آرش سیگارچی
خبر کشته شدن”عماد فائز مغنیه” از فرماندهان ارتش حزب الله لبنان، با دو واکنش کاملا متضاد رو به رو شده است. از یک سو حزب الله لبنان و بسیاری از مقامات و سازمان های جمهوری اسلامی ایران او را در حد یک “قهرمان” ملی ستوده اند و از سوی دیگر برخی رسانه ها همچون بی بی سی به نقل از ماموران سازمانهای اطلاعاتی او را “سلطان ترور” نامیده اند.
”عماد فائز مغنیه ، فرمانده دلاور ارتش حزب الله لبنان سه شنبه شب در محله کفر سوسوی دمشق طی عملیاتی تروریستی به شهادت رسید. او که قریب 30 سال خار چشم آمریکایی ها و صهیونیست ها بود، دقیقاً به همان شیوه ای به شهادت رسید که 14 قرن پیش مالک اشتر علی«ع» در راه عزیمت به مصر به شهادت رسیده بود. فرار از نبرد رویاروی و ترور ناجوانمردانه، البته رسم جباران سفاک تاریخ بوده است.”
آنچه خواندید تنها بخشی از یادداشت روز گذشته روزنامه کیهان با عنوان “ققنوس استعاره ای از ماست” است که در رثای این فرمانده سر شناس حزب الله لبنان نوشته شد. اما این فقط کیهان نیست که عماد مغنیه با چینن تعبیراتی یاد می کند، بسیاری از نهادها و چهره های سرشناس جمهوری اسلامی هم از وی با الفاظ و صفات مشابهی یاد کرده اند.
ستایش از مغنیه
آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی در پیامی به سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان، “شهادت برادر مجاهد، مخلص و فداکار آقای حاج عماد مغنیه از رهبران فداکار حزب الله” را به وی و “جوانان سرافراز حزب الله و مردم لبنان” تبریک و تسلیت گفت. در بخشی از این پیام آمده است: “شهادت برادر مجاهد مخلص و فداکار آقای حاج عماد مغنیه برای خود او که سراپا عشق و شور جهاد فی سبیل الله بود فوزی عظیم و سرانجامی سعادتبار است و برای ملت لبنان که چنین مردان بزرگی را پرورده و به عرصه ی آزادیخواهی و مبارزه با ستم، تقدیم کرده، مایه ی سرافرازی و سربلندی است. فقدان این مرد آزاده ی فداکار و برجسته، اگر چه برای همه ی انسانهای شریف و همه ی آنان که او را می شناختند بویژه برای والدین و همسر و فرزندان عزیز و دیگر کسان و یارانش دردناک است، ولی زندگی و مرگ انسانهائی مانند او، حماسه ئی است که ملتها را بیدار میکند و به جوانان الگو میدهد و افقهای روشن و راه رسیدن به آن را برای همه ترسیم می نماید…“
محمد احمدی نژاد ، رییس جمهور ایران نیز در پیامی پس از کشته شدن مغنیه او را «پیرو واقعی امام سوم شیعیان» معرفی کرد. در بخشی از پیام احمدی نژاد آمده است: “ملتهای آزاده و به ویژه جوانان غیور منطقه و ملت هوشمند لبنان بیدارند و گر چه امروز یک قهرمان بزرگ را از دست داده اند ولی در بین خود صدها هزار و بلکه میلیونها «حاج رضوان» را با همان عزم و صلابت و آماده پیوستن به صف مبارزه با اشغالگران و تروریست های بی فرهنگ می یابند. مطمئن هستیم که ملت آگاه لبنان با درایت و وحدت فتنه ها را خنثی خواهد کرد و آینده از آن صابران و مومنان است...“
هاشمی رفسنجانی ، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در خطبه های نماز جمعه تهران اینگونه از این نیروی عالیرتبه ارتش حزب الله نام برد: “او مظلومانه شهید شد و مظلومانه مورد اهانت قرار گرفت. تکرار اتهامات آمریکایی‌ها علیه این شهید از سوی رسانه‌های عربی قابل قبول نیست.“
208 نماینده مجلس نیز با انتشار بیانیه‌ای، ترور مغنیه را تسلیت گفتند؛ همان طور که نماز گزاران، روز جمعه با راهپیمایی یاد وی را گرامی داشتند.
برخی احزاب نیز کشته شدن مغنیه را محکوم کردند: جبهه مشارکت به مناسبت این واقعه پیام تسلیت فرستاد و حزب مردم سالاری از عماد مغنیه به عنوان “نمونه‌ای از پیروان راستین تشیع سرخ علوی” یاد کرد.
فقط سران نظام و نهادهای دولتی ایران به کشته شدن این نیروی نظامی ارتش حزب الله لبنان واکنش ندادند، بسیاری از افراد سرشناس هم در این فهرست قرار دارند: حسن خمینی ، مهدی کروبی، لاریجانی، قالیباف و رضایی “شهادت” عماد مغنیه را تسلیت گفتند.
همچنین عطاءالله مهاجرانی ، وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوران خاتمی در یادداشتی با عنوان “عماد مغنیه” درباره وی نوشت: “استقلال لبنان، سربلندی لبنان در جنگ 33 روزه؛ بی نام عماد مغنیه به درستی شناخته نمی شود. خانواده مغنیه جهاد و شهادت را به عنوان راه و آرمان زندگانی خود انتخاب کردند. پیش از عماد دو برادر دیگرش شهید شدند. پیدا بود که نوبت او هم می رسد. 25 سال زندگی در متن جهاد، کارنامه عمر 46 ساله اوست. زندگانی غبطه برانگیز.اگر پارتیزان های قهرمانی که در راه آزادی ملت و کشور فرانسه با نازی ها می جنگیدند، تروریست بودند. اگر همه آنانی که در راه آزادی و استقلال کشور و سربلندی ملت خود مبارزه می کنند، تروریست اند. عماد مغنیه هم به زعم دولت امریکا و اسراییل تروریست بود. اما شاید آن ها هم روزی به این پرسش بیندیشند که عماد مغنیه چرا چنان راهی را در زندگانی خود انتخاب کرد، که به روشنی آفتاب بود که سرانجامش شهادت است؟”
سنگ یادبود در تهران
ازسوی دیگر ، ستاد پاسداشت شهدای نهضت جهانی اسلام [استشهادیون] اعلام کرد سنگ یادبود “شهید عماد مغنیه” را در تهران نصب خواهد کرد. این ستاد ضمن تبریک و تسلیت “شهادت پرافتخار سردار حزب الله لبنان” اعلام کرد که “همزمان با هفتمین روز تدفین آن سردار افسانه‌ای در روضة الشهیدین بیروت، به منظور تجلیل و بزرگداشت مجاهدت او سنگ یادبود آن عزیز را در تهران” نصب خواهد کرد. روابط عمومی ستاد پاسداشت شهدای نهضت جهانی اسلام همچنین از ”انتشار مستندی توسط این ستاد پیرامون شهادت عماد مغنیه” خبر داد.
شاخه دانشجویی اصولگرایان تحول خواه هم پیشنهاد داد “یکی از خیابانهای تهران به نام شهید مغنیه” نام گذاری شود.
این واکنش ها البته در دوران استقرار جمهوری اسلامی اولین بار نیست که در ایران مشاهده می شود، بیست و نه سال پیش هم مسئولین جمهوری اسلامی خیابانی را در تهران به نام “خالد اسلامبولی” ، فردی که در ترور انورسادات، رییس جمهور مصر نقش داشت ،نام گذاری کردند تا به این ترتیب روابط ایران-مصر به تیرگی بگراید. اکنون پس از قریب سی سال ، علیرغم سفر رییس مجلس ایران به مصر، هنوز این روابط عادی نشده و دلخوری مصری ها از نامگذاری آن خیابان ادامه دارد.
سلطان ترور؟
انچه تاکنون خواندید روایت حکومت ایران از “مغنیه” بود اما خبرگزاری های دنیا در مورد مغنیه چه می گویند؟
خبرگزاری بی بی سی دقایقی پس از مرگ عماد مغنیه به نقل از ماموران سازمانهای اطلاعاتی او را “سلطان ترور” نامید.
برخی دیگر از رسانه ها از “عماد مغنیه” به عنوان مسئول اطلاعاتی و عملیات ویژه شاخه نظامی حزب الله لبنان نام بردند که گاهی “خود راسا در عملیات های ویژه” شرکت می کرد. براساس گزارش بی بی سی ،”مغنیه متهم پرونده بمبگذاری در مقر یهودیان در آرژانتین بود که منجر به کشته شدن 95 نفر شد. وی از سوی پلیس بین الملل تحت تعقیب بود. مقام های قضایی آرژانتین، برخی مقام های پیشین جمهوری اسلامی را نیز به دست داشتن در این انفجار متهم کرده اند.“
از سوی دیگر، باور عمومی بر این است که عماد مغنیه در موج گروگان گیری اتباع کشورهای غربی در لبنان طی دهه 1980 دست داشته است. به نوشته رسانه های غربی عماد مغنیه یکی از چند نفری بود که از سوی آمریکا به ربودن هواپیمای «ترنس ورلد ایرلاینز» در مسیر آتن به رم متهم شد. در این حادثه یک افسر نیروی دریایی آمریکا کشته شد. خبرنگاران می گویند وی که طی سال های گذشته، بارها با عمل جراحی پلاستیک، چهره عوض کرده وپنهان شده بود از سوی آمریکا و اسرائیل مورد تعقیب بود.
در چنین شرایطی است که وزارت امور خارجه ایران مرگ مغنیه را به اسرائیل نسبت داده است. سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته است: “شهادت عماد مغنیه، نمونه بارز دیگری از تروریسم سازمان یافته و دولتی رژیم صهیونیستی است.“
اما اگر چه برخی سیاستمداران اسرائیلی از مرگ عماد مغنیه “ابراز خشنودی” کرده اند، اما دفتر نخست وزیری اسرائیل با صدور بیانیه ای “تلاش گروه های تروریستی برای نسبت دادن هرگونه دخالتی در این حادثه” به اسرائیل را رد کرده است.
در مقابل وزارت خارجه آمریکا، از کشته شدن عماد مغنیه «استقبال» کرده است. شان مک کورمک، سخنگوی این وزارتخانه مغنیه را “یک قاتل بی رحم، یک جلاد و تروریستی که مسئول از دست رفتن جان های بسیاری بود” خواند. وی افزود :“جهان، بدون مغنیه، جای بهتری است” و اینکه “عدالت در مورد وی بالاخره به هر شیوه ای بود اجرا شد.“
اما جالب تر از همه نحوه انعکاس خبر مرگ مغنیهع در روزنامه “عکاظ “چاپ عربستان سعودی است. این نشریه با انتشار گزارشی در این مورد نوشت: “این فرمانده نظامی معروف به روباه حزب‌الله ، متهم به قتل 477 نفر در هفت عملیات تروریستی بوده است.”
روزنامه عکاظ افزوده است: “مغنیه به دلیل دقت‌نظر در انجام عملیات و ناپدید شدن از دیدگان بعد از انجام عملیات، از بر جسته‌ترین فرماندهان نظامی حزب‌الله بود.”
آمریکا برای دستگیری این فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله 25 میلیون دلار پاداش تعیین کرده بود. به اعتقاد آمریکا، مغنیه بعد از حوادث 11 سپتامبر و سقوط طالبان در افغانستان درانتقال سران سازمان تروریستی “القاعده” به نقاط دیگری دست داشته است. به نوشته عکاظ، این فرمانده نظامی به دلیل دخالت در عملیات تروریستی از سوی 42 کشور تحت تعقیب بوده است.
از “عماد مجاهد” تا “روباه حزب الله”
”عماد فائز مغنیه” در ایران به “حاج رضوان” معروف است که به گفته خبرگزاری فارس “بیشترین تعداد عملیات علیه رژیم صهیونیستی را در جهان به نام خود ثبت کرده است”.او در ماه جولای سال 1962 میلادی در شهر صور متولدشد. خانواده مغنیه که متشکل از پدرش، آیت‌الله شیخ جواد مغنیه ، از علمای شیعه لبنان، مادر و “جهاد” و “فؤاد” دو برادر وی که بعدها به شهادت رسیدند، پس از مدتی از صور به ناحیه جنوبی بیروت نقل مکان کردند. به نوشته فارس “در این منطقه بود که شهید مغنیه، تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را گذراند و پس از آن در جوانی، وارد دانشگاه آمریکایی بیروت (AUB) شد”.
مغنیه در اوایل دهه هشتاد میلادی به “نیروی 17” ـ شاخه نظامی جنبش آزادی‌بخش فلسطین ـ پیوست که نیرویی ویژه بود که برای حفاظت از کسانی مانند ابوعمار، ابو جهاد و ابود ایاد تشکیل شده بود. او از همان زمان، در عملیات انتقال سلاح برای حزب‌الله و جنبش امل نقش اساسی داشت. وی بعدها به جنبش امل پیوست که از سوی امام موسی صدر و مصطفی چمران تأسیس شده بود.
مغنیه در ادامه و همزمان با انتقال سید حسن نصرالله از امل، به حزب تازه‌تأسیس حزب‌الله پیوست. مغنیه پس از اجرای موفقیت‌آمیز چند عملیات تروریستی به عنوان فرمانده گارد حفاظت مقامات بلندپایه حزب‌الله منصوب و پس از آن به عنوان مسؤول عملیات ویژه حزب‌الله انتخاب شد.
تصاویری که تا کنون از “عماد مغنیه” منتشر شده، بسیار اندک است. به گفته پلیس فدرال آمریکا (اف.بی.آی) وی دو بار اقدام به جراحی پلاستیک بر روی صورت خود کرد تا شناسایی نشود. عماد مغنیه که به دوری از رسانه‌ها شهرت داشت به ”مرد سایه” در مقاومت اسلامی شهرت داشت و بسیاری او را مغز متفکر حزب‌الله می دانند.