از برخی ها “حذف ها به خاطر انتقاد” خبر داده و با اشاره به مخالفت برخی از فرماندهان سابق با شرایط فعلی کشورگفته بود: “مگر می‌شود کسی که در دوران بی‌کسی مدافع انقلاب بود، امروز از آن دست بکشد؟ اگر مشکلی برای هریک از پیشکسوتان جبهه و جنگ رخ بدهد در حقیقت این ماییم که مسئولیم.”
او همچنین با اشاره به “جوسازی علیه پیشکسوتان جهاد و شهادت” (اعضای قدیمی سپاه پاسداران)گفته بود: “حتما ما سیاسی هستیم ولی این سیاسی به معنی جناحی بودن و له کردن ارزش‌ها برای حفظ قدرت نیست بلکه این بالندگی انقلاب است که برای ما اهمیت دارد.”
