عقب نشینی در مذاکرات قبل از پایان ماه ژوئن کم کم نمایان می شود، ولی ایالات متحده از شرکای خود خواسته تا مذاکرات را به هدف رسیدن به توافق ادامه دهند.
زمانی که رییس سازمان سیا شخصاً به اسراییل می رود تا شرایط را از حالت تنش آمیز خارج کند، تنها می تواند یک معنی داشته باشد: خشم و عصبانیت به اوج خود رسیده.
براساس گزارشی که در روزنامه اورشلیم پست منتشر شده، جان برنان، ۵۹ ساله، در اوایل ماه ژوئن با بنیامین نتانیاهو و یوسی کوهن، رییس امنیت ملی اسراییل، و همچنین مسؤولان اطلاعاتی این کشور در مکان نامعلومی گردهم آمده اند.
دلیل گردهمایی: تلاشی دیگر برای متقاعد ساختن مقامات اسراییلی در رابطه با توافق اتمی با تهران قبل از پایان مهلت ۳۰ ژوئن. درواقع قرار بود که ایران روند برنامه اتمی خود را کاهش دهد و بازرسی های بین المللی را بپذیرد. در ازای آن، تحریم های اقتصادی نیز ملغی خواهند شد.
آیت الله ها در آخرین دقیقه همه چیز را برهم زدند. آنها دیگر موافق نیستند که آژانس اتمی از مراکز نظامی این کشور بازرسی کند. آیت الله علی خامنه ای دراین خصوص گفت: “دراین رابطه هیچ مجوزی داده نخواهد شد.” همچنین آژانس اتمی اجازه نخواهد داشت با دانشمندان هسته ای ایران وارد صحبت شود.
خامنه ای که براساس قانون اساسی ایران، رهبر سیاسی و مذهبی این کشور محسوب می شود، حرف آخر را در تمامی مسایل استراتژیک ایران می زند.
دولت اسراییل قاطعانه با مسأله توافق اتمی با ایران مخالف است و بیم آن دارد که ایران به یک قدرت اتمی تبدیل شود. سران جمهوری اسلامی از سال ها پیش به تهدید دولت یهود و دموکراسی های غربی پرداخته اند.
پیام رییس سازمان سیا چه بود؟
براساس اطلاعات به دست آمده از “مؤسسه تحقیقات رسانه ای خاورمیانه”، برنان از سازمان سیا، به دنبال آن بوده که به مقامات اسراییلی در مورد شرایط جدید توافق اطمینان دهد. همین قدر کافی است که دستگاه های اطلاعاتی بتوانند برنامه اتمی ایران و انحرافات احتمالی آن به سوی اهداف نظامی را تحت نظارت داشته باشند.
براساس این گزارش، دیدگاه اتحادیه اروپا و رییس آژانس اتمی کاملاً متفاوت از دیدگاه مقامات اسراییلی است. به همین دلیل، باراک اوباما در شرایط بسیار سختی قرار گرفته.
ایران طی چند ماه مذاکره با گروه شش کشور، ابتدا با پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش جنگ افزارهای اتمی موافقت کرده بود. این مسأله به آژانس اتمی اجازه می داد تا از تأسیسات نظامی ایران که گفته می شود در آنها آزمایشات اتمی در جریان است بازرسی کند.
این درحالی است که آژانس اتمی از سال ها قبل خواستار دسترسی به سایت پارچین در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی تهران شده.
ایران درحال حاضر قصد دارد تنها مجوز دسترسی به مراکزی را به بازرسان آژانس اتمی بدهد که به طور رسمی در برنامه اتمی دولت این کشور لحاظ شده اند.
بدگمانی در این پوکر هسته ای به شکلی متقابل پیش می رود: تهران خواستار لغو سریع تمامی تحریم های سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپاست و گروه شش کشور می خواهند در این توافق هسته ای مکانیسمی بگنجانند که در صورت عدم تعهد ایران به توافق نامه، به راحتی بتوانند به مبحث تحریم ها بازگردند.
در چنین وضعیتی، مسأله جاسوسی در مذاکرات نیز به این بدگمانی ها افزوده شده: در وین، لوزان و ژنو. دادستان کل سوئیس بر گزارشاتی که از ماه مه در مورد افراد ناشناس مطرح شده بود صحه گذاشت. به گفته وزارت کشور اتریش، مقامات اتریشی نیز چنین وضعیتی را مورد مؤاخذه قرار دادند.
اکنون روزنه امید بار دیگر ایجاد شده و دو کفه ترازو برای رسیدن به یک توافق تاریخی به حالت تعادل درآمده.
منبع: بیلت، ۱۸ ژوئن ۲۰۱۵
