خطر حمله نظامی بیشتر شده

نویسنده

po_memarian_01.jpg

امید‎ ‎معماریان


‎ ‎

شیرین‎ ‎عبادی‎ ‎برنده‎ ‎جایزه‎ ‎صلح‎ ‎نوبل‎ ‎هم‎ ‎اکنون‎ ‎برای‎ ‎ایراد‎ ‎یک‎ ‎مجموعه سخنرانی‎ ‎در ایالات متحده‏‎ ‎به‎ ‎سر‎ ‎می‎ ‎برد‎. ‎عبادی‎ ‎که از‎ ‎جمله‎ ‎سرشناس ترین منتقدان‎ ‎وضعیت‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎درایران‎ ‎است، همواره‎ ‎مخالفت‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎با‎ ‎هرگونه‎ ‎دخالت نظامی در این کشور‎ ‎بیان‎ ‎کرده‎ ‎است. وی در گفتگو با روز، با تاکید بر مواضع ضدجنگ خود، نسبت به ‏این که‎ ‎تهدید‎ ‎نظامی‎ ‎آمریکا‎ ‎علیه‎ ‎ایران‎ ‎افزایش‎ ‎پیدا کرده‎ ‎است ابراز نگرانی می کند. ‏

shirinebadiiii.jpg

‎ ‎‎ ‎موضوع‎ ‎وهدف‎ ‎سفراخیرتان‎ ‎به‎ ‎آمریکا‎ ‎چیست‎ ‎و‎ ‎چه‎ ‎برنامه‎ ‎هایی‎ ‎را‎ ‎دنبال‎ ‎می‎ ‎کنید؟‎ ‎هدف‎ ‎ازسفرمن‎ ‎به‎ ‎آمریکا‎ ‎ایراد‎ ‎یک‎ ‎مجموعه سخنرانی‎ ‎دردانشگاه‎ ‎های‎ ‎مختلف‎ ‎آمریکا‎ ‎بوده‎ ‎است. ‏‎ ‎مسایل‎ ‎مختلفی‎ ‎ازقبیل‎ ‎ریشه‎ ‎یابی‎ ‎بحران‎ ‎خاورمیانه،‎ ‎صلح‎ ‎درخاورمیانه،‎ ‎بررسی‎ ‎وضعیت‎ ‎زنان‎ ‎مسلمان‎ ‎و‎ ‎وضعیت‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎در‎ ‎ایران‎ ‎امروز،‎ ‎موضوع‎ ‎سخنرانی‎ ‎های‎ ‎من‎ ‎بوده‎ ‎است‎. ‎‎ ‎

‎ ‎شما‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎مداوم‎ ‎به‎ ‎انتقاد‎ ‎از‎ ‎موضوع‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎آمریکا‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎پرداخته‎ ‎اید‎ ‎واز‎ ‎طرفی‎ ‎خودتان‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎منتقدان‎ ‎سرسخت‎ ‎دولت‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎در‎ ‎زمینه‎ ‎نقض‎ ‎حقوق‎ ‎بشرهستید.‏‎ ‎برخی‎ ‎محافظه کاران می گویند‎ ‎این‎ ‎دو‎ ‎موضوع‎ ‎با‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎تناقض‎ ‎هستند‎ ‎چرا‎ ‎که‎ ‎چنین‎ ‎انتقاداتی‎ ‎ممکن‎ ‎است‎ ‎بهانه‎ ‎به‎ ‎دست‎ ‎جنگ‎ ‎طلبان‎ ‎بدهد‎ ‎تا‎ ‎از‎ ‎آن‎ ‎برای‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎استفاده‎ ‎کنند. نظر‎ ‎شما‎ ‎چیست؟‎ ‎باید‎ ‎بگویم‎ ‎من‎ ‎درتمام‎ ‎سخنرانی‎ ‎هایی‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎خصوص‎ ‎نقض‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎در ایران‎ ‎داشته‎ ‎ام‎ ‎بلافاصله‎ ‎تاکیدی را‎ ‎اضافه‎ ‎کرده‎ ‎ام مبنی بر این که علیرغم‎ ‎همه‎ ‎انتقادات‎ ‎وارده‎ ‎به‎ ‎حکومت‎ ‎جمهوری‎ ‎اسلامی‎ ‎به‎ ‎خاطر‎ ‎نقض‎ ‎حقوق‎ ‎بشر، بهبود‎ ‎وضعیت موجود ‏‎ ‎وظیفه‎ ‎ای‎ ‎است‎ ‎به‎ ‎عهده‎ ‎یکایک‎ ‎ایرانیان‎ ‎وارتباطی‎ ‎به‎ ‎سربازان‎ ‎خارجی‎ ‎ندارد. مردم‎ ‎ایران‎ ‎با‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎و‎ ‎حتی‎ ‎تهدید‎ ‎به‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎مخالف‎ ‎هستند.‏‎ ‎زیرا‎ ‎این‎ ‎وضعیت‎ ‎باعث‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎ودموکراسی‎ ‎درایران‎ ‎بیش‎ ‎ازپیش‎ ‎تضعیف‎ ‎شود. هر‎ ‎حکومتی‎ ‎که‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎درمعرض‎ ‎خطر‎ ‎ببیند‎ ‎سعی‎ ‎می‎ ‎کند‎ ‎بر میزان کنترل فضای داخلی‏‎ ‎افزوده‎ ‎واز‎ ‎آزادی‎ ‎های‎ ‎فردی‎ ‎بکاهد. ‏‎ ‎بنابراین‎ ‎همان‎ ‎گونه‎ ‎که‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎درزمان‎ ‎صدام‎ ‎حسین‎ ‎باعث‎ ‎افزایش‎ ‎نقض‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎و‎ ‎دستگیری‎ ‎ها‎ ‎و‎ ‎تیرباران‎ ‎های‎ ‎افراد‎ ‎سیاسی‎ ‎شد،‎ ‎به‎ ‎همین‎ ‎نسبت‎ ‎هرگونه‎ ‎حمله‎ ‎نظامی‎ ‎به‎ ‎ایران در آینده نیز ‏‎ ‎وضعیت‎ ‎آزادی‎ ‎خواهان‎ ‎را‎ ‎بیشتر‎ ‎به‎ ‎خطر خواهد‎ ‎انداخت. وقتی‎ ‎جنگی‎ ‎صورت‎ ‎بگیرد،‎ ‎موضوعاتی‎ ‎از قبیل‎ ‎حق‎ ‎آزادی‎ ‎بیان‎ ‎وحق‎ ‎تحصیل‎ ‎وحق‎ ‎آزادی‎ ‎مذهب‎ ‎تحت‎ ‎الشعاع سیاست های‏‎ ‎امنیتی‎ ‎و حفظ‎ ‎حیات‎ ‎قرارخواهند‎ ‎گرفت‎. ‎

‎ ‎‎ ‎آیا فکر‎ ‎می‎ ‎کنید‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎گذشته‎ ‎احتمال‎ ‎حمله نظامی‎ ‎به‎ ‎ایران‎ ‎افزایش‎ ‎پیدا‎ ‎کرده‎ ‎است؟‎ ‎بله. متاسفانه مدتی است‏‎ ‎لحن‎ ‎مقامات‎ ‎دو کشور‎ ‎شدیدتر‎ ‎شده‎ ‎است. ‏‎ ‎شاهد‎ ‎بودید‎ ‎که‎ ‎یکی‎ ‎از‎ ‎داوطلبین‎ ‎ریاست‎ ‎جمهوری‎ ‎آمریکا‎ ‎یعنی‎ ‎هیلاری‎ ‎کلینتون‎ ‎حتی‎ ‎تهدید‎ ‎کرد‎ ‎درصورتی‎ ‎که‎ ‎خطری‎ ‎متوجه‎ ‎اسراییل‎ ‎شود‎ ‎ایران‎ ‎را‎ ‎منهدم‎ ‎خواهد‎ ‎کرد. کاندیدای‎ ‎دیگر‎ ‎یعنی جان‏‎ ‎مک‎ ‎کین‎ ‎نیز موضع‎ ‎شدید خود‎ ‎رادر این زمینه‎ ‎مشخص‎ ‎کرده‎ ‎و حتی در‎ ‎جلسه‎ ‎ای بخشی از ‏‎ ‎آهنگ‎ “‎ایران‎ ‎را‎ ‎بمباران‎ ‎کنید”‏‎ ‎را‎ ‎زمزمه کرده‎ ‎‏ است. این قبیل شواهد، نشان‎ ‎از بهبود‎ ‎شرایط‎ ‎ندارد‎. ‎‎ ‎

‎ ‎وقتی‎ ‎با‎ ‎دانشگاهیان آمریکا صحبت‎ ‎می‎ ‎کنید‎ ‎چه‎ ‎موضوعاتی‎ ‎بیشتر‎ ‎مورد‎ ‎سوال‎ ‎آنهاست؟‎ ‎آنچه‎ ‎مورد‎ ‎بحث‎ ‎قرارمی‎ ‎گیرد‎ ‎درحوزه‎ ‎تخصص‎ ‎من‎ ‎است، ‏‎ ‎یعنی‎ ‎موضوع‎ ‎حقوق‎ ‎بشر. طبیعی‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎آنها‎ ‎علاقه‎ ‎مند‎ ‎هستند‎ ‎ببینند‎ ‎وضعیت‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎در ایران‎ ‎چگونه است‎ ‎و ازهمه‎ ‎مهمتر‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎درایران‎ ‎تا چه حد قوت ‏دارد‎ ‎و‎ ‎واکنش‎ ‎آن‎ ‎به‎ ‎نقض‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎چیست‎ ‎و آیا‎ ‎فشارجامعه‎ ‎مدنی‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎وضعیت‎ ‎موجود‎ ‎را‎ ‎بهبود‎ ‎بخشد‎ ‎یا‎ ‎نه. ‏به‎ ‎علاوه‎ ‎معمولا‎ ‎از‎ ‎من‎ ‎سوال‎ ‎می‎ ‎کنند‎ ‎آیا‎ ‎با‎ ‎اظهارات‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎درمورد‎ ‎هولوکاست‎ ‎ویا‎ ‎محو‎ ‎اسراییل‎ ‎موافق‎ ‎هستم؟‎ ‎من‎ ‎هم‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎کلی‎ ‎پاسخ‎ ‎می‎ ‎دهم‎ ‎که‎ ‎من‎ ‎هنگام‎ ‎انتخابات‎ ‎به‎ ‎آقای‎ ‎احمدی‎ ‎نژاد‎ ‎رای‎ ‎ندادم‎ ‎و طبیعتا‎ ‎همسو‎ ‎با‎ ‎ایشان‎ ‎ازلحاظ‎ ‎فکری‎ ‎نیستم‎. ‎‎ ‎

‎ ‎فکر‎ ‎می‎ ‎کنید اظهارات آقای احمدی نژاد، چنانکه بعضا در رسانه های غرب عنوان می شود بازتابی از ‏اختلافات تاریخی مسلمانان و یهودیان است؟‎ ‎باید‎ ‎بگویم‎ ‎دین‎ ‎اسلام‎ ‎و‎ ‎دین‎ ‎یهود‎ ‎بیشتر‎ ‎از هر دو ‏‎ ‎دین‎ ‎دیگری‎ ‎نزدیک‎ ‎هستند. ‏‎ ‎یهودیان‎ ‎و مسلمانان‎ ‎سالها‎ ‎همزیستی‎ ‎مسالمت‎ ‎آمیز‎ ‎وروابط‎ ‎دوستانه‎ ‎داشته‎ ‎اند. ‏‎ ‎اختلافی‎ ‎که‎ ‎بین‎ ‎آنها‎ ‎پیش‎ ‎آمد‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎جنگ‎ ‎جهانی‎ ‎دوم‎ ‎بود. بنابراین‎ ‎اختلاف‎ ‎برسر‎ ‎مذهب‎ ‎نیست و سیاسی‎ ‎است، چرا‎ ‎که‎ ‎دو مذهب، به طور سنتی اشتراکات‎ ‎فراوانی‎ ‎با‎ ‎یکدیگر‎ ‎دارند؛ ‏‎ ‎ازجمله‎ ‎درمسایل‎ ‎مربوط‎ ‎به‎ ‎زن‎ ‎وخانواده (گذشته از آنکه نسبت به این موارد چه نظری داشته باشیم).‏‎ ‎مثلا در دین‎ ‎یهود‎ ‎هم میزان‎ ‎ارث‎ ‎زن‎ ‎بسیار‎ ‎کمتر‎ ‎از‎ ‎ارث‎ ‎مرد‎ ‎است. ‏‎ ‎یا‎ ‎اینکه‎ ‎در‎ ‎دین‎ ‎اسلام‎ ‎ما‎ ‎موضوعی‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎سه‎ ‎طلاقه‎ ‎داریم ‏‏-‏‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎معنا‎ ‎که‎ ‎مرد‎ ‎سه بار بگوید همسرم‎ ‎را طلاق‎ ‎دادم- که این‎ ‎با‎ ‎یکی‎ ‎ازمقررات‎ ‎مذهبی‎ ‎یهودیان‎ ‎به‎ ‎نام‎ ‎‏”گت”‏‎ ‎شباهت‎ ‎زیادی‎ ‎دارد. همچنین، طلاق‎ ‎شرعی‎ ‎دردین‎ ‎یهود‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎صورت‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎مرد‎ ‎باید‎ ‎در یک‎ ‎بلندی‎ ‎بایستد -‏یعنی‎ ‎حتی‎ ‎از‎ ‎جهت‎ ‎موقعیت فیزیکی‎ ‎برزن‎ ‎برتری‎ ‎داشته‎ ‎باشد‎ ‎‏- وسه‎ ‎بار‎ ‎به‎ ‎زن‎ ‎بگوید‎ ‎از منزل‎ ‎من‎ ‎برو‎ ‎بیرون‎ ‎و‎ ‎زن‎ ‎بدون‎ ‎اینکه‎ ‎پشت‎ ‎سرش‎ ‎را‎ ‎نگاه‎ ‎کند‎ ‎باید‎ ‎از‎ ‎خانه‎ ‎خارج‎ ‎شود. ‏‎ ‎و یا‎ ‎اینکه‎ ‎همان‎ ‎گونه‎ ‎که‎ ‎شرایط‎ ‎خاصی‎ ‎برای‎ ‎ذبح‎ ‎در‎ ‎دین‎ ‎اسلام‎ ‎وجود دارد،‎ ‎شرایطی‎ ‎نیز برای‎ ‎ذبح‎ ‎در‎ ‎دین‎ ‎یهود‎ ‎وجود‎ ‎دارد، درحالی‎ ‎که‎ ‎چنین‎ ‎شرایطی‎ ‎در دین‎ ‎مسیحیت‎ ‎وجود‎ ‎ندارد…‏

‎ ‎‎ ‎فکرمی‎ ‎کنید‎ ‎در‎ ‎یک‎ ‎سال‎ ‎باقی‎ ‎مانده‎ ‎به‎ ‎انتخابات‎ ‎ریاست‎ ‎جمهوری‎ ‎ایران‎ ‎وضعیت‎ ‎برای‎ ‎فعالان‎ ‎حقوق‎ ‎بشر‎ ‎وسیاسی‎ ‎بازتر‎ ‎بشود‎ ‎یا‎ ‎ممکن‎ ‎است‎ ‎با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎فضای‎ ‎به‎ ‎وجود‎ ‎آمده‎ ‎بعد‎ ‎ازانتخابات‎ ‎مجلس‎ ‎هشتم،‎ ‎فشار‎ ‎روی‎ ‎نیروهای‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎باز‎ ‎هم‎ ‎افزایش‎ ‎پیدا کند؟‎ ‎من‎ ‎امیدوارم‎ ‎که‎ ‎حکومت‎ ‎ایران‎ ‎با‎ ‎عقلانیت‎ ‎این‎ ‎نکته‎ ‎را‎ ‎دریابد‎ ‎که‎ ‎تقویت‎ ‎جامعه‎ ‎مدنی‎ ‎باعث‎ ‎می‎ ‎شود‎ ‎که‎ ‎فاصله‎ ‎بین‎ ‎مردم‎ ‎و‎ ‎حکومت‎ ‎کمتر‎ ‎شود‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎شرایط‎ ‎بحرانی‎ ‎مردم‎ ‎بتوانند‎ ‎پشت‎ ‎سرحکومت‎ ‎قرارگرفته‎ ‎واز‎ ‎کشور‎ ‎خود‎ ‎دفاع‎ ‎کنند. درشرایطی‎ ‎که‎ ‎کشوری‎ ‎در‎ ‎بیم‎ ‎حمله‎ ‎به‎ ‎سرمی‎ ‎برد حکومت‎ ‎باید‎ ‎فاصله‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎تا‎ ‎آنجاکه‎ ‎می‎ ‎تواند‎ ‎با‎ ‎مردم‎ ‎کمتر‎ ‎کند‎. ‎