شیخ نشینان خلیج فارس طی نشستی در عربستان سعودی که از “شراکت ویژه” با فرانسه خبر می دهد، به موضع گیری در برابر ایران پرداختند.
رییس جمهور فرانسوا اولاند “مهمان افتخاری” این نشست از شورای همکاری خلیج فارس بود و از این حیث اولین رییس دولت یک کشور غربی است که در چنین نشستی در کنار سران عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، عمان و قطر حضور یافته.
پنج کشور از شش عضو شورای همکاری خلیج فارس در اواخر ماه مارس با چهار کشور عربی دیگر ائتلافی را تشکیل دادند تا از پیشروی شورشیان شیعه در یمن جلوگیری کنند. این ائتلاف معتقد است که ایران قصد دارد بر این کشور که در شبه جزیره عربستان واقع شده تسلط یابد.
ملک سلمان، پادشاه عربستان، در آغاز این نشست به صورت غیرمستقیم به ایران شیعه اشاره کرد و آن را رقیب اصلی منطقه ای کشورهای سنی حوزه خلیج فارس دانست.
او نسبت به این تهدید خارجی که “درتلاش است تا ازطریق تضادهای عقیدتی کنترل و نفوذ خود بر منطقه را تحمیل کند و آن را گسترش دهد” به اعتراض پرداخت.
جنگ یمن موضوع اصلی نشست ریاض را تشکیل می داد. روز سه شنبه شهر مرزی نجران در عربستان سعودی توسط شبه‌نظامیان حوثی هدف نارنجک و راکت های کاتیوشا قرار گرفت و خسارات فراوانی به بار آورد. ریاض خاطرنشان ساخته که این اقدام را تلافی خواهد کرد.
آقای اولاند در این نشست از “بی ثباتی” در یمن ابراز نگرانی کرد و بر “تعهدات فرانسه” برای ماندن در کنار کشورهای حوزه خلیج فارس که اکثراً سنی اند، تأکید ورزید.
طی ماه های اخیر، شیخ نشینان نفتی، و در رأس آنها عربستان سعودی، قاطعیت فرانسه در مذاکرات اتمی با تهران را مورد تمجید قرار داده اند.
آنها همچنین نسبت به نزدیک شدن تهران و واشنگتن که قرار است وزیر خارجه اش، جان کری، روز چهارشنبه به عربستان سعودی سفر کند، ابراز نگرانی کردند.
این کشورها براین عقیده اند که حداقل دو بار مورد خیانت قرار گرفته اند: یک بار در سال ۲۰۱۱، زمانی که آمریکایی‌ها به ناگهان رییس جمهور سابق مصر، حسنی مبارک، را رها کردند و یک بار نیز در سال ۲۰۱۳ زمانی که آمریکا از مداخله علیه حکومت بشاراسد چشم پوشید.
لزوم یک توافق “محدود کننده”
در بیانیه مشترکی که روز دوشنبه پس از دیدار با آقای اولاند و ملک سلمان منتشر شد، دو طرف به بحث پیرامون پرونده اتمی ایران پرداختند و بر لزوم “رسیدن به یک توافق قاطع، طولانی مدت، قابل کنترل و همچنین محدود کننده برای ایران” تأکید ورزیدند. آنها براین مسأله تأکید کردند که این توافق باید “تضمین بدهد” که این کشور به بمب اتمی دست نخواهد یافت.
سران شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه نهایی خود در روز سه شنبه خواستار آن شده اند که توافق نهایی “ماهیت صلح آمیز برنامه اتمی ایران را تضمین کند” و “مطابق با آئین‌نامه‌های بین‌المللی باشد”.
درخصوص مسأله یمن، رهبران کشورهای حوزه خلیج فارس از تصمیم رییس جمهور عبدالرب منصور هادی “استقبال کردند”. براساس این تصمیم، “کنگره ای زیر نظر دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس برگزار خواهد شد که در آن تمامی احزاب یمنی که خواستار مشروعیت، امنیت و ثبات در یمن‌اند، شرکت خواهند کرد”.
آقای اولاند از موضع سعودی درخصوص لزوم برگزاری این کنفرانس “در ریاض” حمایت کرد، درحالی که شورشیان و ایران ایده انجام مذاکره در مدار عربستان را رد می کنند.
فرانسه در زمان سفر آقای اولاند روابط خود را به شکلی قابل توجه با پادشاهی‌های حوزه خلیج فارس محکم کرد: فروش جنگنده های رافال به قطر و دورنمای قراردادهایی به ارزش “ده ها میلیارد یورو” برای اجرای حدود ۲۰ پروژه با عربستان سعودی.
در بیانیه ای مشترک، “سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و فرانسه خاطرنشان ساختند که دیدار در ریاض نقطه آغازین یک شراکت ویژه” میان آنهاست.
حسن روحانی، رییس جمهور ایران، بدون اینکه نامی از فرانسه ببرد، نسبت به کشورهایی که “از فروش میلیاردها دلار یا یورو به کشورهای منطقه سود می برند”، درحالی که منطقه با خشونت روبروست، به اعتراض پرداخت.
او پرسید: “آیا این شیوه ایجاد شغل در کشورهای غربی است؟ ایجاد شغل برای کارگران در صنایع تسلیحات سازی در ازای قتل عام مردم در بغداد، دمشق و صنعا.”
اکسپرس، ۶ مه ۲۰۱۵
