غلام‌حسین محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی قوه‌قضائیه، در نشست خبری خود با خبرنگاران، گفت که دستور ممنوع‌التصویری محمد خاتمی “در حد اخبار و تصویر” است.
سخنگوی قوه‌قضائیه این سخنان را در پاسخ به سوال خبرنگاری بیان کرد که درباره ممنوعیت اطلاع‌رسانی از خاتمی پرسیده بود: “آیا رسانه‌ها تنها اخبار و تصاویر را نمی‌توانند منتشر کنند یا استفاده از نام ایشان منعی ندارد”. به نظر می‌رسد سخنان اژه‌ای بدان معناست که نام بردن از خاتمی در رسانه‌ها منع قانونی ندارد.
محمد خاتمی ماه گذشته و در جریان مراسم روز خبرنگار، در واکنش به ممنوع‌التصویری خود گفته بود: “ممنوع التصویری شخص من موضوع چندان مهمی نیست، آن چه حائز اهمیت است این است که در این مساله خلاف قانونی صورت گرفته است. در هیچ کجای قانونی اساسی مصوبه‌ای نداریم که به یک روزنامه تحمیل کنیم مطلبی را کار کند یا نکند. در این مورد خاص هم با توجه به نداشتن چنین مصوبه‌ای خلاف قانون صورت گرفته است”.
زمستان گذشته سخنگوی قوه‌قضائیه به شکل رسمی اعلام کرد که رسانه‌ها حق انتشار خبر یا تصویر محمد خاتمی را ندارند. او مدعی شده بود که چنین دستوری از سوی شورای عالی امنیت ملی صادر شده. با این حال و پس از تکذیب برخی اعضای این شورا، اژه‌ای اضافه کرد که این ممنوعیت با دستور دادستانی تهران رخ داده است.
حسن روحانی نیز چند ماه پیش در کنفرانس مطبوعاتی خود صدور حکمی از سوی شورای عالی امنیت ملی در این زمینه را منکرشده و گفته بود: “شورای امنیت ملی هیچ مصوبه‌ای در خصوص ممنوع التصویری یا ممنوع الخبری نداشته و این دروغ است و هرکسی که این مطلب را انتساب داده باید مجازات شود”.
محسنی‌اژه‌ای سال گذشته گفته بود که “قوه‌قضائیه یا شورای عالی امنیت ملی” می‌توانند برای محدود کردن فردی که به عنوان یکی از “سران فتنه” شناخته می‌شود، دستوراتی صادر کنند؛ دستوراتی که درباره خاتمی منجر به ممنوع‌التصویر وممنوع‌الخبر شدن وی شد. در هفته نخست سال جاری اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت روحانی، گفته بود “ممنوع التصویری” و “ممنوع البیانی” محمد خاتمی، از “اتفاقات لحظه‌ای و گذراست که ان‌شالله به زودی حل خواهد شد”.
در آخرین روزهای سال گذشته نیز علی لاریجانی، رییس مجلس نهم در مصاحبه مطبوعاتی خود خبر داده بود که ممنوع‌التصویر شدن محمد خاتمی “سیر قانونی” خود را طی کرده، گرچه باید از “مسیر خود” و “به نحو سنجیده‌ای” حل شود. اردیبهشت ماه گذشته مجمع روحانیون مبارز در نامه‌ای با امضای محمد موسوی خوئینی از روحانی خواسته بود که مستندات قانونی این حکم را اعلام کند. برخی رسانه‌ها نوشتند که روحانی نامه این تشکل اصلاح طلب را به قوه‌قضائیه ارجاع داده و خواستار پاسخ این نهاد شده.
در ماه‌های اخیر ابتدا خواهر و سپس مادر محمد خاتمی درگذشتند و با وجود سخنان محسنی‌اژه‌ای، بسیاری از مسوولان حکومت، پیام‌های تسلیتی خطاب به خاتمی صادر کردند. تنها این آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری‌اسلامی بود که این پیام‌ها را خطاب به مادر محمد خاتمی و سپس به “ارادتمندان آیت‌الله خاتمی و عموم مردم اردکان و به ویژه خانواده‌های عزادار” صادر کرد. علاوه بر این تاکنون چندین بار سخنانی از ایت‌الله خامنه‌ای درباره محمد خاتمی توسط برخی اصول‌گرایان نقل شده که دفتر رهبر جمهوری‌اسلامی آنها را تکذیب نکرده و با توجه به حساسیت این دفتر درباره نقل‌قول‌هایی که از آیت‌الله خامنه‌ای می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی صحت چنین سخنانی باشد.
برای نمونه جواد کریمی‌قدوسی، نماینده مجلس و عضو جبهه پایداری، گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای با صفت‌هایی چون “یاغی و طغیان‌گر نسبت به انقلاب” از خاتمی یاد و توصیه کرده که “رسانه‌ها، اصول‌گرایان ونخبگان” علیه وی موضع‌گیری کنند و”نباید فضا برای خاتمی امن شود چون از عناصر اصلی فتنه است”.
حمید رسایی، نماینده مجلس، نیز در سرمقاله نشریه توقیف‌شده‌ی “۹ دی” نوشت حسن هاشمی، وزیر بهداشت دولت روحانی، در زمانی که آیت‌الله خامنه‌ای در بیمارستان بستری بود، از وی درخواست کرد که به خاتمی اجازه دهد تا به ملاقات او بیاید. بااین حال رهبر جمهوری‌اسلامی در پاسخ به این درخواست گفت: “ایشان (خاتمی) باغی بر نظام اسلامی است و شرط بازگشت، عمل به همان آیه کریمه الا الذین تابوا و اصلحوا و بیّنوا است”. اشاره آیت‌الله خامنه‌ای به آیه ۱۶۰ سوره بقره است؛ آیه‌ای که براساس آن گناهکاران باید توبه و اعمال گذشته‌ی خود را جبران کنند.
تابستان گذشته برخی نمایندگان مجلس خواستار اجرای حکم “ممنوع‌التصویری، ممنوع‌الخروجی و ممنوع‌البیانی” خاتمی شده بودند. ده نماینده مجلس به دولت در این زمینه تذکر داده و این حکم را مربوط به شورای عالی امنیت ملی دانسته بودند. اما محمد خاتمی در پاسخ به سوال خبرنگاران پیرامون صدور حکمی از سوی شورای عالی امنیت ملی پیرامون ممنوع‌التصویرو ممنوع‌البیان شدن خود، گفته بود که “اصلا چنین چیزی نیست”.
جواد کریمی‌قدوسی، نماینده‌ای که گفته می‌شود طراح اصلی این تذکر بوده، در گفت‌وگویی با روزنامه شرق درباره این مساله گفته بود: “پس از حوادث ۸۸ حکم ممنوع‌التصویری، ممنوع‌الخروجی و ممنوع‌البیان‌شدن خاتمی به شورای عالی امنیت‌ملی ابلاغ شد، مثل حکم حصر خانگی موسوی و کروبی که پیش‌تر به همان شورا ابلاغ شده بود”.
سخنان کریمی قدوسی از آن جهت قابل توجه بود که به گفته‌ی وی این حکم از سوی نهاد یا فردی به شورای عالی امنیت ملی”ابلاغ” شده است. براساس قانون اساسی و روند جاری در جمهوری‌اسلامی، تنها رهبر جمهوری‌اسلامی است که قدرت ابلاغبه این شورا را دارد. ضمن آن‌که مصوبات این شورا تنها پس از تصویب آیت‌الله خامنه‌ای قابلیت اجرا دارد.
همان زمان نصرالله پژمان‌فر، از نمایندگان عضو جبهه پایداری، نیز درباره این تذکر گفته بود: “خاتمی پیش از این هم ممنوع التصویر، ممنوع‌الخروج و ممنوع‌البیان بوده است و تذکر دیروز تنها برای عدم اجرای درست این موضوع بوده است… شورای عالی امنیت ملی که یک روز این حکم را برای خاتمی صادر کرد، اکنون باید بررسی کند که اگر هنوز آن حکم به قوت خود باقی است، چرا رسانه ها و خود خاتمی تخلف می کنند و اگر شرایط عوض شده است، حکم دیگری صادر کند”.
در جریان رای اعتماد مجلس نهم به وزرای دولت روحانی نیز جعفر میلی‌منفرد، وزیر پیشنهادی علوم، گفته بود که نمایندگان مجلس نهم از وی خواسته بودند از سیدمحمد خاتمی، رییس‌جمهور دوران اصلاحات، ابراز برائت کند تا بتواند رای اعتمادنمایندگان را به دست بیاورد.
خاتمی از سال ۸۹ ممنوع‌الخروج نیز شده است. گرچه آن زمان این خبر از سوی وکیل خاتمی تکذیب شده بود، اما وی امکان سفر به ژاپن برای شرکت در یک سمینار را پیدا نکرد و بحث ممنوع‌الخروجی وی مطرح شد. به گفته‌ی حمید رسایی، عضو فراکسیون جبهه پایداری در مجلس، دلیل ممنوع‌الخروج شدن خاتمی به دلیل شکایت بیش از ۱۵۰ نفر از نمایندگان مجلس بوده است.
در ماه‌های نخست روی کار آمدن دولت روحانی، اخباری پیرامون رفع ممنوع‌الخروجی وی منتشر شده بود. برخی رسانه‌ها آنزمان به نقل از “یک مقام آگاه امنیتی” نوشته بودند که “مشکلاتی که بر سر راه سفرهای خارجی آقای خاتمی قرار داشت حل شده است و ایشان ممنوع الخروج نیست و برای سفرهای خارجی مشکلی ندارد”.
با این حال پس از انتشار این اخبار، غلام‌حسین محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی قوه‌قضاییه، در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی پیرامون رفع ممنوع‌الخروجی خاتمی، گفته بود: “کسانی که در جریان فتنه ۸۸ ظلم کردند از جمله کسی که شما اسم بردید در ارتباط با وی اتفاق خاصی نیافتاده است”.
