دنی اوبراین
اعتراضات سیاسی در پهنه جهانی، قدرت عظیم تکنولوژی اینترنتی را آشکار کرد. از وب سایت های اجتماعی نظیر فیس بوک و تویتر برای سازماندهی تظاهرات پس از انتخابات بحث انگیز ایران استفاده شد و به ایرانی ها اجازه داده شد به صورت ناشناس با یکدیگر و سایر جهانیان به گفتگو بپردازند. دسترسی به گزارش ها و تصاویر اینترنتی مربوط به مقابله خشونت آمیز چین درشهر ارومغی نیز که بیش از 150 کشته بر جا گذاشت، باعث شعله ورتر شدن اعتراضات شد.
همانطور که تکنولوژی برای سازماندهی و انتشار اخبار به کمک معترضان آمده است، دولت های سرکوبگر هم از آن برای ردیابی، ارعاب و سرکوب استفاده کرده اند. مقامات ایران با استفاده از تجهیزات خریداری شده از نوکیا- زیمنس، به جاسوسی از تلفن های همراه معترضان دست زدند. پروژۀ “سپر طلائی” دولت، بر ارتباطات اینترنتی معمول و محافظت نشدۀ مخالفان، نظارت داشت.
درس مهمی از استفاده و سوء استفاده از دانش فنی در این موارد آموخته می شود: قانونگذاران و کارشناسان آمریکائی باید این را بیاموزند که قواعد فنی آمریکا می تواند پیامدهای غیرقابل پیش بینی در خارج کشور به جا بگذارد.
تجهیزات فروخته شده نوکیا- زیمنس به ایران، احتمالاً شامل برخی تسهیلات ردیابی است، زیرا آمریکا در سال 1994، همکاری مخابراتی را به قوانین اجرائی آن کشور ملحق کرد. بر اساس آن، صنایع مخابراتی باید شبکه ها و ابزارآلاتی را در جهت تسهیل شنود طراحی می کردند. با سرایت کردن این تکنولوژی از آمریکا به اروپا، نوکیا- زیمنس نیز ساخت وسایل پیشرفته شنود را به تجهیزات معمول خود اضافه کردند.
وقتی قانونگذاران اجازه جاسوسی را برای کاربران این تجهیزات تحمیل صادر می کنند، به دولت های سرکوبگر نیز مجوز می دهند که از این امکانات در جهت مهارکردن مردم بهره بگیرند. با این حال، هنوز هیچ نشانه ای در دست نیست که آمریکا این درس مهم را آموخته باشد که تضعیف حریم خصوصی افراد، می تواند حریم شهروندان در تمام نقاط دنیا را در معرض تهدید قراردهد. کاخ سفید اکنون در حال تدارک پروژه امنیتی پیشرفته ای است که با «مدیریت هویت» همراه است. اغلب سیستم های کشف و مدیریت هویت، در خدمت تسهیل برملا شدن هویت افراد و سخت تر شدن مراقبت از هویت آنان است.
اینکه آیا وب سایت های واسطه (پراکسی) نظیر تور، رلکس و نرم افزارهای دیگر مورد استفاده ایرانی ها و چینی ها برای گفتگو به صورت ناشناس، می توانند “مدیریت هویت” را دور بزنند یا خیر، مسأله مهمی است.
دولت آمریکا برخی ابزارهای قدرتمند مورد نیاز افراد را دور از دسترس آنها قرار داده است. نظارت های پیشرفته در گذشته به محدود ساختن تبادلات الکترونیکی خارج از ایالات متحده منجر شده بود و مخالفان را در استفاده از نرم افزارهای موجود برای دور زدن نظارت دولت های خود محروم می کرد. اما در حال حاضر سیستم پیام فوری گوگل و مایکروسافت در ایران تعطیل است. این محدودیت از سوی دستگاه سانسور ایران اعمال نشده بلکه به دلیل هراس شرکت های آمریکائی از نقض تحریم های صادراتی دولت آمریکا، برقرار شده است.
درس بزرگتر این است که هرجا ابزار آنلاین برای بیان نظرات وجود داشته باشد، کسانی که بیشترین احتیاج را به آن دارند از آن استفاده خواهند کرد و یا حتی به آن اتکا می کنند. دولت آمریکا باید اطمینان حاصل کند که ساخته های تکنولوژیک آن کشور، در اثر سهل انگاری غیرعمدی، سیاست های جاری را تصعیف نکند.
دنی اوبراین هماهنگ کننده بین المللی بنیاد الکترونیک فرونتیراست که به عنوان یک نهاد غیردولتی در سانفرانسیسکو، از حقوق شهروندی مرتبط با حقوق رایانه ای افراد حمایت می کند.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل- 22 ژوئیه
