یازدهمین جشن خانه سینما همزمان با فرا رسیدن روز ملی سینما-سه شنبه 21 شهریور ماه- در کاخ موزه سعد آباد برگزار شد. گزارش این مراسم را می خوانید.
حاشیه هایی برای محافظه کاری
جشن خانه سینما امسال در حالی یازدهمین دوره خود را پشت سر گذاشت که مسئولین جشن کوشیده بودند این جشن در کمال محافظه کاری برگزار شود. پرویز پرستویی- دبیر جشن- خود اجرای ان را به دست گرفته بود تا مبادا کسی روی صحنه در حضور صفار هرندی حرفی بزند تا هم چون سال گذشته به مذاق مدیران دولتی خوش نیاید.
اما در واقع حاشیه های این جشن محافظه کارانه از چندی پیش همزمان با روزهای آغازین آن شروع شده بود. وزارت ارشاد سعی دارد تهیه کنندگی را در سینما دولتی کند. معاونت نظارت و ارزشیابی فدراسیونی را به نام فدراسیون تهیه کنندگان سینما تشکیل داده و از همه تهیه کنندگان سینما درخواست کرده تا به عضویت ان در آیند. اتحادیه نیز از این امر سرباز زده و به دلیل ارتباطاتی که رضا میرکریمی مدیرعامل خانه سینما با ارشاد دارد در اعتراضی پشت پرده تمام اعضای اتحادیه فیلم های خود را به این بهانه که پرستویی در انتخاب داوران دخالت کرده و لیست پیشنهادی اتحادیه را تغییر داده از جشن بیرون آوردند. با این حساب نزدیک به 21 فیلم از تولیدات سال گذشته در جشن غایب بودند.
امسال بر خلاف روال سال های گذشته شیوه داوری ها هم تغییر کرد. داوران اعضای آکادمی جشن خانه سینما تعدادشان به 110 نفر کاهش یافت که مناقشاتی را نیز این مسئله به همراه داشت. با تمام این اوصاف جشن شب 21 شهریور در کاخ موزه سینما با تجمع حدود 5000 نفر مدعو برگزار شد.
ابتدا پرویز پرستویی به روی صحنه آمد و گفت: امشب شب سینماست؛ شب احترام به هنرمندان سینماست؛ امشب شب ستایش از فرهنگ و تمدن است؛ امشب شب دوستی و مهربانی است؛ امروز در برابر رضا و محبت شما، هنرمندان برای رای داوران اینجا می‌ایستد و ما همگی برای آنها هورا می‌کشیم از ته دل، امروز برای تو هورا می‌کشیم و فردا برای همه و همه برای فردا. وی خطاب به اهالی سینما عنوان کرد: یاران، ما باید بایستیم چون درختان تنها در این سرزمین در کنار هم؛ سینما می‌تواند مرهم باشد. صادقانه ببینیم، نان سفره ما از سینماست و همگی بر سر یک سفره می‌نشینیم و نمک‌گیر هم هستیم، مراقب باشیم نمکدان نشکنیم. پرستویی با بیان آن که شاید این‌گونه سخن گفتن شبیه گزارش دبیر جشن نباشد، ادامه داد: اما بگذارید آمارها و جدول‌ها خود سخن بگویند. آن‌چه در این ایام در خانه سینما، جامعه اصناف سینمایی اتفاق افتاد، نشان از فهم تاریخی سینما دارد. نقشی که ضروری است به دور از سیاست زدگی با هدف ساز و کار سینمای ملی هر روز پررنگ تر شود.
دبیر جشن یازدهم ادامه داد: بگذارید یک کلام هم گلایه کنم. سینما در رنج بی‌اعتمادی می‌سوزد، گاهی در درون و گاهی عموماً از بیرون. خانه سینما می‌بایست چه در درون و چه در بیرون اعتماد سازی را سر لوح کار خود قرار بدهد. این سخن من است که نزدیک به چهار ماه مسوولیت دبیری جشن را برعهده داشتم که انشاالله خمس و ذکات خود را داده باشم.
پرستویی در پایان گفت: امشب شب سینما و شب خداحافظی با جشن یازدهم و سلام به جشن دوازدهم است. تقارن روز ملی سینما و ماه مبارک رمضان، فرصت گران‌بهایی است. این فرصت را از دست ندهیم.
تندیس بهترین فیلم کوتاه توسط علیرضا خمسه به فیلم کوتاه “تنگ خالی ماهی” به کارگردانی عاطفه خادم‌الرضا اهدا شد. علیرضا خمسه که به‌همراه دو فرزندش - یک کودک چند ماهه و دختر بزرگ‌ترش - به‌روی صحنه آمده بود، گفت: من بیکار بودم، بچه‌دار شدم؛ من جوان‌ترین مرد پیر سینما هستم. دیپلم افتخار بهترین فیلم تجربی به شهرام مکری برای فیلم “محدوده دایره” اهدا شد. تندیس بهترین چهره‌پردازی توسط حمید جبلی و بیژن محتشم به مهرداد میرکیانی برای فیلم “قاعده‌بازی” اهدا شد که مهرداد میرکیانی در مراسم حاضر نبود. تندیس جلوه‌های ویژه بصری نیز که برای نخستین‌بار در تاریخ برگزاری جشن‌ها اهدا می‌شد به علاءالدین پژهان برای فیلم “پاداش سکوت” اهدا شد و تندیس جلوه‌های ویژه‌ی میدانی توسط رویا نونهالی و فرهاد آییش به محسن روزبهانی برای فیلم “روز سوم” اهدا شد. تندیس بهترین صدابرداری را محمود سماک‌باشی و علی دهکردی به یدالله نجفی برای فیلم “خون بازی” اهدا کردند. تندیس بهترین صداگذاری و میکس توسط بهرام زند و سیروس ابراهیم‌زاده به مسعود بهنام و ابوالصدق برای فیلم “اتوبوس شب” تقدیم شد.
در ادامه تندیس بهترین طراح صحنه و لباس توسط شقایق فراهانی و مجید میرفخرایی به ایرج رامین‌فر برای فیلم “پرونده هاوانا” اهدا شد؛ سید ضیا هاشمی جایزه را دریافت کرد. ناصر چشم‌آذر و رامبد جوان نیز برای اهدای تندیس بهترین موسیقی به کارن همایون فر برای فیلم “ژان گه‌لی” به روی صحنه آمدند.
رامبد جوان گفت: من یک بار دیگر برای جایزه لابراتوار اینجا آمدم، حالا برای موسیقی آمدم کم‌کم دارم به کار اصلی‌ام نزدیک می‌شوم.
تندیس بهترین تدوین را نیز حسن پورشیرازی و عباس گنجوی به بهرام دهقان و رضا شیروان برای فیلم “پابرهنه در بهشت” دادند. تندیس بهترین فیلم‌برداری را امین تاریخ و محمدرضا سکوت به حمید خضوعی ابیانه برای فیلم “پا برهنه در بهشت” اهدا کردند؛ خضوعی ابیانه نبود و به جای آن بهرام توکلی جایزه را دریافت کرد.
بعد از یک‌ساعت از سپری شدن جشن یازدهم با پخش موسیقی سریال زیر تیغ، پرویز پرستویی به استقبال گروه حسین علیزاده رفت تا با نوای “دلشدگان” اهالی سینما روز ملی سینما را جشن بگیرند. در ادامه عزت‌اله انتظامی و شهاب حسینی تندیس بهترین بازیگر نقش اول زن را به باران کوثری برای فیلم “خون بازی” اهدا کردند. کوثری پس از دریافت تندیس گفت: نه ساله بودم که افتخار داشتم، در فیلم “روسری آبی” با عزت‌الله‌انتظامی بازی کنم و در اولین سکانسی که مقابل ایشان رفتم، حس کردم باید بازیگر بشوم. وی سپس از بیتا فرهی که در “خون بازی” نقش مادر او را بازی می‌کرد، تشکر کرد و اظهار داشت: هر اتفاق خوبی که بعد از “خون‌بازی” برایم می‌افتد، مرهون ایشان است که مادرانه مقابل من بازی کردند. خسروشکیبایی تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در “اتوبوس شب” از جمشید مشایخی و محمدمهدی دادگو دریافت کرد و با اشاره به تندیسی که به او تعلق گرفته بود، گفت: «وقتی این تندیس به دست آدم می‌آید، دست و پای آدم می‌لرزد؛ ما سال‌هاست که دست و پایمان می‌لرزد.» مشایخی نیز اظهار داشت: ایران یعنی نامش آزاده و ما افتخار می‌کنیم در کشور آزاده به دنیا آمدیم. سیما تیرانداز و صابر ابر هم به‌ترتیب تندیس بهترین بازیگر نقش دوم زن و مرد را برای فیلم‌های “پاداش سکوت” و “مینای شهر خاموش” دریافت کردند. تندیس‌های این دو را محمد بزرگ‌نیا و هانیه توسلی، کامبیز دیرباز و ترانه علیدوستی دادند.
در ادامه مراسم، با پخش تصاویری و قرائت متنی توسط پرویز پرستویی از مسعود کیمیایی به‌عنوان پیر برنایی از سینمای ایران که نقش ماندگاری در آن داشته است دعوت کرد تا تندیس بهترین فیلمنامه را اهدا کند؛ این جایزه به کیومرث پوراحمد، حبیب احمدزاده و حسن شکاری برای فیلم “اتوبوس شب” تعلق گرفت. کیمیایی گفت: بدون شک یک فیلم خوب مرهون یک فیلم نوشت خوب است، چون وقتی به یک فیلم فکر می‌کنیم آن‌را می‌نویسیم.
کیومرث پوراحمد هم با بیان اینکه افتخار می‌کنم این تندیس را از کیمیایی گرفتم، ادامه داد: جوان که بودیم از فیلم فارسی خجالت می‌کشیدیم، اما یک روزی مردی آمد و فیلم‌هایی ساخت و کسانی جا پای او گذاشتند و موج نویی را ایجاد کردند که ما دیگر به آن سینما افتخار می‌کردیم. این مرد همیشه “رییس” سینمای ایران، مسعود کیمیایی است.
وی افزود: علیرضا زرین دست هم مرد دیگری بود که در سینمای ما همان کاری را کرد که کیمیایی در عرصه دیگری انجام داده بود.
تندیس بهترین کارگردانی جشن یازدهم به رخشان بنی‌اعتماد و محسن عبدالوهاب برای فیلم “خون بازی” تعلق گرفت که در نبود این دو جهانگیر کوثری -تهیه‌کننده فیلم - تندیس را از محمدرضا هنرمند و کامبوزیا پرتوی دریافت کرد. کوثری گفت: اگر این جایزه مال من بود، می‌خواستم آن‌را به منوچهر اسماعیلی یکی از نابغه‌های هنر سینما تقدیم کنم.
آخرین تندیس مراسم شب گذشته به بهترین فیلم اختصاص داشت که پرویز پرستویی از رضا میرکریمی - به‌عنوان یکی از کارگردانان موفق سینما - خواست آن‌را اهدا کند.
میرکریمی قبل از اعلام نام برگزیده این بخش با اشاره به برپایی جشن یازدهم گفت: خوشبختانه دعاهایی که از صبح کردیم و صدقه‌هایی که انداختیم جواب داد و شب خیلی خوبی را داشتیم و خستگی‌مان به‌در رفت. میرکریمی “اتوبوس شب” به تهیه‌کنندگی مهدی همایون‌فر را به‌عنوان فیلم برگزیده معرفی کرد که پوراحمد در غیاب تهیه‌کننده فیلم، تندیس را دریافت کرد. پوراحمد اظهار داشت: “اتوبوس شب” شرایط تولید خوبی داشت و بعد از 30 سال فعالیت در سینما برای اولین بار احساس کردم کارگردان هستم و خیلی راحت بودم.
پرستویی به‌درخواست رضا میرکریمی قطعه از “خون جوانان وطن، لاله دمیده” را با پیانوی سعید شهرام اجرا کرد و در ادامه آن کلیپ “ای ایران” با صدای جمعی از بازیگران و تلفیقی از فیلم‌های تاریخ سینما که توسط سامان مقدم ساخته شده بود، پخش شد که در کنار نورافشانی و اجرای رقص محلی توسط گروه‌های مختلف بر روی صحنه، حال و هوای متفاوتی را به مراسم داد. جمشید مشایخی، علیرضا خمسه، کوروش تهامی، رویا نونهالی، رویا تیموریان، باران کوثری، حمید جبلی، حسن پورشیرازی، داریوش ارجمند، مریلا زارعی، پانته‌آ بهرام و پرویز پرستویی از هنرمندانی بودند که در این کلیپ ای‌ایران را خواندند و جمعیت حاضر در کاخ سعدآباد با آنها همراه شدند و سرانجام نیز بازیگرانی که در این کلیپ بودند، روی سن حاضر شدند. سرانجام با نورافشانی کاخ‌سعدآباد پرویز پرستویی گفت: “به همین سادگی” پایان یازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران را اعلام می‌کنم.
- عکس ها از یلدا ذبیحی و علیرضا صوت اکبر