به گفته تحلیلگران، جامعه یهودیان ایران از حقوق مشابهی با دیگر شهروندان این کشور برخوردارند، ولی وضعیت آنها منحصربه فرد است و این موضوع همچنان به عنوان یک موضوع حساس شناخته می شود.
خاخام اسحاق هانس بال که سال ها خاخام شهر شیراز بوده و در دهه ۱۹۹۰ به ایالات متحده مهاجرت کرده، دراین رابطه می گوید: “خدا را شکر که جامعه یهودیان مشکلی ندارد.” او در ادامه با فراموش کردن این واقعیت که بسیاری از دانشجویانش به اتهام جاسوسی برای اسراییل سر از زندان های جمهوری اسلامی درآورده اند و هرگز هم این ماجرا حل و فصل نشد، می افزاید: “زندگی کاملاً بر وفق مراد است و هرگز مشکلی وجود نداشته.”
این خاخام درخصوص انتخابش برای ترک ایران می گوید: “من فرزندانم را برای ادامه تحصیل در یک یِشیوا به ایالات متحده فرستادم و چند سال بعد هم به نزد آنها آمدم.” با این حال، اعضای جامعه یهودیان شیراز معتقدند که دلیل خروج این خاخام از ایران بیشتر برای “گریختن” از ایران بود تا “مهاجرات” از ایران، زیرا او بیم آن داشت که ازسوی حکومت مورد بی توجهی قرار گیرد.
برآورد می شود که در حال حاضر در حدود ۲۰ هزار یهودی در ایران زندگی می کنند و نیمی از آنها ساکن تهران اند؛ ۶۰۰۰ نفر در اصفهان و بقیه به صورت پراکنده ساکن دیگر شهرهای ایران هستند.
به گزارش شبکه خبری “وای نت”، خاخام بال هانس خاطرنشان کرده که در رابطه با اینکه یهودیان ایران امکان بهره مندی از آیین یهودی خود، ازجمله داشتن کنیسه و برگزاری مراسم مذهبی را ندارند، مبنای دقیقی دراختیار ندارد.
با این حال، خانم استر وبمن، رییس مؤسسه استفان راث که در زمینه مطالعات ضد یهودی معاصر و تبعیض نژادی فعالیت می کند دراین خصوص می گوید که مدارا صرفاً ظاهر امر است. او دراین رابطه می افزاید: “یک هراس ساده و پیش پا افتاده وجود دارد. شما نمی توانید یک تابلوی عالی نقاشی کنید و نشان دهید که همه چیز به خوبی و خوشی می گذرد.”
او علی رغم همسویی اظهارنظرش با خاخام دایر بر وجود تفاوت میان رفتار با یهودیان، به عنوان یک اقلیت مذهبی در ایران، و موضع گیری نسبت به اسراییل، در ادامه می افزاید: “این شرایط را به هیچ وجه نمی توان ایده آل نامید.”
او می گوید: “یهودیان باید قوانین بسیار مشخص و انعطاف ناپذیری را رعایت کنند. از این حیث، اقلیت های غیریهودی نیز شرایط بهتری ندارند.” او با حالت طعنه می گوید: “فقط در صورتی که یهودیان به طور کامل براساس قوانین رفتار کنند، «همه چیز بر وفق مراد پیش خواهد رفت».”
آوراهام خائیم، یکی از خاخام های استانبول که با شرایط جامعه یهودیان ایران کاملاً آشناست، براین باور است که “پیگردهای قضایی ضدیهودی در ایران وجود ندارد”. او می گوید: “آنها آنجا در آزادی کامل زندگی می کنند. البته مطمئن نیستم که آیا مورد حمله واقع می شوند یا خیر. و این را هم نمی دانم که در قلب محمود احمدی نژاد چه می گذرد.”
او می گوید که در چهره یهودیان ایرانی آثار هراس از رویکردهای احتمالی حکومت و اینکه ممکن است زندگی شان را به خطر بیندازند دیده می شود.
او در ترکیه زندگی می کند، ولی برای تمامی جوامع یهودی در کشورهای همسایه مشاوره مذهبی می دهد. ولی یهودیان ایرانی نیاز چندانی به خدمات او ندارند. او می گوید: “هیچ یک از آنها از من نخواسته نان مصه به وی دهم. آنها در شیراز نانوایی خاص خودشان را دارند.”
او در ادامه می افزاید: “متأسفانه خاخامی وجود دارد که ازسوی دولت تعیین شده و عضو یهودی مجلس است. یهودیان ایرانی معمولاً وارد مسایل سیاسی نمی شوند، در درگیری با اسراییل دخالتی ندارند و فقط زندگی شان را می کنند.”
او با بیان اینکه حمایت از صهیونیسم و داشتن نیت مهاجرت به اسراییل می تواند این جامعه را به خطر بیندازد، خاطرنشان می سازد: “خیلی از آنها خواسته اند این گام را بردارند، ولی موضوع بسیار حساسی است. آژانس یهود آنها را از انجام این کار بازداشته است.”
منبع: ایتون گادول، ۲۷ مارس
