جابی واریم
یک شبکه قاچاق بین المللی که قطعات مربوط به بمب هسته ای را به ایران، لیبی و کره شمالی فروخته بود، توانسته است نسخه های مربوط به تسلیحات هسته ای پیشرفته را نیز بدست آورد. بر اساس گزارشی که از سوی بازرس سابق تسلیحاتی سازمان ملل منتشر شده، این طرح ها ممکن است تا کنون در اختیار تعداد زیادی از کشورها یا گروه های خرابکار قرار گرفته باشد.
بر اساس این گزارش، این نسخه ها که در سال 2006 از کامپیوتر یک تاجر سوئیسی بدست آمد شامل جزئیات ساخت مقدماتی ابزار پیچیده هسته ای است که می تواند در نوعی از موشک های قاره پیما، مشابه آنچه ایران و نیز ده ها کشور در حال توسعه دیگرتولید می کنند، تعبیه شود.
این کامپیوتر که بیش از 1000 گیگابایت اطلاعات را در خود جای داده بود، اخیراً تحت نظارات نهاد ناظر هسته ای سازمان ملل و توسط مقامات سوئیس ازبین برده شد. آژانس اکنون مشغول تحقیق درباره این حلقه قاچاق است که قبلاً تحت سرپرستی عبدالقادر خان- دانشمند پاکستانی- اداره می شد.
با این حال دیوید آلبرایت، یک تحلیلگر برجسته تسلیحات هسته ای که چهار سال وقت صرف دست یافتن به این شبکه کرده است، در این گزارش می گوید مقامات سازمان ملل نمی توانند احتمال قرار گرفتن نسخه های یاد شده را در اختیار دیگر کشورها قبل از کشف این کامپیوتر، رد کنند.
آلبرایت در این نوشته راجع به کشف نسخه ها می گوید: “ممکن است طرح های تسلیحات هسته ای پیشرفته مدت ها قبل به بعضی از غیرقابل اعتمادترین رژیم های دنیا فروخته شده باشند.” انتظار می رود نسخه ای از این گزارش که به واشنگتن پست داده شده، اواخر هفته جاری به چاپ برسد.
قبلاً مشخص شده بود که شبکه قاچاق قادرخان، اطلاعات بمب هسته ای را به لیبی تحویل داده است. اما آلبرایت نسخه های بدست آمده در سال 2006 را بسیار دردسر آفرین تر می داند.
بر اساس این گزارش، درحالیکه طرح های ارائه شده به لیبی قدیمی تر و مربوط به سلاح های نسبتاً ساده تر با امکان حمل ابتدایی بودند، نسخه هایی که به تازگی کشف شده اند از دستورالعمل ساخت یک ابزار پیچیده حکایت می کند. چنین بمبی هر چند قدرت مرگبارکمتری دارد ولی اندازه کوچک آن، امکان حمل با موشک قاره پیما را فراهم می آورد.
آلبرایت در یک مصاحبه گفت: “برای خیلی از این کشورها، مسأله اصلی اندازه و وزن است. آنها می باید بتوانند ابزار را برموشک هایی که در اختیاردارند سوار کنند.“
دولت سوئیس پیش تر در هفته جاری اطلاع داد مدارک هسته ای- شامل جزئیات طراحی تسلیحات- را برای جلوگیری از دسترسی تروریست ها به آن، تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی هسته ای نابود کرده است.
آلبرایت که اکنون ریاست موسسه علوم و امنیت بین المللی واشنگتن را بر عهده دارد، می نویسد: “این برای دو کشور مهم مشتری قادرخان، ایران و کره شمالی، ایده آل بوده است.“
”هر دوی آنها برای ساخت کلاهک هسته ای که برای سوار شدن بر موشک های قاره پیما به اندازه کافی کوچک باشند، با مشکل روبرو بوده اند؛ چنین طرح هایی مربوط به کلاهک هایی است که قابلیت سوارشدن بر موشک های آن ها را دارد.“
آلبرایت گفت معلوم نیست این طرح ها به این کشورها یا کشورهای دیگر تحویل شده است یا خیر.
دولت پاکستان یافته های این گزارش را رد نکرده اما می گوید با بازرسان سازمان ملل نهایت همکاری را کرده است. ندیم کیانی سخنگوی سفارت پاکستان در واشنگتن گفت: “دولت پاکستان در تحقیقات مربوط به اتهام تکثیر توسط عبدالقادر خان به اندازه کافی با آژانس همکاری کرده و اطلاعات خود را در اختیار گذاشته است.“
یک مقام سیا که از جزئیات اصلی گزارش آلبرایت مطلع است، گفت سیا به خاطر حساسیت فوق العاده دیپلماتیک و امنیتی ماجرا از ابراز نظر خودداری خواهد نمود. جورج تنت رئیس سابق سیا در مقاله ای در سال 2007 از نقش گسترده این نهاد در ردیابی شبکه قادرخان به مدت بیش از یک دهه خبر داده بود.
آلبرایت که درگذشته بازرس آژانس بین المللی انرژی هسته ای در عراق بود، جزئیات تحلیلی از برنامه هسته ای تعداد زیادی از کشورها- ازجمله ایران و کره شمالی- را منتشر ساخته است. موسسه او اولین مرکزی بود که به طور علنی به محلی اشاره کرد که مشکوک به استقرار رآکتور هسته ای سوریه بوده و در سپتامبر گذشته توسط حملات هواپیماهای اسرائیلی نابود شد.
تحلیلگران تسلیحاتی مدتها به بحث در مورد این موضوع پرداخته اند که آیا تهران درگذشته طرح های تسلیحاتی شبکه قادرخان را بدست آورده است یا خیر. این شبکه قبلاً مدارک بیشمار دیگری - شامل طرح های غنی سازی اورانیوم- را به ایران فروخته است.
کامپیوتر حاوی مدارک به سه عضو یک خانواده سوئیسی- برادران مارکو و ارز تاینر و پدرشان- تعلق دارد که از سوی ایالات متحده و آژانس بین المللی انرژی هسته ای به عنوان شرکای کلیدی بازار سیاه هسته ای قادرخان شناسایی شده بودند. این شبکه قاچاق در فاصله اواسط دهه 1980 تا سال 2003 به فعالیت مشغول بودند. در این سال، اقدامات آنها پس از سال ها تحقیقات سرویس های امنیتی ایالات متحده و انگلستان برملاء شده بود.
عبدالقدیر خان در جریان یک سخنرانی رسمی که در سال 2004 از رسانه های پاکستان پخش شد، به خاطر نقش خود در شبکه قاچاق عذرخواهی کرد. او رسماً از سوی پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان مورد عفو قرار گرفت و هیج اتهام جنائی متوجه او نشد.
برادران تاینر در زندان سوئیس به سر می برند و منتظر آغاز به کار دادگاه برای بررسی اتهامات مربوط به دخالتشان در شبکه هستند. این دوبرادر و پدرشان پس از کشف نسخه های رمزدار موجود در کامپیوترشان، در کانون تحقیقات ادامه دار مقامات سوئیسی قرار گرفته اند.
منبع: بوستون گلوب- 15 ژانویه