در حالی که هفته گذشته ایران به ریاست سازمانی موسوم به “اوپک گازی” انتخاب و این انتخاب با تبلیغات گسترده ای در سطح رسانه های حکومتی همراه شد، روز گذشته خبر ورشکستگی شرکت ملی گاز ایران شگفتی های فراوانی را برانگیخت؛خبری که تنها خبر بد در حوزه نفت و گاز نبود و متعاقب آن رسانه های بین المللی از هدف گذاری آمریکا برای تصاحب بازار بزرگترین خریدار گاز ایران خبر دادند.
به گزارش رسانه های داخلی، شرکت ملی گاز ایران با بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان بدهی به جمع شرکت‌های ورشکسته دولتی اضافه شده و حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت با تایید ورشکستگی مالی این شرکت از تعریف ساز و کارهای جدید مالی در قالب لایحه بودجه سال ۹۳ به منظور حل مشکلات مالی این مجموعه خبر داده است.
به نوشته خبرگزاری مهر، معاون وزیر نفت از ساز و کار تامین منابع مالی دستگاه‌های انرژی کشور هم به شدت انتقاد کرده و گفته است: “اجرای اشتباه قانون هدفمندی یارانه‌ها دستگاه‌های تولید و توزیع کننده انرژی کشور را با مشکلات متعددی دست به گریبان کرده است. در این بین اخیرا وضعیت مالی و اعتباری شرکت ملی گاز ایران در کمیسیون انرژی و برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی مورد ارزیابی قرار گرفته است”.
وی افزوده: “برای کاهش مشکلات مالی با مشارکت وزارت نفت ساز و کار و راهکارهای جدیدی برای بودجه سال ۹۳ تعریف شده است. هم‌اکنون معماری منابع مالی شرکت ملی گاز با مشارکت وزارت نفت، معاونت برنامه‌ریزی دولت و مجلس شورای اسلامی در حال انجام است. موارد متعددی در قالب لایحه بودجه سال ۹۳ برای حل و فصل مشکلات مالی شرکت ملی گاز دیده شده است. در مجموع سیاست کلان وزارت نفت اختصاص ردیف بودجه‌های پایدار، مطمئن و مستقل برای توسعه صنعت گاز کشور خواهد بود. این عضو هیات مدیره شرکت ملی گاز توضیح داد: هم‌اکنون کل درآمدهای شرکت گاز از محل فروش گاز به مشترکان به حساب خزانه واریز می‌شود”.
خبرگزاری مهر نیز می‌نویسد: “شواهد و قرائن حاکی از بدهی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومانی شرکت ملی گاز بوده و از طرف دیگر به دلیل واریز مستقیم درآمدهای حاصل از فروش گاز به مشترکان به خزانه، ردیف درآمدهای این مجموعه هم با مشکلاتی روبرو شده است. کار‌شناسان اقتصادی از وضعیت فعلی مالی شرکت ملی گاز به عنوان یک شرکت کاملا ورشکسته یاد می‌کنند و این موضوعی بوده که معاون وزیرنفت در امور گاز هم کاملا آن‌را تائید می‌کند”.
همزمان، سایت فرارو نیز در گزارشی خبر ازدست دادن بازار گاز اروپا را مطرح کرده و نوشته : “پس از تعلیق ساخت تنها پروژه کارخانه تولید LNG ایران در عسلویه در دولت تدبیر و امید، روسیه و آمریکا برای صادرات سالانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون تن LNG به اروپا به عنوان یکی از بازارهای هدف گاز ایران رقابت می‌کنند. همزمان با توقف ساخت تنها پروژه تولید LNG ایران با وجود پیشرفت ۶۰ درصدی در عسلویه، آمریکا با دستیابی به فنآوری استخراج و پالایش گاز از ذخایر نامتعارف «شیل گس »صادرات گاز به اروپا را در دستور کار قرار داده است. در حال حاضر ایران با وجود متوقف ساختن طرح‌های تولید LNG، اما مذاکراتی را از چند سال گذشته تاکنون با ترکیه و برخی از کشورهای اروپایی همچون یونان و سوئیس به منظور صادرات گاز به اروپا را آغاز کرده است. از این رو پیش بینی می‌شود در صورت توافق هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ مسیرهای صادرات گاز ایران به قاره سبز هم هموار شود و در این بین برخی از وزرای اسبق نفت همچون غلامحسین نوذری از توسعه خطوط لوله‌های گاز ایران به قلب اروپا به عنوان یکی از سیاست‌های اولویت دار انرژی دولت تدبیر و امید یاد کرده‌اند. از سوی دیگر با گره خوردن طرح‌های صادرات گاز ایران با مذاکرات گروه ۱+۵، آمریکا به منظور صادرات گاز به اروپا تا سال ۲۰۲۰ میلادی برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را در دستور کار قرار داده است”.
در ادامه این گزارش آمده است: “ایالات متحده آمریکا که تا سه سال قبل یکی از بزرگترین واردکنندگان گاز بود و امروز به لطف شیل گس‌ها به صادرکننده این انرژی پاک تبدیل شده است قصد دارد سالانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون تن LNGبه اروپا صادر کند. در شرایط فعلی قیمت هر یک میلیون بی. تی. یو LNG در بازارهای آسیا بیش از ۱۷ دلار است اما این انرژی استراتژیک در بازار اروپا حدود ۱۰ تا ۱۱ دلار به مشتریان عرضه می‌شود. در این بین برخی از شرکت‌های توزیع کننده گاز در اروپا همچون سنتریکا و جی دی اف سوئز فرانسه حتی قراردادهایی با آمریکا برای خرید LNG امضا کرده‌اند. با ورود آمریکا به بازار جهانی LNG، زنگ خطر برای روسیه هم برای صادرات LNG به کشورهای آسیایی و حتی اروپایی به صدا درآمده است. روسیه که در شبه جزیره یامال برای ساخت و راه‌اندازی ۱۰ میلیون تن ظرفیت تولید LNG سرمایه گذاری کرده است قصد دارد تا سال ۲۰۱۶ میلادی به جای صادرات گاز از مسیر خط لوله، با متنوع سازی سبد صادرات گاز خود، LNG هم به بازارهای آسیایی همچون ژاپن و حتی اروپا صادر کند. در این بین برای آنکه روس‌ها از قافله صادرات LNG عقب نیفتند، قراردادی به منظور ساخت ۱۳ فروند کشتی حمل گاز طبیعی مایع (LNG) با شرکت‌های کشتی سازی کره جنوبی امضا کرده‌اند. با این وجود هنوز سیاست‌های تولید و صادرات LNG در وضعیتی نامشخص قرار دارد و این در حالی است که LNG با توجه به ماهیت متفاوت بازارهای نفت و گاز می‌توانست به ابزاری برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در شرایط تحریم تبدیل شود”.
اینک در حالی که رسانه‌های حامی دولت روحانی، این ورشکستگی را ناشی از اقدامات غلط دولت احمدی‌نژاد می‌دانند، خبرگزاری فارس، با انتشار گزارشی، ورشکستگی شرکت ملی گاز را ناشی از ناتوانی دولت تازه دانسته است.
این خبرگزاری وابسته به سپاه نوشته است: “فارغ از اجرای بد قانون هدفمند کردن یارانه‌ها که منجر به بروز مشکلاتی در صنعت نفت و گاز کشور شد این سئوال مطرح می‌شود که مگر قرار نبود کار توسعه گاز رسانی به شهر‌ها از شرکت ملی گاز خارج شود؟ مگر شرکتی با عنوان «شرکت توزیع گاز ایران» تشکیل نشد که وظیفه توسعه گاز رسانی را برعهده بگیرد؟ پس چرا وزیر نفت و معاونش از کمبود بودجه درخصوص توسعه صنعت گاز در کشور گلایه می‌کنند؟”
فارس افزوده: “اگر چه به نقل از مسئولان شرکت ملی گاز ایران اعلام شد که شرکت توزیع گاز ایران ثبت و تاسیس شده است، اما پس از جست‌وجوی خبرنگار فارس در سایت روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران بی‌نتیجه بوده و هیچ نام و نشانی از ثبت این شرکت به چشم نمی‌خورد! از این رو باید این سئوال مطرح شود که شرکت توزیع گازی که مسئولان اسبق شرکت ملی گاز ایران از آن نام می‌بردند، کجاست؟ از طرف دیگر نیز با فرض اینکه شرکت توزیع گاز ثبت شده باشد، اما پس از جست‌وجو در سیستم جامع اطلاع رسانی ناشران بورس و بورس اوراق بهادار نیز هیچ خبری از ثبت شرکت توزیع گاز ایران و یا استانی در بورس نیست. براساس گفته‌های مسئولان سابق شرکت ملی گاز ایران مسئولیت گاز رسانی به شهر‌ها و روستاها، فروش گاز به مشترکین، انشعاب دهی به مشترکین جدید، صدور صورتحساب، امدادرسانی به مشترکین، وصول مطالبات و تعمیر و نگهداری شبکه‌های گاز به شرکت توزیع گاز ایران واگذار می‌شود. به طوری که مقرر شد تا پس از کسر سود شرکت، مابقی درآمد به شرکت ملی گاز و طبق روال گذشته این درآمد به خزانه واریز شود. به نظر می‌رسد اگر این شرکت تاسیس می‌شد، اکنون نیازی به افزایش ۱۰ تومانی قیمت هر متر مکعب گاز براساس قانون برای گازرسانی به روستاها نبود.زیرا این شرکت می توانست کار توزیع و فروش گاز را انجام دهد و حتی مطالبات میلیاردی شرکت ملی گاز را از نیروگاه ها، صنایع بزرگ و مشترکین پرمصرف وصول کند.از این رو اگرچه به نظر می رسد تشکیل این شرکت در حد یک ایده باقی مانده است، اما باید به مسئولان جدید شرکت ملی گاز گفت اگر این ایده عملیاتی شود بسیاری از مشکلات توسعه گازرسانی برطرف خواهد شد”.
گفتنیست، دولت روحانی و رسانه های همسو درحالی تمامی مشکلات را ناشی از عملکرد غلط دولت قبل می دانند که روز گذشته و همزمان با اعلام ورشکستگی شرکت ملی گاز، رستم قاسمی، وزیر نفت دولت احمدی نژاد به عنوان مشاور معاون اول دولت روحانی برگزیده شد.
