جامعه بین المللی پس از سال ها بی نتیجه ماندن مذاکرات، اکنون دوباره به روش آشنایی برای متوقف کردن برنامه هسته ای ایران متوسل شده است: مذاکرات بیشتر.
روز 14 آوریل، کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، و بریتانیا به علاوه آلمان مذاکرات تازه ای را با تهران بر سر برنامه هسته ای آن کشور شروع خواهند کرد. در این مذاکرات، مانند گفتگوهای پیشین، هدف قانع کردن ایران به توقف غنی سازی اورانیوم و همراه با آن توقف برنامه نظامی هسته ای است. مانند گذشته، در این دور هم معلوم نیست که ایران با حسن نیت به مذاکرات پیوسته باشد.
در دور پیشین مذاکرات میان کشورهای 1+5 و ایران در ژانویه 2011، گفتگوها با بن بست مواجه شد. هرچند باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا تاکید کرده که این مذاکرات شاید “فرصت آخر” برای ایران باشد ولی علائم موجود حاکی از آن است که شاید همان نتایج قبلی از این مذاکرات به دست آید. جمهوری اسلامی حتی در مورد مکان مذاکرات هم مخالفت خود را اعلام کرده است.
در مجموع جمهوری اسلامی نشانه های کمی از تغییر در رفتار و سازش نشان داده است. فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته ایران ممکن است غنی سازی اورانیوم با درجه خلوص 20 درصد را متوقف سازد و به غنی سازی با خلوص 3.5 درصد ادامه دهد. این امر قاعدتا باید بتواند نگرانی های غرب را از کاربرد اورانیوم غنی شده در تولید سلاح هسته ای برطرف سازد.
ولی این سازش کمتر از چیزی که به نظر می رسد ارزش دارد. تاکید ایران بر نگاهداشتن بخشی از اورانیوم غنی شده خود در سال 2009 یکی از موارد اختلاف “اصولی” در مذاکرات محسوب می شد. امروز نیز ایران خارج کردن اورانیوم غنی شده خود را از کشور رد می کند. علاوه بر این ماه گذشته هم ایران کارگذاری سوخت هسته ای تولید شده در داخل را در راکتور تحقیقاتی تهران به نمایش گذارد. هدف از آن این بود که نشان دهد ایران قدرت تکمیل چرخه سوخت هسته ای را بطور کامل دارد.
ایران همچنین از تعطیل کردن تاسیسات زیر زمینی خود هم سرباز زده است. ایران این هفته گفت تاسیسات آب سنگین فردو را تعطیل نخواهد کرد. این تاسیسات در نزدیکی قم و در دل کوه ساخته شده و در برابر حملات هوایی مقاوم است. شروع غنی سازی در این مرکز نگرانی های بیشتری در مورد ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران بوجود آورده است.
کاربرد سانتریفوژ های سریع تر نیز توانایی ایران را در غنی سازی اورانیوم افزایش داده و به جایی رسانده که این کشور ممکن است بتواندظرف چند ماه یک بمب هسته ای تولید کند.
گزارشات منتشره از سوی سازمان سیا در مورد توسعه برنامه هسته ای ایران ظرف سال گذشته با گزارشات آژانس بین المللی انرژی هسته ای در مورد برنامه هسته ای ایران همخوانی دارد.
تمام شواهد حاکی از آن است که ایران از پیگیری برنامه هسته ای خود منصرف نشده است. باتوجه به این واقعیت، مقامات اسرائیل به رویکردی خشن علیه ایران روی آورده و اعتقاد دارند که گفتگو ها در این زمینه نمی تواند فعالیت های هسته ای ایران را محدود سازد.
اسرائیل معتقد است ایران به سرعت به نقطه غیر قابل بازگشت در روند تولید سلاح هسته ای نزدیک می شود.
دولت اوباما اعتقاد دارد ایران هنوز به این نقطه نرسیده است. دولت اوباما ادعا می کند که اطلاعات امنیتی آمریکا هر زمان که ایران تصمیم بگیرد غنی سازی اورانیوم را به سوی تولید بمب هسته ای حرکت دهد، این مساله را اعلام خواهد کرد.
از سوی دیگر دولت اوباما این هفته عملیات شناسایی خود را بر فراز ایران “توسعه” داده است تا از آخرین تحولات برنامه هسته ای ایران باخبر شود. مسلما این اطلاعات نمی تواند بی نقص باشد. بسیاری از متخصصین معتقدند ایران در سال های اخیر مهارت به مراتب بیشتری در پنهان سازی برنامه هسته ای خود کسب کرده است.
در نهایت مساله اصلی این نیست که مذاکرات این هفته نمی تواند موفقیت آمیز باشد، بلکه بیشتر آن است که این مذاکرات همواره به ایران وقت اضافی داده است تا برنامه هسته ای خود، بدون اینکه هیچ تمایلی به تغییر آن را داشته باشد، به جلو براند. در غیاب تهدید نظامی ملموس، بعید است که ایران تصور کند این مذاکرات “آخرین فرصت” برای این کشور به حساب می آید.
منبع: آینا – 10 آوریل 2012
