برانون مدوکس
پروفسور گری سیک کارشناس برجسته مسائل ایران دیروز گفت اسرائیل نمی تواند براحتی هزینه حمله به تأسیسات هسته ای ایران را متحمل شود، با این حال تهدید به انجام چنین کاری می تواند یک تاکتیک مفیدی باشد. وی افزود رئیس جمهور آمریکا نیز نمی تواند ضمانت اجرائی چنین حمله ای را برعهده بگیرد و یا احتمالاً خود چنین حمله ای را ترتیب دهد. به اعتقاد او، بهترین خط مشی دولت اوباما، ایدۀ گفتگو با ایران به محض انجام انتخابات ریاست جمهوری خردادماه آینده در جمهوری اسلامی است.
باید گفت از میان طیف متنوعی از ایده ها در واشنگتن، چنین دیدگاهی به مسیر بسیار طولانی ختم می شود. این دیدگاه لحنی به مراتب نرم تر از اظهارات اوباما در مراسم تحلیف دارد، جائیکه وی خواستار معاوضه مشت بسته با آغوشی گشوده شد. دیدگاه یاد شده پاسخی برای این پرسش ندارد. اگر آمریکا به ایران پیشنهاد گفتگو بدهد و رهبران ایران همچنان دست از برنامه هسته ای خود برندارند، آنوقت چه؟ ضمناً به نگرانی ای اسرائیل از تهدیدات علیه موجودیت خود نیز پاسخی داده نشده است. واضح است هر کشوری برای دفاع از خود در برابر چنین تهدیداتی، دست به هرکار ممکن خواهد زد.
از یک سو به دلیل اهمیت پروفسور سیک، و از سوی دیگر به دلیل جایگاهی که چنین ایده هائی در واشنگتن پیدا کرده اند، توجه به چنین دیدگاهی ارزش خاصی دارد. پروفسور سیک زمانی به جیمی کارتر- رئیس جمهور سابق آمریکا- دربارۀ بحران گروگانگیری در ایران مشاوره می داد و اکنون بر کرسی استادی در دانشگاه کلمبیا تکیه زده است. وی می گوید تمایلی به ملحق شدن به تیم اوباما ندارد. نقطه نظر سیک به طور گسترده پذیرفته شده است، هرچند دلیل آن تا اندازه ای تماس های وی با رهبران ایرانی- از جمله محمود احمدی نژاد- است.
پیامی که وی سال های بر آن تأکید کرده است، علیرغم شکست گفتگوهای سابق در بحران گروگانگیری، اینک در دوره ای مورد توجه قرار گرفته که کارشناسان اوباما نحوۀ همزیستی با ایران را، علی رغم فاصله اندکی که تا دستیابی به سلاح هسته ای دارد، مدنظر قرار داده اند. ضمناً آنها در این فکر هستند که اگر ایران تصمیم به تولید سلاح هسته ای بگیرد، چگونه باید مهار شود.
آقای سیک در سخنان خود در انجمن سلطنتی روابط بین المللی لندن- چتم هاوس- گفت وی انگیزه رهبران ایران در توسعه برنامه هسته ای را تا جائی درنظر می گیرد که امکان دسترسی به تولید سلاح هسته ای را داشته باشند. وی دربارۀ تهدید سیاستمداران تندروی اسرائیلی برای حمله به تأسیسات ایران پیش از دستیابی به تسلیحات هسته ای نیز گفت: «آنها ایران را بمباران نخواهند کرد، چون از عهده این کار بر نمی آیند.»
فراهم کردن امکان فنی این کار بسیار دشوار است، از جمله آنکه باید از آسمان عراق عبور کنند و در هوا سوختگیری کنند. وی گفت بمباران جنوب لبنان توسط اسرائیل نشان داد می توان هفته ها دست به حمله زد اما از اهداف اصلی غافل ماند. حمله اسرائیل بلافاصله منجر به خروج ایران از معاهده کنترل تسلیحاتی، حرکت شتابزده به سوی تولید تسلیحات هسته ای، تقویت تندروها و اقدامات تلافی جویانه در خلیج فارس، افغانستان و عراق خواهد شد. امکان اتحاد کوتاه مدت با القاعده در چنین مناطقی نیز وجود دارد.
وی گفت: «هیچکس در دنیا اعتقاد ندارد که اسرائیل بدون کسب اجازه از آمریکا دست به انجام عملی بزند. نتیجه دست زدن اسرائیل به چنین حمله ای، وارد کردن ما به جنگ خواهد بود» و البته هیچ رئیس جمهور آمریکائی از چنین رخدادی استقبال نخواهد کرد.
وی به دولت اوباما پیشنهاد باید کرد میان کسب مهارت و توانائی تولید یک بمب توسط ایران از یک سو و دست به کار شدن عملی برای تولید آن، تفاوت قائل شد. پذیرفتن چنین تفاوتی بنابر همه دلائلی که پرفسور سیک برشمرد، به طور فزاینده در میان تحلیلگران مسائل ایران طرفدار پیدا می کند. به اعتقاد آنها، احتمال متوقف ساختن دستیابی به مهارت ها غیر ممکن است و البته به کار گرفتن گزینه نظامی از سوی اسرائیل یا آمریکا نیز کاملاً مردود است.
منبع: تایمز آنلاین- 13 فوریه