دولت ایران همواره سعی داشته اینترنت و وبلاگ ها را که روز به روز بر تعدادشان در کشور افزوده می شود تحت کنترل خود داشته باشد. تعداد کاربران اینترنت در حال حاضر بیش از ۱۸ میلیون نفر برآورد می شود.
قبل از اینکه شبکه های خصوصی و شبکه های تلویزیونی ایران کاندیداتوری محمد خاتمی در انتخابات ژوئن را اعلام کنند، این خبر روی تلفن های همراه مردم در سراسر کشور پخش شده بود؛ همان طور که تصمیم دولت به تخریب قبرستان خاوران روی تلفن ها پخش شده بود.
از زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران، فن آوری اطلاعاتی در روابط میان دولت و مردم ایجاد تحول کرده. سران نظام در انتخابات ۲۰۰۵ روزنامه ها را ناگزیر به سکوت کردند و برخی از روزنامه ها نیز توقیف شدند، ولی ارسال پیامک از طریق موبایل جایگزین این سکوت شد و امکان تبادل اطلاعات را بین مردم ایجاد کرد.
دولت تهران برای انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژوئن از هم اکنون در تلاش است تا راه های فنی برای کنترل پیامک ها را بیابد. یک ایرانی می گوید: “در ایران از تلفن های همراه برای دانلود موسیقی و سریال های تلویزیونی نیز استفاده می شود. کوچک ترین موضوعی که در دولت روی می دهد به صورت لطیفه از طریق تلفن های همراه در سراسر کشور پخش می شود.“
۵۰۰ هزار وبلاگ نویس ایرانی
فن آوری های اطلاعاتی در ایران یک اولویت هستند، زیرا این بخش اقتصادی به شدت در حال رشد است، ولی از نظر سیاسی به یک موضوع حساس تبدیل شده. از یک طرف، تأمین کنندگان اینترنت در ایران به شکلی زیر دست دولت هستند [از طریق وزارت اطلاعات]. از طرف دیگر، طی سال های اخیر بیش از چهل شرکت خصوصی تأمین اینترنت در ایران تأسیس شده است.
دولت جمهوری اسلامی ۱۲ سال است با آنتن های ماهواره در منازل که برنامه های اپوزیسیون و برنامه های خارجی را پخش می کنند در حال مبارزه است، ولی تاکنون نتیجه ای در بر نداشته… دولت سپس به مطبوعات حمله کرد و توقیف آنها را افزایش داد.
به هرحال، مردم ایران نیز به مانند مردم دیگر کشورهای جهان رو به اینترنت آورده اند تا بدین ترتیب بتوانند با دنیای خارج ارتباط برقرار کنند. تعداد کاربران اینترنت در ایران بالغ بر ۱۸ تا ۲۰ میلیون نفر و تعداد وبلاگ نویسان به ۵۰۰ هزار نفر می رسد و بدین ترتیب ایران به عنوان یکی از کشورهای فعال در این زمینه دسته بندی می شود. ازطرف دیگر، طبق آمار انجام شده درخصوص زبان وبلاگ های جهان، مشخص گردیده که زبان فارسی پنجمین زبان است.
فیلترینگ “پنج میلیون سایت اینترنتی”
دولت جمهوری اسلامی در برابر این جمعیت انبوه در تلاش است تا کنترل خود را بر اینترنت افزایش دهد. از سال ۲۰۰۳ کمیسیونی تشکیل شده که وظیفه آن تنظیم لیست سیاه “سایت های اینترنتی غیرقانونی و غیرمشروع” است. کمیسیون قضایی مجلس روز ۳ نوامبر ۲۰۰۸ با تصویب چند لایحه در مورد “جرم های اینترنتی” تصمیم گرفت کمیته جدیدی را برای فیلترینگ سایت ها تعیین کند.
دولتمردان جمهوری اسلامی شرکت های تأمین کننده اینترنت را مجبور به نصب فیلتر روی سیستم هایشان می کنند تا امکان دسترسی به سایت های پورنو و سایت های سیاسی ای که در ایران یا خارج از ایران فعالیت دارند را به صفر برسانند.
مشاور دادستان کل تهران نوامبر گذشته اعلام کرد که مسؤولان خواستار فیلترینگ “۵ میلیون سایت اینترنتی” شده اند. به گفته او، این سایت ها “غیراخلاقی و ضد اجتماعی” شناخته شده و برخی از آنها به “سست کردن ریشه های مذهبی” مردم ایران متهم اند. عملکرد این فیلترها که به طور مرتب به روز می شوند، از طریق وارد کردن کلمات کلیدی و آدرس سایت هاست. به همین دلیل، گاهی دیده می شود که حتی برخی از سایت های معمولی که از نظر اخلاقی و مذهبی نیز هیچ مشکلی ندارند، صرفاً به دلیل استفاده از این کلمات کلیدی در متن مقالات خود قربانی فیلتر می شوند.
نرم افزارهای فیلترشکن
سایت هایی که بیش از دیگران هدف فیلترینگ مقامات بوده، سایت های مربوط به جنبش های زنان و گروه های دانشجویی میانه رو یا اصلاح طلبان است. از دیگر سایت های فیلتر شده می توان به سایت هایی که متعلق به رقبای رییس جمهور احمدی نژاد در انتخابات آینده هستند اشاره کرد؛ سایت هایی مانند “فردا نیوز” و “پارسینه” که به محمد باقر قالیباف، شهردار تهران، نزدیک اند از این دسته اند.
کاربران اینترنت برای دور زدن فیلترهای تحمیل شده از سوی مقامات، از نرم افزارهایی استفاده می کنند که به آنها اجازه می دهد به طور غیرمستقیم به این سایت ها دسترسی پیدا کنند. یک جوان ایرانی می گوید: “دولت و کاربران اینترنت مثل تام و جری هستند و مدام با هم قایم باشک بازی می کنند.“
وبلاگ نویسانی که به مقوله زن و حقوق زن می پردازند به اولویت اصلی حکومت تبدیل شده اند. شهناز غلامی، روزنامه نگار و وبلاگ نویس سایت “آذر زن” پس از تحمل ۶۹ روز حبس و قرار وثیقه ای به ارزش ۲۰۰ میلیون تومان در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۰۹ آزاد شد. جرم او “تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی” ذکر شده است.
سایت “تغییر برای برابری” که مخاطب آن زنان اند نیز به طور دائمی قربانی سانسور حکومت می باشد. پروین اردلان، از مبارزان مشهور در کمپین یک میلیون امضاء، به جرم نویسندگی در سایت “تغییر برای برابری” به شش ماه زندان محکوم شد. به نقل از گزارشگران بدون مرز، در خلال سال ۲۰۰۸ در حدود ۳۰ وبلاگ نویس بازداشت و به زندان محکوم شده اند که از این تعداد، ۴ نفر هنوز در سال ۲۰۰۹ در زندان بسر می برند.
از سایت های مشهورتر که اغلب فیلتر می شوند، می توان به “یو تیوب” و سایت هایی مانند “فیس بوک” و “اورکوت” که بسیار مورد استفاده جوانان ایرانی اند اشاره کرد. به علاوه، سایت های خارجی مظنون به نشر اطلاعات ضد حکومتی که به زبان فارسی فعالیت می کنند نیز از این سانسور مستثنی نیستند: سایت رادیو بین المللی فرانسه [RFI] و رادیو آلمانی دویچه وله. اخیراً دولت تهران دسترسی به سایت هایی مانند بی بی سی و صدای امریکا را نیز فیلتر کرده.
از سوی دیگر، مقامات و شخصیت های مذهبی در ایران از اینترنت به نفع خود بهره می برند و به مباحث مذهبی می پردازند. محافظه کاران بر سر قدرت نیز به نوبه خود از اینترنت علیه مخالفان و پیش بردن جنگ داخلی شان استفاده می کنند.
منبع: لا کروا، ۱۰ فوریه