سانسور سراسری اینترنت در ایران

نویسنده
نازنین کامدار

» واکنش گسترده مردم، مجلس و رسانه‌ها

با وجود آنکه ماجرای بسته شدن  VPN‌ها در ایران به بحرانی جدی در سطح جامعه تبدیل شده،مسئولان وزارت ارتباطات که پس از روی کار آمدن وزیر سپاهی جدید، سانسور را به شدت تشدید کرده‌اند، هنوز هرگونه اخلال در شبکه اینترنت را انکار می‌کنند.

این در حالیست که علاوه بر محدود شدن دسترسی شهروندان به اینترنت جهانی، تجار و صاحبان حساب‌های خارجی نیز دچار مشکل شده‌اند و حتی شبکه بین بانکی کشور که به نام «شتاب» شناخته می‌شود در شب عید از کار بیافتد.

 اغلب سایت‌ها و خبرگزاری‌های داخلی به این وضعیت اعتراض کرده‌ و خواستار بازگشت به شرایط قبل از بستن VPN‌ها شده‌اند.

خبرگزاری فناوری اطلاعات ایران (ایتنا) در اینباره در قالب طنز می‌نویسد: “برخی از مردم که کار دستگاه‌های دولتی را نقد می‌کنند، متأسفانه هیچ درکی از روند کار در مجموعه‌های دولتی ندارند و نمی‌دانند همه چیز در اداره‌ها حساب و کتاب دارد و دیمی نیست. به عنوان مثال، خیلی از مردم طی چند روز گذشته از سرعت اینترنت گله کرده‌اند و فکر کرده‌اند که مسئولان در وزارت ارتباطات بی‌کار نشسته‌اند و کاری نمی‌کنند و مصاحبه یکی از مسئولان وزارتخانه را دستمایه نقد قرار داده‌اند که چرا ایشان گفته است: “هیچ گزارشی در باره اختلال در اینترنت به ما ارائه نشده است!” کسانی که این‌گونه نقد می‌کنند، معلوم است هیچ آگاهی و‌شناختی نسبت به کار قانونی و دولتی ندارند. مسئولان وزارت ارتباطات هرگز نگفته‌اند قطعی و اختلال در اینترنت نداریم. آن‌ها صادقانه گفته‌اند: “گزارشی به ما نرسیده است! در همه جا هم همین‌طور است!” شما هر اداره دولتی و خصوصی بروید، باید درخواستتان را در قالب یک گزارش یا صورت‌وضعیت ارائه بدهید تا بررسی بشود. این بنده‌های خدا هم چون گزارشی دریافت نکرده‌اند، اقدامی هم نکرده‌اند! ولی اگر یک کاربر گزارشی می‌نوشت و می‌برد دبیرخانه وزارتخانه شماره نامه می‌کرد و تحویل می‌داد، حتما اقداماتی در جهت رفع کندی سرعت اینترنت انجام می‌شد. حالا هم اگر یک مسلمانی برود به دوستان گزارش بدهد، بد نیست!”

اشاره این خبرگزاری به تنها اظهار نظری است که از سوی حکیم جوادی، معاون وزیر ارتباطات در چند روز گذشته درباره شرایط اینترنت منتشر شده است.

به نوشته ایسنا، وی گفته است: “وجود اختلال در دسترسی به برخی سایت‌های اینترنتی را تأیید نمی‌کنم و هیچ گزارشی در این‌باره به ما ارائه نشده است!”

در واکنش به اظهارات او، روزنامه همشهری در آخرین شماره سال ۹۱ خود نوشت: “اختلال در دسترسی به سایت‌های اینترنتی طی هفته اخیر همچنان ادامه دارد و در این میان متولیان فناوری اطلاعات و ارتباطات به جای پذیرش مشکل و تلاش در جهت رفع آن، به تکذیب‌درمانی روی آورده‌اند. از‌جمله علی حکیم‌جوادی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با مهر، وجود اختلال در دسترسی به برخی سایت‌های اینترنتی را تأیید نکرده است! آقای حکیم‌جوادی، نویسنده گزارش به‌عنوان یکی از کاربران اینترنت در ایران اکنون به‌طور رسمی و علنی موضوع را به شما گزارش می‌کنم: حقیر دو اشتراک اینترنت پرسرعت در منزل دارم؛ یک اشتراک ۲۵۶ کیلو بیت از طریق ‌ای‌دی‌اس‌ال مخابرات و یک اشتراک وایمکس ایرانسل ۵۱۲ کیلوبایتی و این علاوه بر اینترنتی است که در محل کارم به آن دسترسی دارم. شب گذشته نیاز به ارسال فایلی برای یکی از دانشجویانم داشتم. فایل مذکور ۴۰۰ کیلو بود. جی‌میل باز می‌شد اما امکان ارسال فایل وجود نداشت. بیش از ۴۵دقیقه معطلی به نتیجه‌ای نینجامید. به سراغ ایمیل‌های داخلی رفتم. بنده بعد از گذراندن هفت خوان رستمی که خودتان بهتر می‌دانید مدتی پیش موفق به اخذ ایمیل ملی ایران دات آی‌آر شدم”.

نویسنده افزوده است: “در کمال تعجب با اینکه این سرویس که ایمیل ملی نام گرفته است و از پروتکل اچ‌تی‌تی‌پی‌اس هم استفاده نمی‌کند، امکان ارسال فایل مذکور را نداشت، به سراغ شناسه‌ام در سایت چی‌میل یا‌‌ همان چاپار رفتم که اخیرا شورای‌عالی اطلاع‌رسانی راه‌اندازی کرده است. ارسال با این شناسه هم ممکن نشد. چند ایمیل داخلی دیگر نیز داشتم که با همه آن‌ها تست کردم و بعد از حدود دو ساعت معطلی و خرد شدن اعصاب موفق به ارسال یک فایل ساده از طریق اینترنت نشدم. بنده نه قصد بازدید سایت خاصی را داشتم نه از وی‌پی‌ان یا فیلترشکن استفاده می‌کنم و نه دانلود یا آپلود سنگین داشتم، فقط یک ایمیل ساده! یک ایمیل دانشگاهی! این بار اول نیست که چنین اتفاقی رخ می‌دهد، همین الان هم که این یادداشت را ملاحظه می‌فرمایید اگر به چند تن از دوستان خود زنگ بزنید یا از چند نفر از مردم نظرسنجی کنید به شما خواهند گفت که اینترنت مشکل دارد. اگر شما به‌عنوان متولی سازمان فناوری اطلاعات کشور از این مشکل مطلع نیستید باید به کانال‌های اطلاع‌گیری خودتان شک کرده و در آن تجدیدنظر کنید. اگر اینترنت کشور مشکل دارد و به شما گزارش نمی‌کنند احتمالا مسیرهای ارسال گزارش به شما اشکال دارد. آقای حکیم‌جوادی! برای حل هر مشکلی نخستین راهکار، پذیرش مشکل است. تا وقتی شما مشکل را نپذیرید احتمالا برای حل آن نیز اقدامی نخواهید کرد. وقتی یک کاربر با حداقل دو اشتراک پرسرعت اینترنت نمی‌تواند یک ایمیل بزند تکلیف بقیه کاربرانی که بخش عمده آن‌ها از طریق دایل‌آپ به اینترنت متصل می‌شوند روشن است”.

نویسنده همشهری می‌نویسد: “من نمی‌دانم آن پشت چه خبر است؟ آیا قرار است اینترنت ملی را راه‌اندازی کنید؟ آیا دارید یک نرم‌افزار جدید را تست می‌کنید؟ یا اینکه واقعا قصد دارید تا اطلاع ثانوی اینترنت را به‌صورت قطره‌چکانی به مردم بدهید؟ اما می‌دانم که در مهر‌ماه گذشته نیز وقتی سرویس جی‌میل به‌طور کلی قطع شد مسئولان ذیربط در ابتدا به‌طور کامل نسبت به این مسئله اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند اما بعدا مجبور شدند آن را بپذیرند و رفع مشکل کنند. آقای حکیم‌جوادی! اکنون شما یک گزارش دریافت کرده‌اید. لطفا اقدام لازم را مبذول فرمایید”.

 علاوه بر رسانه‌ها، مجلس هم به وضعیت  اینترنت واکنش نشان داده و از جمله محمد سلیمانی، رئیس کمیته فناوری های نوین مجلس به مهر گفته است: “اختلالات چند روز گذشته شبکه اینترنت کشور، کسب و کار مردم را مختل کرده است. به عنوان نمایندگان مردم، از مسئولان درخواست پاسخگویی در زمینه این معضل به وجود آمده را داریم. اختلالات و قطع و وصلی‌های مکرر شبکه اینترنت کشور در هفته اخیر کاملا مشهود بوده است. کاربران اینترنت با مشکلات متعددی در زمینه دسترسی به این شبکه مواجه هستند و براین اساس تقاضای رسیدگی و پیگیری از مجلس دارند”.

اولین وزیر مخابرات دولت احمدی‌نژاد افزوده است: “هم اکنون بسیاری از کسب و کار‌ها از طریق شبکه اینترنت صورت می‌گیرد و نیاز مردم به این شبکه در حد مشاهده ایمیل نیست براین اساس بسیاری از کسب و کارهای مردم با وجود اختلات مکرر و کندی این شبکه مختل شده است. از مسئولان و متولیان این بخش می‌خواهیم که در این زمینه پاسخگوی مردم و نمایندگان آن‌ها در مجلس باشند و مشکلات موجود در مورد شبکه اینترنت را برای کاربران تشریح و اطلاع رسانی کنند”.

از سوی دیگر اختلال اینترنت بر شبکه بین بانکی (شتاب) هم تاثیر گذاشته و روز گذشته موجب تشکیل صف‌های تویل در برابر خود‌پرداز بانک‌ها شد.

در اینباره سایت آفتاب می‌نویسد: “در حالی که مسئولان بانک مرکزی از پرداخت مناسب پول به خودپرداز‌ها و بروزرسانی شبکه و افزایش ظرفیت آن خبر داده بودند، امروز (دیروز) شبکه شتاب، شاپرک و اینترنت‌ بانک با اختلال مواجه شده و بر ازدحام روزهای پایان سال در شعب بانک‌ها افزوده است. با توجه به نزدیک شدن به تعطیلات خود‌پرداز و اینترنت بانک برخی بانک‌های کشور دچار اختلال شده‌اند و همین مساله موجب هجوم بسیاری از متقاضیان پول نقد به شعب و ازدحام فراوان در آن‌ها شده است. از امروز (دیوز) صبح و و در برخی مقاطع زمانی در روز گذشته امکان استفاده از اینترنت بانک‌ برای واریز و پرداخت وجود نداشت. گفته می‌شود علت اصلی بروز این مساله ورود زیاد کاربران و سنگین شدن سایت بانک‌ها است. برخی نیز آن را به قطع کردن وی پی ان‌ها مرتبط می‌دانند. در شبکه شاپرک هم مشکلاتی به وجود آمده به طوری که حجم تراکنش‌های ناموفق در این سیستم افزایش یافته و در پایانه‌های فروشگاهی اختلال‌هایی به وجود آمده است، به طوری که برای برخی دارندگان پایانه‌های فروشگاهی مبالغ پرداختی مشتریان سه روز بعد به حساب‌ واریز شده است. همچنین حجم تراکنش‌های ناموفق در این شبکه که تا مدتی پیش به کمتر از ۱/۵ درصد رسیده بود تا حدودی افزایش یافته است. نکته قابل توجه، ازدحام شدید مشتریان در شعب بانک‌ها بود. امروز اغلب شعب شلوغ بود به گونه‌ای که برای انجام کار بانکی بیش از ۵۰ نفر و در برخی مواقع تا ۱۰۰ نفر در نوبت قرار دارند”.