بحث ها در مورد عدم مشروعیتآیت الله خامنه ای به جایی رسیده که چند تن از روحانیون حامی وی موضوع دیکتاتوری رهبری را تکذیب کرده و آن را ایجاد “شبهه” از سوی “برخی” خوانده اند.
در این ارتباط آیت الله محمدعلی موحدی کرمانی نماینده سابق رهبری در سپاه پاسداران و از اعضای کنونی مجلس خبرگان رهبری گفت: “برخی این شبهه را در مورد ولایت فقیه مطرح می‌کنند که به هر حال رهبری در رأس کشور است و هر اراده‌ای بکند می‌تواند تصمیم بگیرد و کسی نمی‌تواند به او اعتراضی کند و بگوید که بالای چشمت ابرو است و از واژه دیکتاتوری در این مورد استفاده می‌کنند، در حالی که این‌طور نیست؛ خبرگان دو چشمی به شرایط رهبری نگاه می‌کنند و این‌گونه نیست که بعد از انتخاب، رهبری را رها کرده باشد.”
وی در ادامه افزود: “خوشبختانه ولی فقیه‌ای که خداوند بعد از امام نصیب ما کرد، فردی است که خبرگان کسی شایسته‌تر از ایشان برای این مقام نیافت و الحق مقام معظم رهبری شایسته‌ترین شخص برای این جایگاه است.”
او همچنین شرایط آیت الله خامنه ای برای رهبری جمهوری اسلامی را کامل خواند و افزود:” یکی از وظایف خبرگان بررسی وجود شرایط لازم در رهبری است و در طول این 20 سال که خبرگان به طور دقیق در مورد مقام معظم رهبری تحقیق کرده است؛ هرچه بیشتر تحقیق کرده مطمئن‌تر شده که ایشان تمام شرایط را دارا هستند.”
هفته گذشته نیز احمد خاتمی از اعضای مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران در اظهاراتی “دیکتاتوری ولایت فقیه ” مبتنی بر “ولایت مطلقه فقیه” را رد کرده و گفته بود: “برداشتی که مفهوم ولایت مطلقه فقیه را به آن معنا که ولی فقیه هرکاری که مایل بود می‌تواند انجام دهد اشتباه است. از این معنی نادرست میوه‌ها چیدند، شیعه به چنین ولایت مطلقه معتقد نیست، فقیهی که باب میل خود عمل کند فقیه نیست.ابتدای انقلاب گفتند استبداد تاج تبدیل شده است به استبداد عمامه، دیکتاتوری ولایت فقیه برداشتی غلط از ولایت فقیه بود.”
وی البته در 29 خرداد ماه سال جاری نیز در گفت و گویی با خبرگزاری فارس، نزدیک به نهادهای امنیتی – نظامی مدعی شده بود که “تدبیرهای حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای از آغاز ولایت امری ایشان تاکنون شایسته تحلیل و تبیین فراوان است، لذا بنده به عنوان عضو مجلس خبرگان رهبری که مدتها خدمتگزار بودم به صراحت می‌گویم که رهبری ایشان کاملاً منطقی، واقع‌بینانه و آگاهانه بوده است که با الهام‌گیری از سیره نبوی صلّی الله علیه و آله و سلّم و مولا علی علیه السّلام کوشیده‌اند در همان مسیر، حرکت نظام جمهوری اسلامی ایران را به خوبی هدایت کنند.”
این عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین گفته بود: “همه ما باید شاکر این نعمت بزرگ الهی از خداوند متعال باشیم که توانسته است کارآمدی نظام ولایت فقیه را در دنیا به اثبات برساند.”
نارضایتی از رهبری
نارضایتی ها از آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی هرچند که ریشه قدیمی دارد و به چگونگی انتخاب شدن وی به عنوان رهبر بر می گردد اما در طول دوسال گذشته و پس از انتخابات ریاست جمهوری و اعتراضات پس از آن اوج گرفت تا آنجا که آیت الله منتظری در پاسخ به استفتاء یکی از شاگردانش (محسن کدیور) تاکید کرده بود که حاکم غیر عادل خود به خود معزول است.
پس از اعلام این مواضع از سوی برخی روحانیون سرشناس و تکرار آن در اوج اعتراضات مردمی سال 88 اعلام شد که برخی از روحانیون و مراجع منتقد آقای خامنه ای مساله جایگزینی فردی دیگر به عنوان رهبر و ولی فقیه را در شهر قم مطرح کرده اند.
مدتها پس از انتشار این گونه اخبار احمد جنتی دبیر شورای نگهبان در آبان ماه سال 89 پس از سفر 10 روزه آیت الله خامنه ای به قم گفته بود: “می‌گویند رهبری جایگاه قبلی خود را ندارد و مردم نسبت به نظام علاقه‌ای ندارد و حوزه‌های علمیه قم این قدرها هم نسبت به نظام و رهبری تمایل و عقیده ندارد و گرمی روابط سابق را نمی‌بینم. می‌گفتند مراجع با رهبری مساله دارند و خوشبین نیستند. از این چیزها می‌بافتند. این را خود می‌گفتند و خودشان هم باور می‌کردند. این هم در عده‌ای شبهه ایجاد کرد و از این وضعیت هم بیگانگان استفاده می‌کردند.”
همچنین همچنین عبدالحسین خسروپناه، مدیر سابق نهاد پژوهشی ولی فقیه در دانشگاه ها و عضو فعلی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در همایشی با نام “آینده انقلاب اسلامی و تحلیل مسایل سیاسی کشور” ضمن تایید “اعتراض شدید” برخی روحانیون به آیت الله خامنه ای به دلیل مواضع اش نسبت به وقایع انتخابات 88 و پس از آن گفته بود: “اگر رهبری اجازه می‌دادند انتخابات ابطال شود، قطعا نظام از بین می‌رفت.”
خسروپناه در این باره گفته بود: “در همین حوادث (اعتراضات گسترده مردمی به نتیجه انتخابات) بود که به مقام معظم رهبری خبر دادند عده‌ای از فضلای حوزه که تاثیرگذارند و شبهه و تردید دارند می‌خواهند خدمت شما برسند، آقا فرمودند اینها را پیش من بیاورید، این جمع 2 ساعت و 45 دقیقه صحبت کردند و حتی برخی‌ها هم توهین‌آمیز در این جلسه حرف زدند، آقا راحت گوش کردند و با محبت و استدلال مطالب را بیان کردند و بسیاری از اینها هم قانع شدند.”
این نویسنده سابق هفته نامه “صبح” و روزنامه کیهان و از روحانیون نزدیک به مصباح یزدی همچنین به یکی از موارد تلاش برخی روحانیون در قم برای جایگزینی آیت الله خامنه ای اشاره کرده و گفته بود: “یکی از طلاب که خدمت حضرت آیت‌الله وحید خراسانی رسیده بود و مطالبی را با ایشان مطرح کرده بود، ایشان گفته بود یعنی من وحید بروم «حاکم» بشوم، مگر من می‌توانم؟ سید اولاد پیغمبر دارد به‌خوبی کشور را اداره می‌کند.”
دیکتاتوری ولایت فقیه
روز گذشته همزمان با اظهارات آیت الله موحدی کرمانی، حجت الاسلام علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه هم که از سال 1384 جایگزین موحدی کرمانی شده است گفت: “در عصر غیبت امام زماناصل ولایت فقیه نماد محورحق، سکان‌دار اسلامی و حجت خدا بر روی زمین است.”
سعیدی با بیان اینکه “تقید و پایبندی بر نماد محور حق اساسی‌ترین ابزار در بقا و پایداری امت اسلامی است” تصریح کرد: “تبعیت از فرامین و منویات ولایت فقیه امری لازم و ضروری است که هم‌اکنون نماد محور حق در نظام مقدس انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای است.”
وی همچنین تاکید کرد که “تبعیت از فرامین و دستورات ولایت فقیه مهم‌ترین ابزار در راستای تمیز و شناسایی حق از باطل است. تبعیت از فرامین ارزنده ولایت فقیه بر تمام آحاد مردم و مسئولان اجرایی لازم است و در ترکیب نمایندگان اصلح مجلس شورای اسلامی بسیار حائز اهمیت می‌باشد.”
آذرماه سال گذشته رحیم صفوی فرمانده سابق سپاه پاسداران و دستیار و مشاور عالی آیت الله خامنه که در همایش تجلیل از پیشکسوتان و بسیجیان سازمان ها و ادارات سخن می گفت، منتقدان آیت الله خامنه ای را تهدید و تاکید کرده بود که “ولایت فقیه در فلسفه حکومت شیعه که اسلام ناب محمدی است نیابت امام زمان است و دستورات اسلام در این زمینه خیلی دستورات روشنی است. هرکسی که در مقابل ولایت فقیه بایستد عاقبت به خیر نمی شود، ولایت فقیه یک ولایت بر حق است و هر که با حق درآویزد حق او را زمین می زند واین شوخی بردار نیست.”
در واپسین روزهای فروردین سال جاری پس از عزل حیدر مصلحی وزیر اطلاعات توسط محمود احمدی نژاد رهبرجمهوری اسلامی ابتدا شفاها و سپس طی نامه ای او را ابقا کرد. برخی کارشناسان این کار وی را بر اساس قانون جمهوری اسلامی دخالت در امور قوه مجریه ارزیابی کردند و برخی دیگر آن را در حیطه اختیارات وی دانستند. رهبر جمهوری اسلامی پیش از این از برکناری منوچهر متکی وزیر امور خارجه بشکل غیر علنی ابراز نارضایتی کرده بود. او در زمان تشکیل کابینه محمود احمدی نژاد در دولت مستقر فعلی طی نامه ای با معاون اولی اسفندیار رحیم مشایی در دولت وی هم مخالفت کرده بود.
پس از چند ماه تلاش برخی از منتقدان دولت در مجلس و همزمان با علنی شدن اختلافات محمود احمدی نژاد با رهبری 100 نفر از اعضای مجلس هشتم طرح سوال از احمدی نژاد را به هیات رییسه مجلس ارایه کردند. در این برهه زمانی حتی موضوع طرح استیضاح رییس دولت نیز مطرح بود. اما محمدرضا باهنر اعلام کرد که “آقا علاقمند هستند که این دولت تا پایان دوره قانونی کارش را با آرامش ادامه بدهد و به صورت طبیعی عمر دولت دهم به پایان برسد.”
به این ترتیب طرح سئوال از احمدی نژاد هم از دستور کار مجلس خارج شد و نمایندگان امضاهای خود را پس گرفتند.
ماه گذشته محمود احمدی نژاد برای معرفی وزیر ورزش و جوانان به مجلس رفت. اعضای مجلس هشتم که علی لاریجانی آن را مجلس “خامنه ای” می خواند در مخالفت با اظهارات رییس دولت در صحن مجلس “دو دو” گفتند.(دو شماره ای برای ابراز مخالفت در مجلس). آیت الله خامنه ای پس از آن در جلسه ای خصوصی با اعضای مجلس خطاب به رییس مجلس گفت که “بساط این دو دو ها را جمع کنید”.
قانون و نظارت بر رهبری
دو هفته پیش آیت الله علی محمد دستغیب از اعضای مجلس خبرگان که پس از انتقادهایش از رهبرجمهوری اسلامی بشکلی غیررسمی اجازه حضور در جلسات خبرگان را نیافته است، مجلس خبرگان رهبری را نیزهمچون مجلس شورای اسلامی مجلسی دانست که “نمی تواند از حقوق مردم دفاع کند.”
آقای دستغیب در این باره گفت: “مجلس خبرگان هم چنین وضعی دارد یعنی غالب اعضای آن یا امام جمعه هستند یا نماینده رهبری در جاهای مختلف. چقدر بنده نسبت به این امر تذکر دادم که خبرگان باید بر زیر مجموعه رهبری نظارت کند و تخلّفات را به سمع ایشان برساند؛ اما جوابی که به بنده دادند این بود که تو باید مطیع امر رهبری باشی و هرچه ایشان گفت را قبول کنی.”
وی پیش تر در جریان سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در سال 88 طی نامه ای به هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری خواستار تشکیل جلسه فوری این مجلس و رسیدگی به شرایط رهبری شده بود.
بنا بر اصل111 قانون اساسی “هر گاه رهبر از انجام وظایف قانونی ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم (شرایط رهبری) گردد یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصد و هشتم می باشد”.
قانونگذاران در همین اصل قانون اساسی حتی عزل رهبری را نیز پیش بینی و تاکید کرده اند: “در صورت فوت یا کناره گیری یا عزل رهبر، خبرگان موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین و معرفی رهبر جدید اقدام نمایند.”
براساس اصل 109 قانون اساسی رهبری باید دارای این شرایط باشد: “1- صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلف فقه، 2- عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام، 3- بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری” و براساس همین اصل قانون اساسی “در صورت تعدد واجدین شرایط فوق، شخصی که دارای بینش فقهی و سیاسی قویتر باشد مقدم است.”
اما مجلس خبرگان بعد از تاریخ درخواست آیت الله دستغیب هربار که تشکیل جلسه داد ضمن تعریف و تمجید از رهبری اعلام کرد که “لباس رهبری بر قامت آیت الله خامنه ای برازنده است”.
این موضوع تا جایی ادامه یافت که به غیر از آیت الله دستغیب که به طور غیر رسمی از مجلس خبرگان حذف شده بود حتی علی اکبر هاشمی رفسنجانی نیز از ریاست این مجلس کنار گذاشته و به جای وی آیت الله محمدرضا مهدوی کنی به این مقام رسید.
هاشمی رفسنجانی در افتتاحیه اجلاس قبلی خبرگان که در 22 شهریور 89 (اجلاس پیش از کناره گیری اش) با تاکید بر اینکه “همه باید وظیفه خود را به خوبی انجام دهیم” خطاب به اعضای مجلس خبرگان رهبری متذکر شده بود که “هرکس باید در جای خود مسوولیتش را اجرا کند و قانون محور فعالیت‌های هرکس باشد؛ چرا که تخلف از قانون یعنی استبداد، دیکتاتوری و خودسری. پس اگر قانون ضعف دارد باید اصلاح شود اما تا هست باید به آن عمل کرد و مصوبات مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان و مجمع تشخیص باید رعایت شود و تخلف از آنها پسندیده نیست.”
