نوری المالکی نخست‌وزیر عراق در هشت سال زمامداری خود از حمایت همه‌جانبه ایران برخوردار بود و در این دوران روابط بسیار نزدیکی با این کشور برقرار کرد. او زمانی‌که از کشورهای دیگر بابت وضعیت عراق انتقاد می‌کرد، حرفی از ایران نمی‌زد. المالکی مخالفتی با درخواست‌های ایران در امور داخلی عراق و همچنین در روابط خارجی کشور که مرتبط با منافع ایران در سوریه و کشورهای دیگر بود نمی‌کرد.
ایران ترجیح می‌دهد نوری المالکی برای بار سوم نخست‌وزیر شود اما همچنین به اجماع میان احزاب شیعه عراق نیز چشم دوخته است.
در انتخابات سال ۲۰۱۰، ایران به حمایت از المالکی اصرار کرد و متحدانش از احزاب دیگر شیعه را، به رغم مخالفت قوی آن‌ها، مجبور کرد تا او را برای دور دوم به قدرت برسانند. پیش از انتخابات، ایران تمایل خود را به باقی ماندن المالکی برای دور سوم نشان داده و مذاکرات زیادی در این باره صورت گرفته است.
المانیتور از یک منبع نزدیک به سفارت ایران در بغداد خبردار شده است که قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه، چند هفته پیش از انتخابات به بغداد آمد تا حمایت احزاب شیعه را نسبت به المالکی جلب کند، اما رهبران احزاب دیگر از این تلاش جلوگیری کردند.
آیت‌الله العظمی علی سیستانی و رهبران روحانی دیگر در نجف، اجماع پیرامون المالکی را برای دور سوم رد کرده‌اند. دیدارهای بعدی هیئت‌های شیعه عراقی در ایران نیز ناموفق بوده است.
ایران کمی پیش از انتخابات در مورد نخست‌وزیر بعدی انعطاف نشان داد. وب سایت خبری تابناک، نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شورای تشخیص مصلحت نظام، گزارشی را در مورد انتخابات ۲۳ آوریل عراق منتشر کرد.
این گزارش با عنوان “المالکی را هیچ‌کس در عراق قبول ندارد” حجم مخالفت‌های مقامات شیعه نجف و نیز شیعیان مرتبط با حکیم، صدر، کردها و نیروهای سکولار و بسیاری از سنی‌ها با دور سوم نخست‌وزیری المالکی را مورد تاکید قرار داد.
حسن دانایی، سفیر ایران در عراق، چند روز قبل از انتخابات گفت که ایران از درخواست مقامات شیعه برای تغییر حمایت می‌کند.
دانایی همچنین پس از واکنش علیه موضع آیت‌الله العظمی شیخ بشیر نجفی گفت، ایران انواع تبعیض علیه مقامات را رد می‌کند. نجفی پیش از آن عملکرد پیش از انتخابات المالکی را مورد انتقاد قرار داده بود و قویا از مردم خواسته بود تا به او رای ندهند. این موجب انتقاد شدید نزدیکان المالکی شده بود.
بعلاوه سایت‌های خبری ایران با ایاد علوی هم برای اولین بار مصاحبه کرده‌اند ولی این نوع گفت‌وگوها معمولا بدون تایید امنیتی منتشر نمی‌شود. علوی نقش مستقیم و زیاد ایران را در تصمیمات عراق قبول کرده است و خواسته که ایرانی‌ها در کنار منافع خود مراقب منافع عراق هم باشند.
با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران می‌خواهد المالکی را در مقام خود حفظ کند و منطقشان هم این است که بهتر است دوستان قدیمی را حفظ کنیم تا دوستان جدیدی را که هنوز آزمایش نکرده‌ایم. مسلما ایران علاقه‌ای به المالکی به عنوان یک شخص ندارد بلکه به فکر منافع خود و گذرگاهی امن به سوی سوریه است. به جز المالکی، افراد دیگری هم وجود دارند که مورد قبول ایران در میان نامزدها هستند.
پس از شکست برنامه برای شکل دادن دولت اکثریتی با حمایت المالکی و پس از این‌که رقبایش نتوانستند کرسی‌های لازم برای بیرون راندن حزب ائتلاف قانون از معادله را بدست آورند، میل به احیای ائتلاف شیعه بلافاصله پس از انتخابات هم ایجاد شده است.
مقامات شیعه و ایران اصرار دارند که اتحاد جبهه شیعه، به منظور تضمین منافع سیاسی بزرگترین اجزای تشکیل‌دهنده عراق، حفظ شود. در همین حال، احزاب نگران در راهروهای خصوصی سیاسی شروع به پیشنهاد غیررسمی شخصیت‌ها برای جانشینی المالکی کرده‌اند تا واکنش احزاب دیگر را امتحان کنند.
در چنین شرایط متناقضی، به نظر می‌رسد که احتمالا احزاب اصلی شیعه بر سر یک نامزد که مورد تایید ایران باشد و کردها هم او را رد نکنند، به اجماع برسند. وقتی شیعیان، کردها و ایرانیان روی یک نامزد توافق کردند، با توجه به پراکندگی سنی‌ها، پیدا کردن یک متحد سنی آسان خواهد بود.
منبع: المانیتور - 5 مه
