روایت

نویسنده

مروری بر کارنامه هنری فهیمه راستکار

سیر یک روز دراز در شب

 

فهیمه راستکار جزونسل اول بازیگران تئاتروسینمای ایران بود که در کنار بزرگانی چون: عزت الله انتظامی – علی نصیریان- جعفروالی – غلامحسین نقشینه و… درهنرستان هنرپیشگی دوره آکادمیک بازیگری گذرانده است. راستکاربیشترفعالیت خود را از‌‌ همان آغازبرتئاترمتمرکزکرد وتا پیش از مرگ، همواره به تداوم این مهم اصرار داشت. به گفتهٔ خودش پیش ازآنکه بازیگرسینما باشد به خانواده تئاترتعلق خاطردارد. او فن بازیگری را بسیارخوب آموخته، ودر این وادی تبحرخاص و زبانزدی داشت. وی درنقش آفرینی‌هایش ازعنصرگزینش وحذف استفاده‌های زیادی می‌کرد. وقتی مخاطب با نقش آفرینی او مواجه می‌شود حرکت – نگاه وشدت احساسات اضافی ازاو نمی‌بیند او همه چیزنقش راتحت کنترل داشت ودرهرآثار خود چهره متفاوت وگیرایی ازنقش را بروزمی داد. راستکار درسالهای آخرعمرش کمترین حضور را در تئا‌تر داشت و آخرین فعالیت وی مربوط به سال ۸۶ و خوانش نمایشنامه دعوت نوشته غلامحسین ساعدی به همراه بهنام تشکر در اداره تئا‌تر بود.

 

بازیگر تئا‌تر و سینما، گوینده فیلم

سال ۱۳۱۲ در خیابان سپهسالار تهران و از خانواده‌ای متوسط و مذهبی دیده به جهان گشود. وی همسر نجف دریابندری (مترجم) بود و سال‌ها در کنار ایشان درخیابان ونک زندگی می‌کرد. او

فارغ‌التحصیل هنرستان هنرپیشگی است؛ و در سال ۱۳۳۳ به دانشگاه زبان فرانسه راه پیدا کرد. پس از سه سال حضور در این دانشگاه به دلیل غیبت‌های فراوان اخراج شد و محل زندگی خود را برای مدتی به ایتالیا برد.

دوبله:

راستکار یکی از چهره‌های تاثیرگذار هنر دوبله در ایران بود. حاصل ۱۵ سال سفر وی به ایتالیا دریافت تجربیات و آموزه‌هایی شد که مدت‌ها به علاقمندان این هنر در ایران انتقال داد. بهمن ماه سال ۱۳۳۱ وی به همراه عده‌ای از هنرمندان تلویزیون و دوبله به ایران بازگشت و فعالیت‌های دوبله خود را به شکل حرفه‌ای و گسترده‌ای ادامه داد. زنده یاد جلیل محتشم‌پور و علی کسمایی از مدیران دوبلاژ فیلم‌های سینمایی پیش از انقلاب بودند که راستکار در کنار ایشان فعالیت داشت. او به دلیل جنس صدا و تکنیک‌های صداپیشگی مهمی که از سفر به ایتالیا با خود به همراه داشت خیلی زود به عنوان یکی از مهره‌های اصلی هنر دوبله در ایران معرفی و شناخته شد. راستکار با صداپیشگی در آثاری چون قیصر ساخته علی حاتمی در نقش ایران دفتری خود را اثبات نمود. حاصل سال‌ها حضور مستمر راستکار در حوزه دوبله پرورش نسل جدید دوبله ایران و ماندگاری صدا و سخن وی در صد‌ها مجموعه و فیلم سینمایی است.

 

نمایش‌ها:

بازی در نمایش باغ وحش شیشه‌ای نوشته تنسی ویلیامز به کارگردانی فرانک دیویدسن؛ تهران، انجمن ایران آمریکا؛ ۱۳۳۵

بازی در نمایش سیر یک روز دراز در شب نوشته یوجین اونیل به کارگردانی فرانک دیوید سن؛ تهران، انجمن ایران و آمریکا؛ ۱۳۳۴

بازی در نمایش مرد دوم به همراهی هوشنگ لطیف‌پور و بیژن مفید

بازی در نمایش تلویزیونی آنتیگونه به کارگردانی داود رشیدی؛ ۱۳۴۲

بازی در نمایش رویا به کارگردانی علی نصیریان؛ ۱۳۴۵

بازی در نمایش ارگاست به کارگردانی پی‌تر بروک؛ شیراز، جشن هنر

بازی در نمایش گفتگو به کارگردانی خسرو خورشیدی؛ تهران، تئا‌تر شهر، تالار سایه؛ ۱۳۸۴

دیپلم از دبیرستان شهناز؛ ۱۳۲۶ - دریافت دیپلم ششم ادبی متفرقه؛ ۱۳۳۲

آغاز کار دوبلاژ و ادامهٔ فعالیت تا سال؛ ۱۳۳۶- ورود به دانشکدهٔ ادبیات زبان فرانسه؛ ۱۳۳۴ - سفر به ایتالیا و آغاز فعالیت دوبلاژ در ایتالیا؛ ۱۳۳۶

بازگشت به ایران، استخدام در ادارهٔ فرهنگ و هنر و فعالیت زیر نظر دکترکیا در اداره فرهنگ عامه؛ ۱۳۴۱ - ادامه فعالیت در دوبله، کار در تلویزیون با سمت مدیر دوبلاژ

فعالیت در اداره نمایش و همکاری با گروه داود رشیدی

فعالیت در تلویزیون ملی ایران در سمت مدیر دوبلاژ، گوینده و ادیتور که همچنان ادامه دارد تدریس تئا‌تر در کانون بانوان، خانه فرهنگ و کانون پرورش فکری کودکان؛ ۱۳۶۵

آغاز کار در کارگاه نمایش با گروه شهر و همکاری با کارگردانانی چون آربی آوانسیان و بیژن مفید؛ ۱۳۵۱

استعفا از کارگاه نمایش و بازگشت به کار دوبلاژ؛ ۱۳۵۳

 

سینما:

فعالیت هنری زنده یاد راستکار در سینمای ایران از سال ۱۳۵۲ با فیلم مغول‌ها به کارگردانی پرویز کیمیاوی آغاز شد.

وی پس از پیروزی انقلاب ایران در فیلم‌هایی چون گیس‌بریده، پابرهنه در بهشت، ستاره‌ها سه: ستاره بود، راز‌ها، دختری به ‌نام تندر، روانی، زن شرقی، الو! الو! من جوجوام، مرغ و همسایه، عشق و مرگ، جهیزیه‌ای برای رباب، محموله، ترنج، شیر سنگی، خط پایان و آقای هیروگلیف ایفای نقش کرد.

گفتنی است آخرین کار سینمایی وی بازی در فیلم راز‌ها به کارگردانی محمد رضا اعلامی است.

فهیمه راستکار در تألیف کتاب مستطاب آشپزی هم با همسرش نجف دریابندری همکاری داشت.