تازه های کتاب ایران…
اجتماعیات در ادبیات
نویسنده: سید علی محمد سجادی
144ص، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1387، چاپ اول
کتاب «اجتماعیات در ادبیات»، از آنچه به روایت آثار منثور فارسی پنج قرن اول هجری، بر ایران و ایرانی رفته است حکایت می کند و پرده از روابط دستگاه حاکم با رعایا، و قشرهای مختلف مردم با یکدیگر و ضوابط موجود در جامعه بر می دارد. آثار منثور این پانصد سال نشان می دهند که چگونه استبداد با تکیه بر زر و زور و تزویر، به بهای جان و مال و آبروی مردم، کاخ بیداد خود را برافراشت و دستگاه قضا را در اختیار گرفت و روح چاپلوسی، فریب و دروغ را در مردم دمید و آنها را از خود تهی کرد. این روایات منثور حکایت از ریشه دواندن نهال بی اعتقادی و بی اعتمادی در زمین دل ها و ایجاد وضعیتی می کنند که در آن، هر کس بر آن است تا گلیم خویش را از آب بیرون برد و درد جامعه را فراموش کند؛ وضعیتی که حاصلش خودخواهی و خودپرستی مطلقی است که آثار آن تا قرن ها بعد در جامعه ایرانی به چشم می خورد. عناوین بعضی از مباحث کتاب عبارت انداز: «حاکمان دین محور»، «حاکمان خود محور»، «دین فروشان بی دین»، «حکومت و داوری»، «حکومت و تعصب»، «حکومت و تشیع»، «حکومت و اقلیت ها»، «حکومت و تبعیض»، «حکومت و تقدیر»، «حکومت و شادخواری»، «حکومت و مال اندوزی»، «حکومت و تحمیق عامه» و «حکومت و شکنجه».
تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران: مهدی غبرائی
گفتگو: کیوان باژن
دبیر مجموعه: محمد هاشم اکبریانی
260ص، تهران: نشر ثالث، 1388، چاپ اول
مجموعه «تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران»، با هدف ارائه گزارشی از زندگی خصوصی، اجتماعی و حرفه ای شخصیت های نامدار و برجسته در حوزه ادبیات معاصر کشورمان تهیه و تدوین شده است. چارچوب اصلی این طرح، پرداختن به دوره های مختلف زندگی فرد، و بیان فعالیت های ادبی، سیاسی و فرهنگی اوست. کتاب حاضر از این مجموعه، به زندگی، فعالیت ها و آثار «مهدی غبرائی»، نویسنده، مترجم و منتقد ادبی معاصر ایران اختصاص دارد.
لیبرالیسم ایرانی: بررسی جریان های راست در ایران
نویسنده: جهاندار امیری
372ص، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388، چاپ اول
در این پژوهش، پرسش اساسی آن است که جریان های راست و لیبرالی در ایران، از آغاز شکل گیرشان در اواخر عصر قاجار، تا دوران پس از انقلاب اسلامی، به دنبال کدام اهداف بنیادی بوده و چه آرمانی را همواره تعقیب کرده و مد نظر داشته اند؟ فرضیه اصلی نویسنده عبارت است از این که، علی رغم تعدد جریان ها و گروه های راست و لیبرال، اعم از لائیک و دینی، آرمان مشترک و نهایی همه آنها، برقراری یک نظام لیبرالی بر پایه سکولاریسم در حوزه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، در ایران بوده است. عناوین فصل های پنجگانه کتاب عبارت انداز: «درآمدی بر لیبرالیسم: پیدایش، مبانی و مؤلفه ها»، «لیبرالیسم ایرانی از آغاز تا تبیین: نسل اول لیبرال های ایرانی»، «لیبرالیسم ایرانی در تلاش تحقق (مشروطه و استبداد)»، «حضور و حاشیه گزینی محافظه کارانه (1357-1320)»، «لیبرالیسم ایرانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی».
اخلاق در حوزه عمومی: تاملاتی در باب ارزش ها و نهادهای دموکراتیک
نویسنده: علی میر سپاسی
236ص، تهران: نشر ثالث، 1388، چاپ اول
منظور از «اخلاق» در کتاب حاضر، یک پدیده و کیفیت اجتماعی و نهادی است و نباید آن را با آنچه به «اخلاقیات» معروف است اشتباه گرفت. در جوامع دموکراتیک، اخلاق در دو حوزه متمامیز از یکدیگر، تعاریف و کارکردهای متفاوتی دارند: اخلاق در حوزه خصوصی یا «اخلاقیات» و اخلاق در حوزه عمومی. موضوع بحث این کتاب، یعنی «اخلاق در حوزه عمومی»، بیش از این که درباره باورهای اعتقادی افراد جامعه و رفتارها و کردارهای آنها و معیارهای ارزشی و فرهنگی مرتبط با این رفتارها باشد، بیشتر درباره سلامت یا بحران در نهادهای حوزه عمومی جامعه و کاستی های آن، یا شادابی درونی ارتباط میان این نهادهای اجتماعی و سیاسی است. بر خلاف تصور معمول، که بحران اخلاق در سطح اجتماعی را نشانه بی اعتقادی و بدکرداری شهروندان جامعه می پندارند، در این کتاب، تاکید بر ارزش ها و باورهایی است که نهادهای اجتماعی و عمومی جامعه، بر اساس آن خود را سامان داده اند و تاثیر آنها در ذهنیت و رفتار اعضای جامعه، سبب ایجاد ذهنیت و رفتارهای دو گانه و فساد و فریب و نیرنگ شده است. عناوین فصل های نه گانه کتاب عبارت انداز: «فضیلت و فرهنگ»، «اخلاق در حوزه عمومی»، «بنیادهای اجتماعی دموکراسی»، «ایمان کور به دولت مدرن»، «حوزه خصوصی و دشمنان آن»، «سنت های روشنفکری و معضلات شان»، «حوزه خصوصی، زبان روشنفکران»، «دشواری سکولاریسم و بحران روشنفکر دینی» و «کارنامه اصلاحات».
بیست و پنج سال در ایران چه گذشت؟: از بازرگان تا خاتمی/ جلد نهم
مؤلف: داود علی بابائی
746ص، تهران: انتشارات امید فردا، 1388، چاپ اول
جلد نهم از مجموعه «25 سال در ایران چه گذشت؟: از بازرگان تا خاتمی»، به بررسی حوادث و رویدادهای سیاسی اجتماعی ایران در سال های 1362 و 1363 می پردازد. مهم ترین این حوادث، دستگیری سران «حزب توده ایران» و محاکمه آنها است که بخش مهمی از این مجلد را تشکیل می دهد. عناوین بعضی از مباحث جلد نهم عبارتنداز: «متن کامل سخنرانی دکتر ولایتی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد/مهر ماه 1362»، «شورای امنیت و شکایت های مکرر ایران درباره جنگ ایران و عراق»، «مصاحبه مجله جبهه انقلاب با سید علی خامنه ای، پیرامون مسائل جنگ/مهرماه 1362»، «مصاحبه با حجت الاسلام دری نجف آبادی پیرامون جنگ تحمیلی، برنامه ریزی های اقتصادی، گرانی و تورم، آینده انقلاب، انتخابات آینده مجلس/آبان ماه 1362»، «مشروح اولین جلسه محاکمه اعضای تشکیلات مخفی حزب توده ایران/آذرماه 1362»، «مشروح دومین جلسه محاکمه سران حزب توده در دادگاه انقلاب ارتش/آذرماه 1362»، «مصاحبه هاشمی رفسنجانی با مجله کویتی صوت الخلیج/آذرماه 1362»، «دادگاه 8 تن از سران مخفی حزب منحله توده وارد شور شد/آذرماه 1362»، «دادگاه دو تن دیگر از اعضای حزب توده وارد شور شد/آذرماه 1362»، «محاکمه دومین گروه از اعضای تشکیلات مخفی حزب توده: نحوه ارتباط اعضای حزب توده با شوروی و چگونگی آموزش شبکه مخفی/آذرماه 1362» و…
زندگی روزمره در ایران مدرن: با تامل بر سینمای ایران
نویسنده: هاله لاجوردی
172ص، تهران: نشر ثالث، 1388، چاپ اول
این کتاب تلاشی است برای فهم زندگی روزمره مردم ایران از دهه 1370 به بعد. میانجی این فهم، بازنمایی است که سینما از زندگی روزمره ایرانیان به دست داده است. هدف اصلی نویسنده، نه تحلیل سینما ایران و مخاطبان آن، بلکه بررسی مقوله ای است که در حال حاضر اهمیت جامعه شناختی دارد: «زندگی روزمره در ایران». در حقیقت مفهوم «زندگی روزمره»، اکنون به یکی از مناقشه برانگیزترین مقولات جامعه شناسی بدل شده است. چه مدرنیست ها و چه پست مدرنیست ها به اهمیت این مقوله معترف اند و هر یک به گونه ای سعی می کنند که جایگاه آن را در نظریه پردازی های خود روشن کنند. در کتاب حاضر، نویسنده نخست به شکل نظری به مفهوم «زندگی روزمره» می پردازد. او سپس با بررسی فیلم هایی چون «کاغذ بی خط/ناصر تقوایی»، «سارا/داریوش مهرجویی»، «دو زن/تهمینه میلانی»، «چتری برای دو نفر/احمد امینی»، «لیلا/داریوش مهرجویی» و«زیرپوست شهر/رخشان بنی اعتماد»، و استفاده از این فیلم ها به عنوان میانجی، به زندگی روزمره ایرانیان می پردازد.
پرتره مرد ناتمام: مجموعه داستان
نویسنده: امیر حسین یزدان بد
115ص، تهران: نشر چشمه، 1388، چاپ اول
این کتاب، مجموعه هفت داستان کوتاه از یکی از نویسندگان جوان در صحنه ادبیات امروز ایران است. این مجموعه داستان، یکدست است. مضمون داستان ها اگر چه به یکدیگر ربطی ندارند، اما شخصیتی به نام «مهرداد ناصری» در تمامی داستان ها، به شکلی حضور دارد. دو داستان این مجموعه، مستقیما به خود او مربوط می شود و در بقیه هم، به نوعی حضورش احساس می شود. از ویژگی های این مجموعه، نثر زیبا و صقیل خورده آن است که از تسلط نویسنده به زبان فارسی حکایت می کند. از دیگر ویژگی های کتاب، توانایی نویسنده در داستان گویی و روایت داستان است. عناوین داستان ها عبارت انداز: «یک دقیقه روی سفیدی سرد دوکی شکل»، «فردا بر می گردم»، «داد زن»، «برای مارسیای رذل عزیز»، «چیزی شبیه سونیا»، «الترا لایت»، «هنوز یوسف» و «جنواز».
پنجاه سال فراز و فرود حزب توده ایران
نویسنده: محسن مدیر شانه چی
324ص، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1388، چاپ اول
در این کتاب، تاریخ «حزب توده ایران» از پیدایش تا افول آن، در ده فصل بررسی شده است. فصلهای اول تا سوم کتاب به زمینه های تاریخی و اجتماعی تشکیل این حزب، ریشه ها، پیشینه و ایدئولوژی آن می پردازند. موضوع فصل چهارم، تشکیلات و سازمان های وابسته به حزب است. در فصل پنجم، موضوع «نشریات و جبهه های مطبوعاتی»، مورد بررسی قرار می گیرد. فصل های ششم تا هشتم کتاب به «انشعاب ها و ائتلاف ها» و «جناح ها و دسته بندی های درونی» در «حزب توده ایران» اختصاص دارد. در فصل های نهم و دهم، عملکرد های حزب و سیاست ها و مواضع آن در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی و پس از پیروزی این انقلاب، بررسی و نقد می شود. در نگارش این کتاب، در عین ارائه شناخت نسبتا جامعی از این حزب، سعی بر اختصار و ذکر مباحث اصلی بوده و از تفصیل و تطویل کلام اجتناب شده است.
همه راه ها باز است
نویسنده: آنه ماری شوارتسن باخ
ترجمه: مهشید میرمعزی
197ص، تهران: نشر شهاب، 1387، چاپ اول
این کتاب، حاصل سفر پرماجرای «آن ماری شوارتسن باخ»، مورخ، روزنامه نگار و جهانگرد سوئیسی به افغانستان است. او زنی پرشور و سودازده بود که در ژوئن 1939 میلادی، همراه با یکی دیگر از هم وطنانش، با اتومبیل به افغانستان سفر کرد. «آنه ماری» در این سفر، شانس در راه بودن و مشاهده مناظر سرمست کننده و در عین حال تهدید آمیز آسیا را تجربه کرد و هشیارانه تغییرات اجتماعی و سیاسی عصر خود را ثبت نمود. کتاب «همه راه ها باز است»، مقام «شوارتسن باخ» را به عنوان یکی از برجسته ترین سفرنامه نویسان نیمه اول قرن بیستم، در کشور سوئیس ثبت کرد.
صداهای سوخته: داستان بلند
نویسنده: سعید عباسپور
90ص، تهران: نشر نی، 1388، چاپ اول
این کتاب، داستانی بلند است که در آن، قصه گویی و توجه به روایت، در مرکز توجه است. نویسنده در عین حال که از زبانی روان و قابل درک در داستان بهره می گیرد، به ویژگی های روایی و توصیفی وفادار است. فضا سازی و شخصیت پردازی دقیق نیز از دیگر ویژگی های این داستان بلند است. خواننده به راحتی جذب داستان می شود و با آن پیش می رود. پیش از این کتاب، دو مجموعه داستان کوتاه با عنوان های «بوی تلخ قهوه» و «پیاده روی در هوای آزاد»، از نویسنده کتاب حاضر منتشر شده که با استقبال علاقمندان به ادبیات داستانی در ایران روبرو گردیده است.
