تونی کارون
همزمان با غروب خورشید در چهارمین روز از اعلام نتایج بحث انگیز انتخاباتی در تهران، مناقشات سیاسی بیشتر به نزاع میان احزاب رقیب می ماند تا چالش رژیم اسلامی ایران.
آیت الله خامنه ای رهبر عالی کشور با این حقیقت سخت روبروست: اگر شما آرای میلیون ها شهروند را ندیده بگیرید، حتی اگر آن آرا به ضرر محمود احمدی نژاد رئیس جمهور محبوب تان باشد، ممکن است مقبولیت عمومی دولت را به طرز مرگباری در نظام ایران تحت الشعاع قرار دهید. از سوی دیگر، میر حسین موسوی نامزد مخالفان نیز با سرگشتگی مشابهی روبروست. وی همزمان با فراخواندن مردم به حضور در خیابان ها و برخورد با مسؤولانی که بیش از پیش آماده استفاده از خشونت هستند، خود را در معرض خطر پائین کشیدن نظامی قرار می دهد که منافع بسیاری در آن دارد. از طرف دیگر، اگر جمعیت را به سکوت تشویق کند، به راحتی بر شکست خود از احمدی نژاد صحه می گذارد، حتی اگر نتایج طور دیگری باشد.
روز سه شنبه با اطلاعیه شورای نگهبان 12 نفره مبنی بر شمارش بخشی از آرای انتخاباتی بدنبال شکایات مخالفان آغاز شد، البته آنطور که نامزدهای مخالف درخواست کرده بودند، خبری از برگزاری فوری انتخابات جدید نخواهد بود. شورای نگهبان بر امر انتخابات ایران نظارت دارد. هرچند، شورای نگهبان امکان ابطال نتایج انتخابات را رد نکرده است، اما حکم خود را تا پیش از چهارشنبه دیگر اعلام نخواهد کرد.
موسوی نسبت به شورای نگهبان چندان خوش بینی نیست و روز دوشنبه به طرفدارانش خاطر نشان کرد، «بسیاری از اعضای شورای نگهبان در جریان انتخابات بیطرف نبوده اند و از نامزد دولت حمایت کرده اند.» با این حال، او عجله ای برای کشاندن موضوع به خیابان ها نداشت. موسوی خواستار ملغی شدن گردهمائی شده بود که طرفدارانش برای ساعت 5 بعدازظهر روز سه شنبه تنظیم کرده بودند.
طرفداران موسوی علیرغم آنکه از آنها خواسته شده بود روز سه شنبه در خانه بمانند، به حضور خود در خیابان های شمال تهران ادامه دادند و هزاران نفر برای نمایش خشم خود از مسؤولان، به اعتراض خاموش دست زدند. یکی از تظاهرکنندگان جوان که با روزنامه لوس آنجلس تایمز گفتگو می کرد، بر پیچیدگی مناقشات سیاسی موجود تأکید می کرد. وی گفت: “ما رهبری نداریم. موسوی یک رهبر موقت است، ما کسی را می خواهیم که حولش جمع شویم.”
موسوی به نظر رهبر یک جنبش گسترده “با قدرت مردمی” در برابر دولت نیست. این تکنوکرات شناخته شده به خاطر مهارت های مدیریتی اش، و چهرۀ محافظه کاری که آرام سخن می گوید، مولود انقلاب اسلامی است و کشور را در سخت ترین سالهای عمرش در دهه 1980 مدیریت کرده است. او حتی بخشی از جنبش اصلاحات تحت رهبری محمد خاتمی رئیس جمهور سابق نیز محسوب نمی شود. موسوی رهبر شاخه محافظه کار مصلحتگرای رژیم را در دست گرفته که از معضلات داخلی و خارجی احمدی نژاد احاساس خطر کرده است. او و متحدانش با اصلاح طلبان در کنار گذاشتن رئیس جمهوری که به اعتقادشان به جمهوری اسلامی لطمه زده، اشتراک نظر دارند. اصلاح طلبان ترجیح دادند به جای معرفی یک نامزد خاص خود، از موسوی حمایت کنند زیرا وی را صاحب شانس بهتری برای غلبه بر احمدی نژاد قلمداد می کردند.
هیچکسی بهتر از رهبر ایران از این موضوع آگاه نیست. بر اساس گزارش تلویزیون دولتی ایران، خامنه ای قبل از گردهمائی گسترده روز دوشنبه با موسوی دیدار کرد و دشمنان انقلاب اسلامی را به دلیل آشوب های آخر هفته سرزنش کرد. گزارش می شود رهبر به موسوی گفته است: “شما با این مردم تفاوت دارید. ولازم است امور با تحمل و خونسردی دنبال شود.” به بیان دیگر، شما یکی از ما هستید، بهتر است این مشکلات را داخل خانواده نگه داریم.
البته امور آنطور که احمدی نژاددر قدرت می خواست جلو نرفت. موسوی نیز از حمایت برخی بازیگران بسیار قدرتمند در داخل رژیم برخوردار است که در این بین میتوان از هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق نام برد. وی یک چهره محافظه کار مصلحتگراست که بر برخی از شوراهای کلیدی رژیم ریاست می کند. مهمترین این نهادها، مجلس خبرگان رهبری است که رهبر عالی را انتخاب و یا عزل می کند.
وزنه دیگری که در پشت سر موسوی قرار دارد، محمد خاتمی رئیس جمهور سابق کشور است که خود در سال 1999 با چالشی نظیر همین اوضاع روبرو شد. وقتی محافظه کاران داخل رژیم از تمام قدرت خود برای مهار ابتکارات خاتمی استفاده کردند، یک جنبش عظیم برای حمایت از خواست های اصلاح طلبانه وی به خیابان ها سرازیر شد. تظاهرکنندگان طرفدار وی به شدت و به طور سازمان یافته مورد حمله نهادهای امنیتی قرار گرفتند و وقتی آنها برای رهبری جریان به خاتمی مراجعه کردند، وی خیلی راحت به آنها پاسخ داد که به خانه هایشان برگردند. گری سیک محقق امور ایران در دانشگاه کلمبیا و مقام سابق شورای امنیت ملی آمریکا می گوید: “در این نقطه بود که مردم اعتماد خود به جنبش اصلاح طلبی را از دست دادند.”
منبع: تایم- 16 ژوئن
