واکنش مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان و از علمای پر نفوذ سنی ایران به اظهارات جنجالی برخی از مراجع شیعه در مورد افزایش جمعیت اهل سنت کشور، از سوی رسانه‌های اصولگرا “وحدت شکن، توهین آمیز و گستاخانه” تعبیر شده است.
در ماه‌های گذشته و به دنبال گروگان‌گیری پنج مرزبان ایرانی توسط جیش العدل و مداخله موثر مولوی عبدالحمید در آزادی آنها، رسانه‌های اصولگرا و برخی از مراجع تقلید شیعه حملات کم سابقه‌ای را علیه او آغاز کرده‌اند؛حملاتی که با سخنان اخیر وی در واکنش به سخنان برخی از مراجع شیعه در مورد افزایش جمعیت سنی های کشورشدت بیشتری گرفته است.
مولوی عبدالحمید چندی پیش در مصاحبه‌ای که از سوی پایگاه اطلاع رسانی او منتشر شده، با “برجسته” و پر اهمیت توصیف کردن جایگاه مراجع شیعی مانند آیت‌الله مکارم شیرازی و احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد گفته بود که “اظهارات آنها در مورد افزایش جمعیت سنی‌های کشور مایه نگرانی جامعه اهل‌سنت شده است.”
امام جمعه مشهد روز بیستم اردیبهشت ماه، طی سخنانی در کانون فرهنگی “جوادالائمه مشهد”، این شهر را “مرکز تجمع بزرگ شیعیان” و گفته بود: “دشمنان با توجه به شکست در عراق و سوریه، در ایران منطقه سرجام مشهد را انتخاب کردند که از آنجا طالبان و سلفی‌ها را از افغانستان وارد کشور کنند و مشهد را به قربانگاهی بزرگ تبدیل کنند.”
احمد علم‌الهدی همچنین هشدار داده بود که “دشمن به دنبال نفوذ وهابیت در اهل تسنن است تا با یک حرکت سنی ستیزی در مشهد آنها را متشکل کند.”
اظهارات امام جمعه مشهد اما آنجا جنجالی شد که نسبت به افزایش جمعیت اهل سنت ابراز نگرانی کرده و “حضور پاکستانی‌ها و افغانی‌ها” در مشهد را عامل افزایش جمعیت اهل تسنن خوانده بود.
او صراحتا از “دستگاه‌های امنیتی” خواسته بود با مداخله خود این افراد را “از کشور خارج کنند.”
اما علم الهدی در این موضع تنها نبود و پس از او در سطحی بالاتر، آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه در اظهاراتی مشابه با انتقاد و ابراز نگرانی از گسترش “وهابیت” گفته بود: “کانون اصلی تشیع در حال حاضر ایران است و آنها به همین دلیل به دنبال مبارزه با جمهوری اسلامی هستند و در این مسیر یکی از اصلی‌ترین برنامه‌هایشان تغییر بافت جمعیتی و افزایش اهل سنت است.”
این مرجع تقلید شیعه همچنین به اقدامات وهابی‌ها در شهرهایی مانند مشهد، شیراز و ارومیه اشاره کرده و گفته بود: “اکنون در اطراف مشهد می‌بینیم که اهل سنت در حال خرید زمین و خانه‌ها از شیعیان هستند تا نسبت جمعیتی خود را افزایش دهند.”
او در اظهاراتی جداگانه نسبت به “پرتوقع کردن” اقلیت‌ها در ایران از سوی دولت نیز هشدار داده بود. مکارم شیرازی با تأکید بر اینکه “اساتید شیعه” باید در دانشگاه‌های ایران عضو هیأت علمی باشند گفته بود: “روشی هم که اخیرا دولت در برخی امور به دنبال آن است راه به مقصد نمی‌رساند و تجربه نشان داده که اگر در حد معمول کار کنیم توقعات هم محدود می‌شوند، ولی اگر به توقعات دامن بزنیم بیشتر شده و فردا به دنبال وکیل و وزیر و رئیس جمهور هم خواهند بود.”
پیش از این دو در فروردین ماه نیز جعفر سبحانی، از مراجع تقلید ساکن قم گفته بود: “از بین بردن اکثریت مطلق جمعیت شیعی در تمام شهرهای ایران یکی از برنامه‌های سعودی‌ها و وهابیت است.”
ماه همیشه پشت ابر نمی‌ماند
این اظهارات همان زمان با انتقادهایی در میان کاربران اهل سنت در شبکه های اجتماعی و برخی از شخصیت های سنی مذهب کشور روبرو شد.پس از آن یکی از بلندمرتبه‌ترین علمای اهل سنت ایران به آن واکنش نشان داد؛مولوی عبدالحمید، امام جمعه زاهدان. او با اشاره به اینکه “در گذشته چنین سخنانی مطرح نشده” گفته است: “اظهار نگرانی درباره افزایش جمعیت اهل سنت و یا نگرانی از پیشرفت اهل‌سنت در زمینه‌های فرهنگی و تحصیلی، خرید زمین و سکونت اهل‌سنت در مشهد و شهرهای دیگر، که مایه نگرانی این بزرگواران گردیده است، سخنان بسیار تأسف برانگیزی هستند.”
او افزوده است: “اهل‌سنت شهروند ایرانی و دارای حقوق قانونی هستند. این اظهارات در حالی مطرح می‌شوند که اهل‌سنت هیچ مشکلی برای شیعه و نظام ایجاد نکرده‌اند.”
مولوی عبدالحمید در مصاحبه مفصلی که در پایگاه اطلاع رسانی وی منتشر شده همچنین گفته که جمعیت اهل سنت ایران حدود ۲۵ درصد است و زمانی که آنها بر این آمار تاکید داشتند”کسی این واقعیت را قبول نمی‌کرد.”
به گفته او اما “ماه همیشه پشت ابر نمی‌ماند. حال که آقایان می‌خواهند جمعیت اهل‌سنت را بررسی کنند می‌بییند جمعیت اهل‌سنت مقداری از حد تصور آنان بالاتر است. اینگونه نیست که این جمعیت اخیراً از راه زاد و ولد بالا رفته باشد. این اشتباه محض است که جمعیت اهل‌سنت افزایش یافته است.”
مولوی عبدالحمید که حالا به علت این واکنش مورد خشم اصولگرایان قرار گرفته به ویژه در مورد آیت‌الله مکارم شیرازی با “برجسته” و پر اهمیت خواندن جایگاه او، چنین اظهاراتی را متاثر از کهولت سن مکارم شیرازی و “گزارش‌ها”یی دانسته که وی “بدون تحقیق” بر اساس آنها موضع می گیرد.
مولوی همچنین به شبکه تلویزیونی “ولایت” که به گفته او تحت نظر آیت‌الله مکارم اداره می‌شود اشاره کرده و گفته است: “فعالیت این شبکه در جهت تخریب اهل‌سنت است و نه تقریب اسلامی.”
خبرگزاری فارس هم اخیرا در گزارش مفصلی به بررسی فعالیت شبکه هایی پرداخته بود که “لعن بزرگان و نمادهای اهل‌سنت” را جایگزین “تلاش برای وحدت زیر سایه نام مبارک” پیامبر اسلام کرده‌اند.
روز پیشتر با توجه مطلب خبرگزاری فارس و اظهارات استاندار قم، فعالیت این شبکه‌ها را گزارش کرده بود.
حمایت دولت یازدهم از “اظهارات وحدت شکن”
واکنش مولوی عبدالحمید امابا خشم برخی از وبسایت‌های تندرو اصولگرا روبرو شده است.
از جمله وبسایت جهان نیوز، در گزارشی با عنوان “توهین بی سابقه مولوی عبدالحمید به مرجعیت شیعه” نوشته است این مواضع نشان می دهد که امام جمعه اهل سنت زاهدان “این روزها فرصت پیدا کرده که حتی به راحتی به مرجعیت شیعه نیز توهین کند.”
سایت مشهد نیوز هم این اظهارات را “گستاخی” توصیف کرده و نوشته است: “اظهار نگرانی های انجام شده از طرف علمای شیعه مانند آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله علم الهدی، سبب تحریک افراطیون شیعه و قتل های زنجیره ای اهل سنت است.”
اشاره این سایت به بخشی از سخنان مولوی عبدالحمید در آن مصاحبه است که گفته بود: “ خوشبختانه چنین سخنانی در دولت اعتدال‌گرا و حتی در محافل اصولگرایان معتدل جایگاهی نداشته و اکثر مردم ایران از این قبیل سخنان خوششان نمی‌آید، اما این نگرانی وجود دارد که این حرف‌ها در میان افراطیون اثرگذار بوده و برای اهل‌سنت مشکلاتی ایجاد شود و افراد افراطی تحت تاثیر این حرف‌ها قرار بگیرند.”
وبسایت ندای انقلاب، دیگر شبکه وابسته به اصولگرایان هم به تندی علیه مولوی عبدالحمید موضع گرفته و دلیل این اظهارات را “حمایت کم سابقه از مولوی عبدالحمید توسط جریانات سیاسی و امنیتی نزدیک به دولت یازدهم در ماه‌های اخیر” دانسته که “موجب شده پای این چهره به رسانه‌های داخلی کشیده شود، زمینه را برای برخی اظهارات وحدت شکن و البته موهن وی نسبت به مراجع عظام تقلید نیز فراهم کرده است.”
مولوی عبدالحمید، از روحانیون پر نفوذ اهل سنت ایران و به ویژه سیستان و بلوچستان در ماه‌های گذشته، به دنبال ماجرای گروگان‌گیری پنج مرزبان ایرانی مورد انتقادهای گسترده‌ای از سوی افراطیون وابسته به جبهه‌های مختلف سیاسی و مذهبی قرار گرفته است.
انتقاد از دولت یازدهم در مورد حمایت از مولوی عبدالحمید درحالیست که به رغم تاثیر مستقیم مولوی عبدالحمید در آزادی چهار مرزبان ایرانی، مقامات دولتی از جمله رئیس جمهوری اسلامی و اداره اطلاعات در کابینه تحت امر او، کوچکترین اشاره‌ای به نقش این روحانی اهل سنت نکردند؛ موضوعی که از قضا با انتقادهای زیادی میان سنی های ایران و مدافعان آنها در سایر ادیان روبرو شد.
افزایش تنش‌های لفظی مذهبی در ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که رهبر جمهوری اسلامی در مواردی از رویکرد توهین آمیز به اهل سنت انتقاد کرده است.
آیت الله خامنه ای در فروردین ماه گذشته گفته بود: “نباید کینه‌ورزی‌های مذهبی را زیاد کرد؛ این را چقدر باید تکرار کرد؟ بارها تکرار کرده‌ایم؛ بعضی حاضر نیستند [گوش کنند]. شما اگر بخواهید آن کسی را که موافق مذهب شما نیست و عقیده‌ی حقّ شما را قبول ندارد هدایت کنید، چه کار میکنید؟ اوّل شروع میکنید به مقدّسات او بدگویی کردن و دشنام دادن؟ اینکه بکلّی او را از شما دور خواهد کرد و امید هدایت او را به صفر خواهد رساند.”
حسن روحانی از پیش و پس از انتخابات بارها بر حقوق اقلیت‌های دینی و مذهبی در ایران تاکید و دستیار ویژه‌ای هم به این منظور منصوب کرده است؛ با این حال فعالان دینی در ایران می‌گویند تغییر ملموسی در شرایط آنها رخ نداده است.
