وحید ثابتیان
روزگذشته مذاکرات علی لاریجانی دبیرشورای امنیت ملی ایران و خاویرسولانا دبیرسیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزارشد تا راه های برون رفت از بن بست هسته ای ایران مورد بررسی قرارگیرد. به دنبال منتشر شدن نتایج این نشست، مقامات کشورهای انگلیس، آمریکا ودیگر قدرتهای جهانی کار بر روی پیش نویس قطعنامه تحریم ایران که 14 ژوئن توسط بریتانیا ارائه شده و نسخه ای از آن روز گذشته توسط خبرگزاری رویترزمنتشر شد را آغاز خواهند کرد. پیش نویسی که تحریم های بسیارسخت تری را علیه ایران لحاظ می کند.
در پیش نویس تحریمی که انگلستان آماده کرده است کشتی ها وهواپیماهای ایرانی ممکن است از حقوق فرود وترانزیت منع شوند. به علاوه دارایی های دوبانک دیگر ایران طی طرحی که انگلستان برای قعطنامه جدید تحریم ایران ارائه کرده است، مسدود خواهد شد.
این پیش نویس محرمانه که روزگذشته توسط رویترز افشا شده با هدف فشار بیشتر برروی ایران درخصوص بی پاسخ گذاشتن درخواست های شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر تعلیق غنی سازی اورانیوم است. مقامات آمریکایی واروپایی تاکید کرده اند که طرح یاد شده هنوز درمرحله مقدماتی بحث وبررسی است تا بدین وسیله موارد مطرح شده، روی بازار نفت تاثیرنگذارد. انگلستان هم چنین دراین طرح که چهاردهم ژوئن تهیه شده، ممنوعیت های جدیدی درخصوص قرادادهای سلاح با ایران مورد توجه قرارداده است. به این عناوین می توان ممنوعیت سفرهای بین المللی برخی از مقامات امنیتی بلند پایه ایران و جلوگیری از ادامه کار روی نیروگاه هسته ای بوشهر را نیزافزود. طی ماه های گذشته، مقامات ایرانی و روسی چالش مداومی را برای مشخص کردن زمان تکمیل وراه اندازی بوشهر داشته اند. به گفته کارشناسان، مقامات مسکو تحت تاثیر فشارهای پیدا وپنهان آمریکا ودیگر کشورهای غربی، از تکمیل نیروگاه بوشهر خودداری می کنند. اگر چه مقامات روسی این اظهارات را رد کرده و مشکلات به وجود آمده درمسیر راه اندازی این نیروگاه را مسائل مالی وفنی اعلام کرده اند.
دیپلمات های غربی گفته اند دراین مرحله سخنی از تحریم صنایع انرژی ایران به میان نیامده است: “یک پیشنهاد انگلیس خواهان محروم کردن تمامی هواپیماها و قایق‌های متعلق و یا تحت کنترل خطوط هوایی ایران و یا شرکت‌های کشتیرانی از اجازه نشستن و برخاستن و پرواز بر فراز کشورها یا لنگر انداختن و یا عبور مطمئن از طریق آب‌های سرزمینی‌شان است. پیشنهاد دوم هواپیماها یا قایق‌ها را هدف می‌گیرد که بارشان تحت قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل تحت تحریم است. اگرچه به نظر می‌رسد، پیشنهاد اول بازار نفت را هدف بگیرد چرا که ایران بیشتر نفتش را با کشتی‌های خود جابجا می‌کند اما یک مقام عالی رتبه آمریکایی گفته است: این چیزی نیست که ما آن را بررسی کرده باشیم. یکی از شروطی که تحت مذاکره است مستلزم دادن اجازه و یا ترغیب کشور ها به بازرسی کشتی‌ها و هواپیماهای ایرانی است که از قلمروشان عبور می‌کنند.”
طرح تحریمی که بریتانیا پینشهادکرده است، همچنین مسدود کردن فعالیت مالی موسسات مالی نظیر بانک ملی و بانک صادرات ایران را مطرح می‌کند. ازدیگرپیشنهادات دیگر انگلیس منع سفر الزامی بر مقامات عالی رتبه‌ی وزارت دفاع وزارت اطلاعات وامنیت و شورای عالی امنیت ملی و گسترش محدودیت‌های سفر برای شخصیت‌های سیاسی و خانواده‌هایشان است. مسدود کردن سرمایه‌های مربوط به سپاه پاسداران به شرکت‌های غیر نظامی آن نظیر سازمان خاتم‌الانبیا نیز گسترش پیدا می‌کند. مقامات اروپایی وآمریکایی جزییات طرح را منتشر نکرده اند.
هم اکنون بریتانیا، ایالات متحده آمریکا ودیگر قدرتهای جهانی بحث های مقدماتی را درخصوص تحریم سوم شورای امنیت سازمان ملل آغاز کرده اند. اما مذاکرات نهایی بعد از گفت وگو های روزگذشته لاریجانی وسولانا انجام خواهد شد.
سرگئی لاوروف، وزیرامورخارجه روسیه روز پنج شنبه دریک مصاحبه مطبوعاتی گفت که کشورش تنها در صورتی با تحریم گسترده تر ایران موافق خواهد بود که مساله میان آژانس بین المللی انرژی بین المللی انرژی اتمی ودولت ایران حل شود. آژانس طی روزهای گذشته از رفع نواقص وموانع غنی سازی درتاسیسات هسته ای ایران خبرداده بود. لاوروف گفته است: “موضوع پرونده هسته‌ای ایران باید در چارچوب همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای حل و فصل شود.”
به گزارش رویترز “لاوروف خواستار آن است که آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در اظهار‌نامه‌ای اعلام کند که این ارگان از همه‌‌ی امکانات موجود برای حل مناقشه‌ی هسته‌ای ایران استفاده کرده است.” اما یک مقام سازمان انرژی اتمی به این خبرگزاری گفته است: “آژانس چنین کاری نخواهد کرد، زیرا استفاده از امکانات در مناقشه‌ی هسته‌ای ایران به سیاستمداران مربوط می‌شود. این دیپلمات تأکید کرد که آژانس تنها برای حل مسائل فنی صلاحیت دارد.”
پنج شنبه جورج بوش گفت که سازمان ملل باید تحریم های علیه ایران را به دلیل آنچه وی “لجاجت در برابرفشار بین المللی برای محدود کردن برنامه هسته ای اش” نامید سخت تر کند. او یک روز بعد ازاینکه بازرسان سازمان ملل گفتند که تهران درخواست های مبنی بر توقف فعالیت های هسته ای حساس را به سخره گرفته است گفت: “نظر من این است که ما نیازمند تقویت تحریم ها هستیم.” بوش همچنین دستگیری چندین شهروند ایرانی-آمریکایی را نیز “غیرقابل قبول خوانده است: “من با کاندولیزارایس صحبت می کردم. ما با همکاران اروپایی روی توسعه تحریم ها کارخواهیم کرد. من درمورد این موضوع با ولادیمیرپوتین و رییس جمهوری چین نیز صحبت خواهم کرد. یک چیزی که رهبران یاد شده متوجه ان شده اند این است که یک ایران با سلاح های اتمی، بسیار برای جهان بی ثبات کننده خواهد بود. این منطبق برمنافع آنها نیزمی باشد که ما به صورت اشتراکی برای منزوی کردن رژیم تهران کار کنیم.”
روزچهارشنبه آژانس بین المللی انرژ اتمی اعلام کرد که ایران به پیشرفت های اساسی در خصوص غنی سازی اورانیوم دست یافته است و راه را برای تحریم های سخت تر بازکرده است. تا کنون شورای امنیت سازمان ملل دو قطعنامه تحریم را علیه ایران تصویب کرده است. وزارت امورخارجه آمریکا گفته است که به اعمال تحریم های گسترده ای علیه ایران دست خواهد زد اگر چه از دادن جزییات درمورد این موضوع خودداری کرده است. یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا که از سوی رویتر مورد پرسش قرارگرفته بود گفته است که هیج بحثی تا کنون از تحریم روی صنایع انرژی ایران به عمل نیامده است: “فشارهای آینده به صورت تدریجی فزاینده خواهد بود.”