سی و دومین اجلاس روسای آموزش و پرورش مناطق کشور یازدهم مردادماه در سالن همایش های بین المللی برج میلاد برگزار شد. شعار اجلاس “آموزش وپرورش امروز، بالندگی فردا” است. هفته گذشته حجت الاسلام مصطفی ناصری معاون حقوقی و پارلمانی وزیر آموزش و پرورش، از حضور و سخنرانی رییس جمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس خبرداد. اما روز یکشنبه، حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی رییس جمهور پیام کتبی رییس جمهور را قرائت کرد. در این پیام رییس جمهور بر نقش آموزش و پرورش در ایجاد انسجام اجتماعی تاکید کرده بود. معاونان وزیر، مدیران ستادی، مدیرکل های استانها، ۷۵۸ رئیس منطقه آموزش و پرورش، مدیران آموزش عشایری و آموزش و پرورش استثنایی حاضران این اجلاس بودند.
تعداد مهمانان بیش از یک هزار تن است که ۱۳ تن از آنها را خانم ها تشکیل می دهند. آموزش و پرورش تنها وزارتخانه ای است که تعداد کارکنان زن، از تعداد کارکنان مرد بیشتر است. تعداد زنان شاغل در شهرهای بزرگ و مانند تهران حدود ۷۰ درصد پرسنل است، اما در سطح ستاد و ادارات آموزش و پرورش، مدیران زن دیده نمی شوند. تفکیک جنسیتی دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی، هر چند باعث ایجاد اشتغال برای حدود ۵۵۰ هزار نفر از خانم ها در داخل مدرسه از معلمی تا مدیریت شده است، اما ادارات آموزش و پرورش سیمایی کاملا مردانه دارند و تعداد مدیران زن در آموزش و پرورش (بجز مدیران مدارس ) کمتر از یک درصد است.
محمد سلیمی جهرمی رئیس مرکز نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به عدم توازن نیروی انسانی گفت: “نبود توازن نیرو در جنسیت دوره تحصیلی و رشته تحصیلی باعث عدم تعادل بیشتر در وزارت آموزش و پرورش شده است.” سلیمی جهرمی افزود: “نبود توازن نیروی انسانی در وزارت آموزش و پرورش موجب شده است تا معلمان خانم بیشتر از معلم آقا باشد.” به گفته رییس مرکز نیروی انسانی آموزش و پرورش، بین ۱۰ تا ۱۵ درصد نیروها [ یعنی ۱۰۰تا ۱۵۰ هزار نفر] متناسب با آموزش و پرورش ساماندهی نشده‌اند. سلیمی افزود: “۳۰ هزار نیروی انسانی در سیستم کسری ساعت دارند.” همزمان آموزش و پرورش ۳۰۰ هزار ساعت حق التدریس پرداخت می کند.
درسالهای گذشته این بحث از سوی منتقدان مطرح شده که برگزاری چنین اجلاس های پر زرق و برقی با وضعیت مالی وزارت آموزش و پرورش همخوانی ندارد. سخنرانی های پی در پی مسئولان و برنامه های فشرده و طولانی باعث خستگی و خواب آلودگی مدیران می شود. هر چند معاون حقوقی وزیر آموزش و پرورش می گوید “هدف ما از برگزاری اجلاس رؤسای مناطق آموزش و پرورش کشور تبیین مأموریت‌ها، خط مشی ها و اولویت‌های اصلی آموزش و پرورش است” اما اضافه می کند: “یکی از اشکالات اصلی اجلاس در سال های گذشته، این بود که وضعیت پیگیری مصوبات مطرح نبود که امسال دبیرخانه اجلاس را به صورت دائمی داریم.”
پیام رییس جمهور کلی بود و وارد بحث پرچالش بودجه آموزش و پرورش و حقوق پرسنل نشده بود، اما محمد باقر نوبخت ییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در اجلاس روسای آموزش و پرورش وارد جزییات شدو گفت: “با توجه به افت قیمت نفت، مجلس در ماده واحده‌ای دولت را موظف کرد در شش ماهه اول امسال اعتبارات را به جای 236 هزار میلیارد تومان، بر مبنای ۲۲۰ هزار میلیارد تومان ببندد.”
نوبخت با اشاره به کاهش درآمدهای نفتی اضافه کرد: “بودجه سال ۱۳۹۴ را با ۲۴ میلیارد دلار منابع ارزی تهیه کردیم. در حالی که این رقم در سال‌های گذشته چند برابر بود. به عنوان مثال در سال ۱۳۹۰ میزان منابع ارزی کشور در بودجه به ۱۱۸ میلیارد دلار می‌رسید.”
نوبخت با بیان اینکه درآمدهای بودجه امسال دولت قابل تحقق نیست، گفت: “برای شش ماهه اول تحقق منابع در حد ۵۳ درصد است و ما با نیمی از بودجه پیش‌بینی شده کشور را اداره می‌کنیم.” معاون نظارت راهبردی رییس جمهور ادامه داد: “در یک سناریو، پیش‌بینی ما تا پایان سال در حد تحقق بودجه ۱۸۴ هزار میلیارد تومانی است.” مطابق این سناریو دولت باکسری بودجه ۵۲ هزار میلیارد تومانی در سال جاری مواجه است. کل اعتبارات عمرانی دولت در سال جاری ۳۰ هزار میلیارد تومان و بقیه هزینه های جاری است و معمولا بودجه عمرانی اولین قربانی کسری بودجه است.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی با بیان تفاوت بودجه مصوب و بودجه تخصیصی گفت: “در سال ۱۳۹۳ از ۲۱۱هزار میلیارد تومان منابع عمومی بودجه عملا ۱۷۴ هزار میلیارد تومان به صورت نقدی تخصیص یافت که با احتساب اوراق به ۱۸۰ هزار میلیارد تومان رسید و بیشتر از ۸۰ درصد [بودجه مصوب ] نتوانستیم به دستگاهها بپردازیم،اما در خصوص وزارت آموزش و پرورش، بودجه پیش‌بینی شده، ۱۹ هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان بود که پرداختی ما بالغ بر ۲۱ هزار میلیارد تومان شد و در واقع ۱۰۷ درصد بودجه مصوب، تخصیص اعتبارات داشتیم.”
بودجه سال جاری آموزش و پرورش حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان است.
اگر کل اعتبارات دولت را ۲۲۰ هزار میلیارد تومان در نظر بگیریم، سهم آموزش و پرورش از این بودجه نزدیک به ۲۵ هزار میلیارد تومان، یعنی حدود یازده ممیز دو دهم درصد بودجه دولت است. علاوه بر این مبلغ، در سال جاری مبلغ ۱۳۵۰ میلیارد دلار برای اجرای طرح رتبه بندی معلمان در نیمه دوم سال ۹۴ اختصاص یافته و قرار است در سال آینده هم برای استمرار اجرای این طرح ۳۰۰۰ میلیارد اختصاص یابد. بر اساس گفته وزیر آموزش و پرورش با اجرای طرح رتبه بندی از اول مهر ماه ۹۴ مبلغی بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان به حقوق معلمان اضافه خواهد شد.
محمدباقر نوبخت با احتیاط در باره حقوق فرهنگیان اظهار نظر کرد: “متوسط حقوق فرهنگیان… از تعدادی از دستگاه های اجرایی و دولتی کمتر است و متاسفانه از تعدادی از دستگاهها نیز بیشتر است نه به این معنی که فرهنگیان حقوق بیشتری می گیرند بلکه نشان می دهد که نظام پرداخت کشور معیوب است به طوری که اکنون فرهنگیان با این کار ارزشمند، حقوقی را دریافت می کنند که به هیچ وجه متناسب با کارشان نیست.” نوبخت میانگین حقوق ماهانه معلمان را ۱ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان اعلام کرد. یکی از نمایندگان مجلس به این میانگین اعتراض کرد و پرسید: “آقای نوبخت آمار میانگین حقوق معلمان را از کجا آورده است؟”
سازمان مدیریت با ارسال جوابیه برای خبرگزاری فارس، رقم اعلام شده توسط نوبخت را درست دانست و چگونگی محاسبه آن را توضیح داد. بر اساس پاسخ سازمان مدیریت، رقم اعتبارات آموزش و پرورش استانها در سال جاری پس ار خارج کردن مبلغ عیدی کارکنان، ابتدا به تعداد پرسنل تقسیم و سپس به ۱۲ ماه سال تقسیم شده و حاصل آن عدد ۱ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان است.این مبلغ ناخالص دریافتی فرهنگیان است.
وزیر آموزش و پرورش هم در دومین روز اجلاس از تشکیل کمیته اقتصادی مشترک بین مجلس، دولت و آموزش و پرورش برای بررسی مشکلات معیشت معلمان خبر داد. و گفت: “یک جلسه غیر علنی با مدیریت آقای ابوترابی نائب رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شد که در آن جلسه معیشت و مشکلات معلمین مورد بررسی قرار گرفت. “
پیامد این جلسه تشکیل یک کمیته اقتصادی مشترک بین مجلس، دولت و آموزش و پرورش بود که تاکنون با ریاست ابوترابی فرد، ۵ جلسه آن تشکیل شده است.
محمد مهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در اجلاس روسای آموزش و پرورش با ابراز نارضایتی از طرح رتبه بندی گفت: “نظام رتبه‌بندی معلمان که در دولت مصوب شده مطابق آنچه در سند تحول بنیادین است، عمل نکرده است.”
زاهدی افزود: “افزایش حقوق باید بر اساس خدمات کشوری [قانون مدیریت خدمات کشوری] باشد. با مارک و برند لایحه رتبه بندی افزایش حقوق ندهیم….” پیش از این حمیدرضا حاجی بابایی هم در گفت و گو با فارس گفته بود: “نظام رتبه بندی را بعد از ترمیم حقوق معلمان، نسخه شفا بخش می دانیم. ”