روز درخت کاری برای رئیس مجلس و شهردار تهران بهانه‌ای شد تا در مورد بحران دنباله دار آلودگی هوای پایتخت اظهار نظر کنند؛ بحرانی که در آذر ماه شهر را به تعطیلی کشانده و وزیر بهداشت را به توصیه خروج پایتخت نشینان واداشته بود. علی لاریجانی روز چهارشنبه، این بحران را “فاقد متولی” دانست و محمد باقر قالیباف هم از آن به عنوان بحران “بی‌صاحب” یاد کرد.
“آلودگی هوای تهران غصه شده است”، این بخشی دیگر از سخنان علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی است به هنگام کاشت نهال در مناسبت روز درختکاری و هفته منابع طبیعی.
اما به نظر می‌آید آلودگی هوای پایتخت در ماه‌های گذشته به مرحله‌ای فرا‌تر از “غصه” و تشخیص بحران رسیده است. مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای پایتخت در آبان ماه از پایان هوای پاک در تهران خبر داده و گفته بود پایتخت نشینان از ابتدای سال تا کنون حتی یک روز هوای پاک تنفس نکرده‌اند.
یک ماه بعد از آن، هوای تهران در وضعیت هشدار قرار گرفت و پایتخت را به تعطیلی کشاند و شورای شهر و مجلس را ناچار به تشکل جلسه‌ای کرد که نتیجه‌اش انتقاد از بی‌مسئولیتی مسئولان بود و به اتخاذ تصمیمی منجر نشد.
زندگی مردم و “نام نیک” آقای شهردار
بعد از آن جلسه بی‌نتیجه حالا در آخرین روزهای زمستان، رئیس مجلس از “همه دستگاه‌ها” خواسته “در امر کاهش آلودگی هوای تهران مشارکت داشته باشند” و گفته است که “شورای شهر پیشنهاد خود را در این رابطه به مجلس ارائه کند.”
یک روز پس از روز درختکاری رئیس مجلس و شهردار تهران با حضور در مراسم جشن درختکاری و افتتاح ۲۳۰۰ هکتار جنگل کاری در قالب طرح کمربند سبز پیرامون شهر تهران از وضعیت آلودگی هوای تهران و بی‌صاحب بودن این مساله در تهران و شهرهای بزرگ انتقاد کردند.
بسیاری از کشورهای دنیا روزی را به نام روز درختکاری نامگذاری کرده‌اند تا در آن روز شهروندان را تشویق به کاشتن نهال کنند. این روز معمولا از بین آخرین روزهای زمستان یا نخستین روزهای بهار انتخاب می‌شود. در تقویم جمهوری اسلامی، روز ۱۵ اسفند هر سال “درخت کاری” نام گرفته و هفته بعد از آنهم “منابع طبیعی”.
روزنامه ابتکار در شماره روز پنج شنبه، ۱۷ اسفند ماه به نقل از علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نوشت که او در این مراسم با تاکید بر اینکه وضعیت فضای سبز تهران مناسب نیست، از شهردار تهران خواست تا زمانی که در شهرداری حضور دارد مشکلات را حل کند تا نام نیک دیگری از خودش به جای بگذارد.
خبرگزاری فارس هم با پوشش مراسم دیگری که روز چهارشنبه، ۱۶ اسفند برگزار شده، در پاسخ به رئیس مجلس، سخنان محمد باقر قالیباف، شهردار تهران را نقل کرده که گفته است “آلودگی هوا بی‌صاحب است و باید قوانین و مقرراتی مشخص در این خصوص تدوین شود.”
آقای شهردار با توصیف کردن “آلودگی هوا” به عنوان “مهم‌ترین چالش” پایتخت گفته است: “موضوع آلودگی هوا فرابخشی است و باید تمام قوا و مردم برای حل این موضوع اقدام کنند.”
آنطور که محمد باقر قالیباف نقل کرده: “مردم می‌گویند هر وقت بادی بوزد هوا سالم است؛ نمی‌توانیم زندگی مردم را به باد بسپاریم و باید قوانین مشخصی را برای کاهش آلودگی هوا تدوین کنیم.”
پایتخت‌نشینان در persian/news/newsitem/archive/2012/december/02/article/-0d27c84edf.html۳۶۵ روز سال گذشته، تنها سه روز هوای”پاک” داشتند و ۱۴۴ روز “سالم” را هم تجربه کردند. اما در مقابل ۲۱۵ روز “ناسالم” و ۳ روز “بسیار ناسالم” هم داشتند که سال بدی را برایشان رقم زد؛ سالی که حدود ۶۰ درصد روز‌هایش برای سلامتی مردم مضر بود.
بر اساس گزارش‌ها “آلودگی هوا در تهران به طور متوسط موجب کاهش ۵ سال از عمر تهرانی‌ها شده‌است”.
”اگر لازم است قوانین اصلاح شوند”
از سال ۱۳۷۴ که برای اولین بار بحث آلودگی هوای تهران به عنوان یک “بحران ملی” که راه مقابله با آن “عزم ملی” است مطرح شد دلایل زیادی برای بروز این پدیده از جمله وجود ماده آزبست در خودرو‌ها، مراکز صنعتی، کارخانه‌ها و منابع گرمایش خانگی عنوان شده است.
هادی هاشمی، سرهنگ بازنشسته راهنمایی رانندگی، سال گذشته اعلام کرده بود با وجود ممنوعیت استفاده از این ماده، در طول این ده سال به تعهدات در رابطه با حذف این ماده عمل نشده؛ طوریکه میزان این آلاینده در حال حاضر در تهران ۳۰۰ برابر شهرهای اروپایی است.
مسئولان دولتی و حکومتی در طول یک دهه گذشته طرح‌های متفاوتی برای رویارویی با این پدیده پیشنهاد داده‌اند؛ راه حل‌هایی که کارآمد نبوده و آلودگی هوا هم کمتر نشده است.
تهران یکی از آلوده‌ترین کلان شهرهای دنیا است. کار‌شناسان محیط زیست می‌گویند پدیده آلودگی سالانه باعث مرگ و میر بسیاری از شهروندان می‌شود. تنها از اول فروردین ۱۳۹۰ تا آخر آبان ماه همان سال، ۱۸هزار و ۶۴۲ شهروند تهرانی بر اثر ایست و سکته قلبی که با آلودگی مرتبط است، جان خود را از دست داده‌اند.
به غیر از تهران برخی دیگر از شهرهای بزرگ ایران در صف آلوده ترین شهرهای جهان قرار دارند. در تازه‌ترین جدول بندی سازمان بهداشت جهانی که مهرماه امسال منتشر شد، ایران رتبه بالایی در صف آلوده‌ترین کشور‌ها دارد و شهرهای اهواز و سنندج نیز در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
