هوارد لافرانچی
آیا چین در حال آماده شدن برای پذیرفتن وضع دور تازه ای از تحریم های بین المللی علیه ایران است؟
درحالیکه آمریکا و متحدانش به اعمال فشار برای وضع دور چهارم تحریم های شورای امنیت سازمان ملل جهت توقف برنامه هسته ای ایران ادامه می دهند، چین علناً اعلام کرده است که پیگیری گفتگو با ایران را به سختگیری های اقتصادی جدید ترجیح می دهد.
اما کنار آمدن بی و سر صدای چین با دو ضربه بین المللی به ایران در هفته گشته، ممکن است نشان از سخت تر شدن تدریجی موضع آنها در قبال ایران داشته باشد. برخی از کارشناسان مسائل ایران و دیپلماسی هسته ای بین المللی اعتقاد دارند چنین رویکردی، در نهایت راه را برای تصویب قطعنامه تحریمی سازمان ملل باز خواهد کرد.
هفته گذشته کارگروه ویژۀ عملیات مالی در پاریس (اف- اِی- تی- اف)،یک سازمان چند دولتی، معیارهای جهانی برای مبارزه با پولشوئی و حمایت مالی از تروریسم را تنظیم کرد و ایران را در فهرست سیاه کشورهای خطاکار قرارداد. این سازمان اعلام کرد ایران تنها کشوری است که فعالیت های (مشکوک) مالی آن به حدی فاحش و اشکار است که به تمهیدات مقابله جویانه بین المللی نیاز دارد.
پاتریک کلاسون معاون مدیر سیاست خاورنزدیک از مؤسسه واشنگتن گفت عضو چینی در سازمان اف- اِی- تی- اف، مانع از قرار گرفتن نام ایران در این فهرست سیاه نشد.
ضمناً نهاد ناظر هسته ای سازمان ملل، هفته گذشته گزارشی از یافته های خود درباره ایران منتشر کرد. در این گزارش، رفتارهای مشکوک ایران در نگاه بین المللی به فعالیت های هسته ای آن کشور، سبب افزایش سوء ظن به انگیزه واقعی ایران برای ساخت تسلیحات هسته ای تعبیر شده است. ولی باز هم چین، تلاشی برای انتقاد از گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای نکرد.
آقای کلاسون گفت: “تهران باید نگران باشد که چین به عنوان عضو اف- اِی- تی- اف از سال 2007، مجموعه ای از هشدارهای صادر شده درباره جمهوری اسلامی را امضأ کرده است.” وی در مقاله ای که با همکاری متیو لویت، تحلیلگر و همکار خود در وب سایت مؤسسه واشنگتن نوشته است، خاطر نشان کرد: “تمایل چین برای همراهی با تهدید به وضع تحریم های جدید ازسوی اف- اِی- تی- اف، این سؤال را مطرح می کند که چین در قبال تحریم های جدید سازمان ملل چه موضعی اتخاذ خواهد کرد؟ بخصوص اگر اعتراضات و ابهامات آژانس بین المللی انرژی هسته ای همچنان بدون پاسخ باقی بمانند.”
در همین حال، برخی کارشناسان دیگر مسائل ایران می گویند ممکن است رویدادهای اخیر، تنها تکرار الگوی دیپلماتیک گذشته باشد. چین و روسیه ممکن است در نهایت با قطعنامه سازمان ملل کنار بیایند، اما تنها به شرط آنکه پس از گفتگوهای طولانی، از شدت این قطعنامه کاسته شده باشد.
روسیه ظرف هفته های اخیر ابراز تمایل بیشتری نسبت به چین برای پذیرش دور جدید تحریم های سازمان ملل نشان داده است. با این حال به گفته برخی کارشناسان، ممکن است این کشور به رویکرد آرام چین برای مهار اقدام فوری سازمان ملل علیه ایران امید بسته باشد.
آلکس وطن خواه محقق ایرانی- آمریکائی در مسائل خاورمیانه از مؤسسه واشنگتن می گوید: “چین در پی اتخاذ موضع دست بالا در حمایت از اقدامات ناپسند ایران نیست، اما به احساس غرب مبنی بر لزوم وارد آوردن فشار بر ایرانی ها نیز علاقه چندانی نشان نمی دهد. این احتمال بسیار وجود دارد که چینی ها و البته روس ها در نهایت به این نتیجه برسند که مانع شدن از وضع تحریم ها به نفع آنها نیست. اما این رویداد به آن معنا نیست که آنچه آنها خواهند پذیرفت، معنا و کارآیی خاصی خواهد داشت.”
آقای وطن خواه ضمنا گفت، ایرانی ها “بازی دیپلماتیک فعلی را خیلی خوب می شناسند و دست به کار عجیبی نمی زنند تا موضع چین و روسیه را در معرض خطر قرار دهند.”
وی افزود بخشی از این “بازی” این است که تهران از احتمال رأی دادن چین و روسیه به قطعنامه تحریمی جدید مطلع است، با این حال، آنها این کار را تنها پس از “ضعیف کردن” تمهیدات مورد نظر خواهند کرد تا به این ترتیب، روابط شان با تهران را در معرض خطر قرار ندهد.
منبع: کریستین ساینس مانیتور- 24 فوریه
