مصرف حشیش و کوکایین برای برخی از زنان و دختران تهرانی به سبکی از زندگی تبدیل شده به طوری‌که حتی در توزیع و ترانزیت مواد مخدر نیز حضور فعال دارند.” این را طه طاهری، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در نخستین جلسه کمیته زنان و خانواده این ستاد گفته و ادامه داده است: “اهمیت مسأله اعتیاد زنان را باید در سیاست‌های بالادستی نظام، سیاست‌های اجرایی و حتی برنامه پنجم توسعه مورد بررسی قرار داد.”
در چند سال اخیر همواره از افزایش آمار زنان معتاد به مواد مخدر سخن گفته شده اما حالا یک مقام مسئول از تبدیل مصرف حشیش و کوکایین به سبک زندگی برخی زنان سخن می‌گوید.
یک جامعه‌شناس زن در تهران در این خصوص به “روز” می‌گوید که «اگر مبحث زنانی که در شرایط اجبار همسران و ناآگاهی به اعتیاد روی می‌آوردند را کنار بگذاریم، افزایش گرایش زنان به مواد مخدر عوامل مختلفی دارد که متناسب با تغییر سبک زندگی ایرانیان است».
او از عواطف زنانه و حساس بودن روحیه زنان و پناه بردن به مواد مخدر از یک سو و تمایل زنان برای برابری جستن در تمام عرصه‌ها با مردان از سوی دیگر نام می‌برد و به عنوان مثال می‌گوید: “ممکن است در یک مهمانی، مردان جمع شروع به کشیدن یک ماده مخدر کنند. زن خودش را کسی می‌بیند که کنار گذاشته شده و درصدد یک رفتار برابری‌جویانه کاذب بر می‌آید. نباید این نکته را از ذهن دور داشت که برخی ناروایی‌ها و تبعیض‌هایی که طی اعصار گذشته بر زن وارد شده است، باعث شده تا برخی از آنان به اشتباه بیفتند و بخواهند به هر نوع رفتاری که پیش از این مردانه دانسته می‌شده روی بیاورند.”
او اضافه می‌کند: “بحث تمایل به لاغری را هم نمی‌شود نادیده گرفت. بسیاری از زنانی که امروز به شیشه و دیگر مخدرها معتاد شده‌اند کسانی هستند که خواسته‌اند با یک ماه مصرف شیشه به وزن ایده‌آل برسند اما به شدت درگیر مواد مخدر شده‌اند.”
شروع به مصرف در سنین 15 تا 19 سالگی
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به تبدل شدن مصرف کوکائین و حشیش به سبک زندگی برخی از زنان تهرانی گفته است: “سبک زندگی یعنی یک موضوع و پدیده به‌عنوان رفتاری ارزشمند تلقی می‌شود”
طه طاهری افزوده: “همین سبک غلط، منشاء بروز اعتیاد و وابستگی دائمی در آنان به مواد مخدر می‌شود؛ حتی در بعضی از موارد در توزیع و ترانزیت مواد مخدر از زنان استفاده می‌شود.”
پیش از این، حمید صرامی، مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز گفته بود: “بر اساس جدید‌ترین آمار، ۵۰ درصد از زنان مصرف کننده مواد مخدر، نخستین بار مصرف مواد را از سنین ۱۵ تا ۱۹ سالگی شروع می‌کنند.”
وی این محدوده سنی را سن بحرانی برای شروع مواد مخدر دانسته و افزوده بود که تصور اکثر افراد جامعه در مورد اعتیاد که آن را پدیده‌ای مردانه تلقی می‌کند، باید اصلاح شود.
به گفته دکتر حمید صرامی و براساس نتایج یک پژوهش ملی ، دلایل شروع مصرف مواد به ترتیب عبارت است از کسب لذت-، کنجکاوی-، تفریح-، رفع مشکلات روحی،- در دسترس بودن مواد،- فشار دوستان-، رفع درد-، کار سنگین،- اختلافات خانوادگی و رفع مشکلات جنسی.
از سوی دیگر دکترعباسعلی ناصحی، مدیر کل دفتر سلامت روانی و اجتماعی اعتیاد وزارت بهداشت با هشدار نسبت به افزایش آمار اعتیاد زنان و رواج گسترده مصرف داروهای محرک مخدر و اعتیاد آور با عنوان لاغری در زنان گفته بود: “عده ای از افراد سودجو از تمایل خانم‌ها برای کاهش وزن استفاده می‌کنند و با تجویز برخی از مخدرها که به عنوان داروهای گیاهی مطرح می‌شوند و حاوی مواد محرک روانی هستند آنها را به ورطه اعتیاد می‌کشانند. برخی از این داروها که به عنوان داروهای گیاهی مطرح می‌شوند حاوی مواد محرک روانی مانند آمفتامین و شبه آمفتامین هستند که ضررهای جسمی و روانی دارند و موجب اعتیاد فرد می‌شوند. این مواد درابتدا باعث کاهش اشتها و کاهش وزن می‌شوند و بدین ترتیب فرد تشویق می‌شود تا به مصرف این داروها ادامه دهد و به تدریج فرد به این داروها اعتیاد پیدا می‌کند.”
این مقام مسئول همچنین عنوان کرده بود: “از جمله مکان‌هایی که مصرف این گونه مواد بیشتر است آرایشگاه‌های زنانه و سالن‌های ورزشی است.”
از گراس 60 هزار تومانی تا کوکایین 300 هزار تومانی
دنیا، یک دختر 22 ساله ساکن تهران است که حدود دو سال است گِرَاس مصرف می‌کند. رزا اما فکر می‌کند عادت به گراس با اعتیاد به دیگر مواد مخدر فرق دارد: “گراس کشیدن مثل سیگار است، عوارض آنچنانی ندارد و توهم زا هم نیست.”
او می‌گوید تا به حال تنها یک بار توانسته کوکائین استفاده کند و آن هم میهمان کسی بوده است: “کوکائین وحشتناک گران است، مگر کسی به این راحتی می‌تواند کوکائین بخرد یک گرمش بیشتر از 300 هزار تومان آب می‌خورد.”
دنیا می‌گوید «قیمت یک پَک گراس که حدود 4 گرم است در تهران بالای 60 هزار تومان است». او توضیح می‌دهد هر پک، بسته به اینکه چقدر “بار بزنی” حدود 10 تا 15 تا سیگاری می‌دهد. او در خصوص مشاهداتش از مصرف گراس و کوکائین در بین زن‌ها می‌گوید: “من خیلی‌ها را می‌شناسم که گراس مصرف کنند اما معتاد به کوکائین حتما باید خیلی «بچه مایه»[بچه مایه اصطلاحی است برای بچه های پولدار]باشد که من نمی‌شناسم.”
پزشکان معتقدند وابستگی به گراس، روانی و غیر جسمی است. نشانه های ناشی از ترک در معتادین محدود به افزایش تحریک پذیری، بی قراری، بی خوابی، بی اشتهایی و تهوع خفیف است و همه این نشانه‌ها هنگامی بروز می‌کند که شخص به طور ناگهانی مصرف گراس را کنار بگذارد.
اعتیاد را کتمان نکنیم
“نباید مسئله اعتیاد را کتمان و مخفی کرد بلکه باید ابعاد آن را برای مردم به صراحت بیان کرد و بدون ملاحظه و سانسور نقش مخرب و آسیب‌زای آن را در همه ابعاد و تاثیرگذاری آن را در همه حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، امنیتی، جامعه و خانواده را وانمایی کرد.” این‌راهکاری است که طاهری، جانشین مدیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر برای مبارزه با این آسیب اجتماعی معرفی کرده است. دکتر حمید صرامی- مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر هم معتقد است: “ضرورت دارد وزارتخانه های آموزش و پرورش، علوم تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به انجام مداخلات آگاهسازی، آموزش مهارتهای زندگی، آموزش مهارتهای اجتماعی تلاش مضاعف کنند. تقویت نشاط اجتماعی در دستور کار متولیان ذیربط قرار گرفته و نسبت به این گروه مهم از جامعه یعنی زنان دغدغه جدیتر داشته باشند و با پرهیز از کتمان و انکار این تهدید اجتماعی، نسبت به برنامهریزی های کوتاه – میان و بلند مدت در ابعاد مختلف اقدام کنند.”
