جمهوری اسلامی بین اظهارات تحریک آمیز و داشتن حسن نیت در برنامه اتمی اش در نوسان است. برونو ترتره، محقق در بنیاد مطالعات استراتژیک و نویسنده کتاب “بازار سیاه بمب” به سؤالاتی پیرامون گسترش اتمی و استراتژی ایران پاسخ می دهد.
ایران پس از پرتاب موشک های دوربرد، یک برنامه زمانی را برای بازرسی مرکز “فوردو”، به عنوان دومین مرکز غنی سازی اش تنظیم نموده. شما بازی دوگانه ایران را چگونه توضیح می دهید؟
برنامه پرتاب موشک از چند وقت قبل پیش بینی شده بود. پس الزاماً ارتباطی به مذاکره اول اکتبر نداشته، زیرا این مسأله در چارچوب امور نظامی طبقه بندی می شود. با این حال، اگر ایران قصد نشان دادن نیت خیر خود را داشت، می توانست پرتاب موشک ها را کنسل کند یا حداقل به تعویق بیندازد. این درواقع یک اقدام تحریک کننده است، ولی استراتژی ایران از سال ۲۰۰۵ تاکنون این بوده که تنش را حفظ کند.
در مورد بازرسی مرکز فوردو باید بگویم که تهران از نظر قانونی بنا به توافق هایش با آژانس اتمی مجبور است بازرسی از این مرکز را بپذیرد. اکنون که وجود این مرکز برملا شده، ایران قصد دارد تصویر خوبی از خود برجای گذارد. زیرا همواره خواسته خود را کشوری قانونمند و پایبند به مفاد پیمان منع گسترش نشان دهد.
احتمال حمله نظامی ایالات متحده و اسراییل علیه ایران تا چه حد است؟
احتمال چنین حمله ای ضعیف ولی بالقوه است. باراک اوباما، رییس جمهور امریکا، برای اولین بار گفت که تمامی گزینه ها روی میز است. ولی از نظر او و مقامات اسراییلی، این گزینه آخرین راه چاره خواهد بود. مشکل بتوان تصور کرد که یکی از این دو کشور تا زمانی که می توان از رسیدن ایران به آستانه اتمی به شکلی دیگر جلوگیری کرد دست به عملیات نظامی بزنند.
اینکه برنامه اتمی ایران بیش از ۷ سال به طول انجامیده را چگونه توضیح می دهید؟
ایران علی رغم تحریم های اعمال شده، نسبت به ادامه فعالیت های هسته ای اش بسیار مصمم است. باید اذعان داشت که این کشور از انزوای سیاسی و اقتصادی اش چندان رنج نمی برد. اگر جامعه بین الملل از همان زمان کشف فعالیت های مشکوک ایران درسال ۲۰۰۲ به اتفاق دست به عمل می زدند، امکان داشت که فشارها برای خاتمه بخشیدن به فعالیت های ایران کافی می بود. این مسأله در سال ۲۰۰۵ با اصولگرا شدن حکومت شکل دیگری به خود گرفت. از آن زمان، حکومت عمداً یک استراتژی ایجاد تنش و تحریک را پیش گرفته. اکنون مشکل بتوان راهی برای خاتمه بخشیدن به برنامه اتمی ایران یافت، مگر اینکه تحریم های بسیار شدیدتر با اتفاق آرا از سوی جامعه بین الملل اعمال گردد و مشکلات داخلی ایران نیز افزایش یابد. در نهایت نیز امکان انجام عملیات نظامی وجود دارد، ولی این گزینه در حال حاضر ارجح نیست.
منبع: اکو، ۲ اکتبر
