کارتون از علی دیواندری
در حالی که قرار است یکشنبه راه‌پیمایی “وحدت” در فرانسه برگزار شود، برخی رهبران و مقام‌های بلندپایه غربی اعلام کرده‌اند که در این راه‌پیمایی شرکت خواهند کرد. آنها از حوادث رخ داده در پاریس و حمله به دفتر هفته‌نامه شارلی-ابدو با عنوان “۱۱ سپتامبر اروپا” یاد کرده و گفته‌اند که در کنار فرانسه خواهند ماند.
هم‌زمان در ایران، مقام‌های حکومتی ضمن محکوم کردن “اقدام تروریستی” در پاریس، اشتباهات غرب و دولت فرانسه را از جمله دلایل بروز این اتفاق‌ها دانسته‌اند. حسن روحانی، رییس‌جمهوری، نیز نه به شکل صریح و مانند دیگر مسوولان دولتی در سراسر دنیا، بلکه به شکل تلویحی این حملات را محکوم کرد. اظهار نظر پای سایت های تندرو و خبرگزاری های اصولگرا نشان می دهد هواداران این جناح به همین واکنش های محدود هم راضی نیستند و عده ای از آن ها خواستار همدردی با تروریست ها شده اند.
راه‌پیمایی وحدت در فرانسه
یکشنبه قرار است که راه‌پیمایی وحدت در فرانسه در حد فاصل میدان ریپوبلیک (جمهوری) تا میدان ناسیون (ملت) برگزار شود. فرانسوا اولاند، رییس‌جمهوری فرانسه، از مردم این کشور دعوت کرده که در این راه‌پیمایی حضور داشته باشند و گفت که خود وی نیز در راه‌پیمایی خواهد بود.
هم‌زمان برخی از روسای دولت‌های جهان خبر از آن داده‌اند که برای نشان دادن هم‌دردی‌شان با فرانسه و هم‌بستگی‌شان مقابل “تروریسم” در این راه‌پیمایی حاضر خواهند بود.
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا، ، ماتئو رنزی نخست‌وزیر ایتالیا، ماریانو راخوی نخست وزیر اسپانیا و دونالد تسک از مقام‌های اتحادیه اروپا از جمله حاضران در این مراسم خواهند بود.
روسای جمهور مالی، گابون، نیجر و بنین، رهبران کشورهای اتحادیه عرب، وزیر دادگستری آمریکا، وزیر امنیت کانادا و دبیرکل ناتو نیز از دیگر حاضران در این راه‌پیمایی خواهند بود.
با وجود برنامه قبلی، روز گذشته نیز “راه‌پیمایی سکوت” در برخی شهرهای فرانسه برگزار شد. حاضران با کشته‌شدگان حوادث اخیر در پاریس همدردی کردند و به نشانه هم بستگی با روزنامه‌نگاران کشته شده در حمله به نشریه شارلی-ابدو، قلم‌های خود را در مکان مشخصی قرار دادند.
پس از حمله روز چهارشنبه به دفتر هفته‌نامه شارلی-ابدو، روز جمعه نیز حمله‌کنندگان به دفتر شارلی-ابدو اقدام به گروگان‌گیری کردند. هم‌دستان آنها نیز در یک مغازه مخصوص فروش غذاهای حلال یهودی، اقدام به گروگان‌گیری کردند. این گروگان‌گیری‌ها در نهایت با دخالت پلیس فرانسه و کشته شدن هر سه مهاجم، به پایان رسید. پنج تن از گروگان‌ها نیز در این حملات کشته شدند. روز پنج شنبه نیز یک پلیس توسط مهاجمان کشته شده بود.
پس از این حملات، هشدار امنیتی در پاریس به بالاترین حد خود رسیده و مامورهای پلیس و نیروهای امنیتی در نقاط مختلف این شهر حضور پررنگ دارند. کنسیه جامع یهودیان نیز اعلام کرد روز شنبه و برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم، از بیم “حملات تروریستی” تعطیل خواهد بود.
پس از آن‌که فرانسوا اولاند، رییس‌جمهور فرانسه، گروگان‌گیری در مغازه فروش محصولات یهودیان را اقدامی “ضد یهود” توصیف کرد، دولت اسراییل از فرانسه خواست که تدابیر امنیتی بیشتری برای محافظت از یهودیان بیاندیشد.
اولاند در سخن‌رانی خود همچنین گفته بود: “کسانی که دست به این اقدام تروریستی زدند، این افراط‌گرایان، هیچ‌گونه ارتباطی با دین اسلام ندارند”.
پس از حملات روز چهارشنبه، هراس از آغاز موج جدیدی از اسلام‌هراسی در فرانسه و اروپا بیش از پیش شده. بسیاری از گروه‌های مدنی نسبت به این مساله هشدار داده و خواستار آن شده‌اند که حساب مهاجمان به دفتر شارلی-ابدو با حساب مسلمانان ساکن اروپا، جدا باشد.
این مساله به خصوص پس از آن پررنگ‌تر شده که در ماه‌های گذشته جنبشی با عنوان پگیدا در آلمان به راه افتاده که خود را میهن‌پرستان آلمانی و مخالف گسترش فرهنگ اسلامی در اروپا معرفی می‌کند. این جنبش علاوه بر این‌که در آلمان حامیان به نسبت زیادی را به خود جلب کرده، در برخی از کشورهای اروپایی نیز کار خود را آغاز کرده.
در مقابل مسلمانان نیز کمپینی در فضای مجازی با عنوان “من احمد هستم” را آغاز کرده‌اند. اشاره آنها به پلیسی است که در حملات روز چهارشنبه توسط مهاجمان کشته شد. این پلیس از جمله مسلمانان فرانسه بود.
پس از حملات سه روز اخیر در پاریس، القاعده یمن مسوولیت این حملات را به عهده گرفت. با این وجود هنوز مقام‌های رسمی این مساله را تایید نکرده‌اند. در روزهای گذشته رسانه‌ها، اخبار و تصاویری از حضور مهاجمان در یمن و در جمع اعضای القاعده منتشر کرده بودند.
پلیس فرانسه همچنین در جست‌وجوی حیات بومدین، دوست دختر احمد کولیبالی، مسوول حمله به فروشگاه یهودیان، است. پلیس فرانسه بر این عقیده است که بومدین مسوول قتل یک پلیس زن است که روز پنج شنبه در پاریس کشته شد.
پیش از این گفته شده بود که او در فروشگاه محل گروگان‌گیری هم حضور داشته، اما برخی گزارش‌های دیگر می‌گویند که بومدین نزدیک به یک ماه پیش از فرانسه خارج شده.
دادستان کل فرانسه پس از حوادث روزهای گذشته، اعلام کرده بود که بومدین در سال ۲۰۱۴ بیش از ۵۰۰ تماس تلفنی با همسر شریف کواشی داشته است.
واکنش جمهوری‌اسلامی به حوادث پاریس
مسوولان جمهوری‌اسلامی در روزهای گذشته، هم‌زمان با محکومیت حملات اخیر در فرانسه، به مساله انتشار کاریکاتورهایی از پیامبر اسلام و همچنین رفتار دولت فرانسه - و غرب - با گروه‌های تکفیری اشاره کرده‌اند.
یک روز پس از حمله به دفتر شارلی-ابدو، برخی روزنامه‌نگاران ایرانی صد داشتند که با تجمع مقابل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، با قربانیان این حادثه ابراز همدردی کنند. اما ماموران امنیتی و انتظامی مانع برگزاری این تجمع شدند.
چند ساعت پس از حمله به دفتر شارلی-ابدو، مرضیه افخم سخن‌گوی وزارت امورخارجه ضمن محکوم کردن “حمله تروریستی”، گفته بود که “هرگونه اقدام تروریستی علیه انسان‌های بی‌گناه” با “تعالیم اسلام، بیگانه” است.
افخم هم‌زمان “سواستفاده از آزادی بیان و تندروی فکری و ترور شخصیت‌های مورد احترام ادیان و ملت‌ها، توهین به ادیان الهی و ارزش‌ها و نمادهای مورد احترام این ادیان” را نیز محکوم کرد و “غیرقابل قبول” دانست.
اما حسن روحانی، رییس‌جمهوری، به صراحت درباره این حمله سخن نگفت. وی گفت که “ما افراط، خشونت و تروریسم را چه در فلسطین، لبنان و سوریه باشد و چه در پاریس یا آمریکا محکوم می کنیم”. به گفته روحانی “آنهایی که به ناروا بنام جهاد، دین و اسلام به آدم کشی و خشونت و افراط می پردازند، آنها چه بخواهند چه نخواهند در مسیر اسلام هراسی و اسلام ستیزی قدم گذاشته اند حتی اگر مزدور نباشند و برخی از آنها دوستان نادان باشند”.
احمد خاتمی، امام جمعه تهران و عضو مجلس خبرگان، نیز در نمازجمعه تهران، با اشاره به این‌که “حمله تروریستی در فرانسه را به شدت محکوم می کنیم”، گفته بود: “اسلام کشتن بی گناهان را اجازه نمی دهد. چه در پاریس، سوریه، عراق و یمن باشد یا در پاکستان و افغانستان”.
او اما به نقش غرب در این حوادث نیز اشاره کرد: “دلار آمریکا، پوند انگلیس و یوروی اتحادیه اروپا از تروریست ها حمایت می‌کند و این آمارها را در آستینشان پرورانده‌اند و این تروریست ها از حمایت های سیاسی و همپیمانانشان پرورانده شدند”.
خاتمی همچنین خطاب به آمریکا و بریتانیا گفت: “حالا که صابون ترور به تنتان خورده است بدانید راهی که ده سال است می روید و تروریست ها را تایید می کنید، بیراه است و از آن دست بردارید. البته اگر راست می گویید و در پی دفاع از حقوق بشر و انسانیت هستید”.
