باراک اوباما کمتر از چند ماه پس از آنکه به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده برگزیده شد تلاش کرد تا به تدریج روابط با ایران را حتی در سطح بازگشایی سفارت و برقراری مناسبات کامل دیپلماتیک با تهران از سر گیرد. اما جمهوری اسلامی به دلیل هراس از آینده رژیم این درخواست را رد کرده است. این اطلاعات محرمانه را روزنامه معاریو – چاپ اسرائیل- از سوی دو منبع دیپلماتیک غربی که رابطه بسیار نزدیکی با دولت ایالات متحده دارند فاش شده است.
این طرح ابتکاری بخشی از تلاش باراک اوباما در ایجاد تغییر در رویکرد سیاست خارجی ایالات متحده بوده و اندک زمانی پس از انکه به کاخ سفید راه می یابد مطرح می شود. او بر استفاده از ابزار مذاکره و “دست های دیپلماتیک” تاکید داشت. و این زمانی است که رئیس جمهور جدید از قصد خود برای گسترش روابط با ایران سخن گفت. در یکی از بیانیه های کاخ سفید باراک اوباما از “ دیپلماسی مستقیم بدون پیش شرط” حمایت کرد که در واقع جداکردن راه خود از دیپلماسی جورج بوش رئیس جمهور پیشین آمریکا به حساب می آمد. دولت جدید امید داشت که ایجاد روابط حسنه به درک بنیادین ایران برای تعلیق برنامه اتمی اش کمک خواهد کرد.
در وهله نخست ایالات متحده به ایرانی ها پیشنهاد می کند که در تهران و واشنگتن دفاتر منافع دولتی تاسیس کنند که به معنای پایین ترین سطح روابط دیپلماتیک میان کشورها است. بعد از آن دولت ایالات متحده امید داشته تا وارد توافق نامه های جزئی تر بشود.
روابط ایران و آمریکا در سال ۱۹۷۹ هشت ماه بعد از به قدرت رسیدن آیت الله خمینی قطع شد. بر اساس اطلاعات رسیده به معاریو، ملاقات های مقام های ایرانی و آمریکایی در تابستان ۲۰۰۹ آغاز می شود و دست کم دو دیدار مستقیم میان مسئولان ایران و آمریکا انجام می گیرد.
ویلیام برنز – معاون وزیر خارجه ایالات متحده – و سعید جلیلی – رئیس هیات مذاکره کننده ایران- دست کم در یکی از این دو دیدار شرکت کرده اند. این دو پس از نشست شش قدرت جهانی با ایران در اکتبر ۲۰۰۹ در ژنو با یکدیگر ملاقات کرده اند. گفتگوهای مستقیم دو طرف حدود یک ساعت به طول انجامیده است. بر اساس اطلاعات منبع اسرائیلی که از این مذاکرات آگاه بوده است، جمهوری اسلامی در بروز هرگونه نشانه ای مبنی بر تمایل به عادی سازی روابط با ایالات متحده محتاط بوده و از پذیرش هر دو هدیه ای از جانب آمریکایی ها سرباز زده است. نگرانی اصلی ایران این بوده که با حضور آمریکا در جامعه ایران، رژیم آیت الله ها سست خواهد شد.
همزمان با آن دیدار جلسه فوق العاده ای میان شش قدرت جهانی نیز برگزارمی شود. (شامل ۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل و آلمان). در همان جلسه بوده که اعضای ۵+۱ در خصوص معامله‌ای جذاب به بحث می‌نشینند: ایران اورانیوم اندک غنی شده (۵.۳ درصد) خود را به کشوری ثالث منتقل می‌کند و در عوض اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده میله های سوختی را دریافت می کنند. اما باز ایرانی ها این پیشنهاد را رد می کنند و مذاکرات به حالت تعلیق در می آید.
جزئیات طرح ابتکاری ایالات متحده در سال ۲۰۰۹ وقتی روشن تر می شود که آن را در کنار گزارش اخیر نیویورک تایمز مبنی بر تلاش جدید آمریکا برای ایجاد کانال مستقیم برای رابطه با ایران بگذاریم. البته ایالات متحده این گزارش را تکذیب کرده است.
معاریو همچنین دریافته است ایالات متحده به عنوان یکی از شش قدرت جهانی در هفته های اخیر کوشش کرده است تا پیغام مشابهی برای مقامات ایران ارسال کند. هنوز مشخص نیست که مذاکرات دو جانبه میان ایران و آمریکا برگزار شده است یا خیر ( یا اینکه شاید مذاکرات غیر رسمی رخ داده باشد.) بر اساس اطلاعات دو مقام عالی رتبه اسرائیلی، در پیامی که ایالات متحده برای ایران فرستاده است آمریکا پیش بینی کرده است اندک زمانی پس از پایان رقابت های انتخابات ریاست جمهوری بتوانند مذاکرات جدید را از سر بگیرند. تا آنجا که مشخص شده در پیغام های رد و بدل شده هیچ پیشنهادی مبنی بر تجدید روابط دیپلماتیک در دستور کار طرفین قرار ندارد.
