تنها چند ساعت پس از انتشار دعوت رسمی بان‌گی مون از جمهوری‌اسلامی برای حضور در کنفرانس ژنو۲، موضع‌گیری مسئولان جمهوری‌اسلامی و همچنین مخالفان بشاراسد باعث شد که این دعوت پس گرفته شود.
در حالی که طی هفته‌های گذشته بحث دعوت یا عدم دعوت جمهوری‌اسلامی به کنفرانس ژنو۲ مطرح شده بود٬ در نهایت بان‌گی مون٬ دبیرکل سازمان ملل٬ به طور رسمی از جمهوری‌اسلامی برای حضور در این کنفرانس دعوت کرد. مسئولان جمهوری‌اسلامی در ابتدا گفته بودند بدون هیچ‌گونه پیش‌شرطی در این کنفرانس حاضر خواهند شد٬ اما برخی فشارها مبنی بر لزوم پذیرش مفاد کنفرانس ژنو۱ و سپس موضع جمهوری‌اسلامی درباره عدم پذیرش نتایج آن کنفرانس و در نهایت سخنان محمد خزایی٬ نماینده ایران در سازمان ملل متحد٬ باعث شد که این دعوت پس گرفته شود.
دبیر کل سازمان ملل متحد در آخرین ساعات دیروز اعلام کرد که این کنفرانس بدون حضور ایران برگزار خواهد شد. سخنگوی بان‌گی مون با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مقام‌های جمهوری‌اسلامی پیش از این از کنفرانس ژنو ۲ و اهداف و همچنین اعلامیه آن حمایت کرده بودند٬ اما تکذیب این سخنان باعث “عمیقا مایوس” شدن دبیرکل سازمان ملل متحد شده است. در این بیانیه آمده: “از آنجا که ایران تصمیم گرفته آن تفاهم را نپذیرد، دبیر کل تصمیم گرفته که نشست یک روزه مونترو بدون مشارکت ایران برگزار خواهد شد”.
ساعاتی پیش از صدور بیانیه سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد٬ محمد خزایی٬ نماینده ایران در سازمان ملل متحد٬ گفته بود: “ایران همواره از یافتن راه حلی سیاسی برای بحران سوریه حمایت کرده است. با این حال جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه پیش شرطی برای شرکت در کنفرانس ژنو دو را نمی پذیرد. اگر شرط شرکت ایران پذیرش اعلامیه ژنو یک است، ایران در کنفرانس ژنو دو شرکت نمی کند”.
پیش از خزایی نیز حسین امیرعبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه٬ گفته بود: “ما در ژنو ۱ حضور نداشته‌ایم و ایران نقشی در تنظیم بیانیه آن نداشته است و اصرار برای اعلام پذیرش بیانیه ژنو ۱، غیرقابل قبول و مردود است”.
دعوت از جمهوری‌اسلامی برای حضور در کنفرانس ژنو۲ البته با مخالفت برخی کشورها و گروه‌های حاضر در این کنفرانس هم مواجه شده بود. علاوه بر مخالفان دولت بشار اسد٬ آمریکا و عربستان از جمله مخالفان اصلی حضور ایران در این کنفرانس بودند. مقام‌های آمریکایی خواستار لغو دعوت از ایران شده بودند و آژانس خبری عربستان نیز به نقل از یک مقام سیاسی این کشور٬ نوشته بود: “ایران رسما و آشکارا مواضعش را در مورد ایجاد دولتی انتقالی در سوریه اعلام نکرده و به دلیل حضور نیروهای نظامی ایران در سوریه، این کشور واجد شرایط شرکت در مذاکرت صلح ژنو نیست.”
ائتلاف ملی سوریه، از جمله گروه‌هایی که مخالف دولت بشار اسد است٬ نیز گفته بود که اگر قرار بر حضور ایران در این مذاکرات باشد٬ این گروه ترجیح می‌دهد از شرکت در آن خودداری کند.
اولین کنفرانس صلح سوریه، تیر ماه سال ۱۳۹۱ به دعوت کوفی عنان، نماینده ویژه سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب در بحران سوریه تشکیل شده بود. در آن زمان کوفی‌عنان معتقد بود که ایران هم باید در حل مساله سوریه شرکت کند اما ایران اجازه شرکت در کنفرانس را پیدا نکرد. گفته می‌شد طرح شش ماده‌ای کوفی عنان با عنوان “راهبردها و اصول دولت انتقالی سوریه”٬ شامل عقب نشینی نیروهای ارتش سوریه و انتقال تسلیحات سنگین از مناطق شهری و توقف عملیات نظامی علیه مناطق مسکونی، اجرای آتش بس بین نیروهای دولتی و مخالفان، آزادی زندانیان سیاسی و امدادرسانی به غیرنظامیان در مناطق درگیری بود. این طرح از سوی هیچ یک از طرفین مناقشه به اجرا در نیامد.
پس از آن‌که برخی کشورهای حاضر در ژنو۲ خواستار پذیرش مفاد توافق‌نامه ژنو۱ از سوی ایران شدند٬ علی لاریجانی٬ رییس مجلس٬ دراین زمینه گفته بود: “اگر شرطی برای حضور در ژنو ۲ است باید برای کسانی باشد که از تروریست‌ها حمایت کرده و در کشتار مردم سوریه دخالت دارند. ما در ژنو ۱ حضور نداشتیم و مصوبات آن را قبول نداریم لذا به هیچ رو ژنو ۱ را نمی‌پذیریم و کسی نباید برای ما شرط بگذارد”.
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز همان زمان گفته بود که ایران “بر اساس دعوت رسمی صورت گرفته و بدون پیش‌شرط” در نشست ژنو ۲ شرکت می‌کند.
