با گذشت بیش از یک ماه از توقف اجرای حکم اعدام حبیب الله لطیفی و بازداشت شماری از فعالان مدنی و فرهنگی سنندج در این ارتباط، سرنوشت پرونده این دانشجوی کرد و سایر بازداشت شدگان همچنان در ابهام قرار دارد. همزمان روز گذشته منابع خبری از انتقال دلیر اسکندری، دبیر ادواری اتحادیه دانشجویان کرد به از زندان به دادگاه خبر دادند. سخنگوی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، با تائید این خبر در مصاحبه با روز، ضمن توضیح بیشتر در خصوص سرنوشت پرونده حبیب الله لطیفی، بازداشت های صورت گرفته ماه گذشته سنندج را نشانه تلاش نهادهای امنیتی برای مسدود کردن فعالیتهای مدنی در کردستان ارزیابی می کند.
فعالان کرد در داخل کردستان به دلیل محدودیت های ایجاد شده، ماه گذشته از ارائه هر گونه توضیحی در خصوص بازداشتهای صورت گرفته خودداری کرده بودند. توضیحات سخنگوی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، اولین موضع گیری رسمی این سازمان در طول این مدت و در رابطه با شرایط فعلی بازداشت شدگان است.
مصاحبه روز با اجلال قوامی در پی می آید.
آخرین وضعیت فعالان مدنی و فرهنگی سنندج که به دنبال تلاش برای جلوگیری از حکم اعدام حبیب الله لطیفی بازداشت شده بودند به چه صورتی است؟
همانگونه که اطلاع دارید بعد از اعلام خبر توقف حکم اعدام آقای حبیب الله لطیفی عصر همانروز جمعی از فعالان فرهنگی و مدنی سنندج جهت تبریک و دلجویی در منزل حاج عباس لطیفی پدر حبیب الله گرد هم آمده بودند. بنا به آمار و گزارشهایی که به دست سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان رسیده، در این فاصله تعداد 12 نفر از آنها به صورت جمعی به همراه هشت تن از اعضای خانواده لطیفی دستگیر شدند. پس از گذشت چند روز تعداد زیادی از آنها با قرار کفالت و با تودیع وثیقه های بیست میلیونی و چهل میلیونی آزاد شدند، اما کماکان برخی از آنها در بازداشت گاه اداره اطلاعات سنندج ماندگار شده اند. در این میان آقایان یحیی قوامی، عضو جمعیت کردستان سبز، ژیان مظفری، فعال مدنی و همچنین دلیر اسکندری، دبیر ادواری اتحادیه دمکراتیک دانشجویان کرد، همچنان در زندان و بازداشت موقت به سر می برند. البته از یک هفته پیش آقایان اسکندری و مظفری به زندان مرکزی سنندج منتقل شده اند. آقای قوامی اما کماکان تحت نظر وزارت اطلاعات در بازداشتگاه این نهاد امنیتی در سنندج به سر می برد. این در حالیست که قبلا آقای رستمی، قاضی شعبه چهارم دادیاری سنندج، برای یحیی قوامی قرار وثیقه 20 میلیون تومانی صادر کرده بود، اما بعدا گفتند پرونده هنوز در مرحله تحقیقات قرار دارد و باید همچنان تا پایان مراحل تحقیقات در زندان بماند. در مجموع باید گفت این سه نفر از جمله افرادی هستند که تاکنون مشخص شده در زندان به سر می برند. به خانواده قوامی اما اعلام کرده اند که امروز، پنج شنبه 7 بهمن، دوباره به دادگاه مراجعه کنند. بر این اساس اندکی امیدواری وجود دارد که این سه فعال که قرار بازداشت موقت برای آنها صادر شده است هر چه زودتر آزاد و یا از حالت بلاتکلیفی خارج شوند.
مقامات قضایی مشخص نکرده اند که این افراد به چه اتهاماتی دستگیر شده اند؟
بر اساس گفته های تعدادی از بازداشت شدگان که در روزهای بعد آزاد شدند، اجتماع و تبانی بر علیه نظام و فعالیت تبلیغی از طریق حضور در منزل حبیب الله لطیفی و تحریک و تشویق احساسات خانواده و مردم، اصلی ترین اصلی ترین اتهاماتی بوده که به آنها در جلسات بازجویی تفهیم شده است.
در میان اخبار مربوط به این بازداشت ها به اسامی تعدادی دیگر از فعالان فرهنگی شهر سنندج از جمله سعید ساعدی و سیمین چایچی، شاعر و فعال حوزه زندان هم اشاره شده بود. بعضی از سایت ها هم اخبار ضد و نقیضی در مورد آزادی یا ادامه بازداشت این افراد منتشر کرده اند. سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان چه اطلاعی از وضعیت آنها دارد؟
خانم چایچی که از فعالین شناخته شده فرهنگی و حوزه زنان هستند بهمراه محمود محمودی و تعدادی دیگر در همان روزهای پس از بازداشت با قرار وثیقه 20 میلیون تومانی آزاد شدند. البته همینجا لازم است به این نکته اشاره شود که آقای دلیر اسکندری در منزل آقای لطیفی بازداشت نشد. او روز بعد از بازداشت های فله ای به ستاد خبری اداره اطلاعات سنندج احضار و همانجا بازداشت شد.
آقای قوامی! بعضی از منابع خبری بازداشت دبیر ادواری اتحادیه دانشجویان کرد را در ارتباط با با برگزاری جلسات علمی کردستان شناسی درمحل تشکل غیر دولتی “ژیانه وه” دانسته اند. سازمان حقوق بشر کردستان اطلاعی از علل بازداشت این فعال دانشجویی دارد؟
ببینید آقای اسکندری سابقا یکی از فعالین دانشجویی کردستان بوده است. به صورت مشخص او یکی از اعضای اصلی اتحادیه دمکراتیک بوده و علاوه بر عهده داشتن مسئولیت هماهنگی اتحادیه، در این اواخر دبیر ادواری این تشکل دانشجویی نیز بوده است. علاوه بر این او یکی از اعضای فعال تشکل فرهنگی “ژیانه وه” هم بوده است. اینکه مشخصا ایشان در ارتباط با این فعالیت ها بازداشت شده یا به علت حضور در مقابل زندان مرکزی سنندج برای جلوگیری از اعدام آقای لطیفی تا این لحظه مشخص نیست. آقای اسکندری در حال حاضر در بازداشت به سر می برند. اطلاعاتی هم که سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در این رابطه اعلام می کند، بر اساس گمانه ها و اظهارات سایر بازداشت شدگان صورت می گیرد. این فعال دانشجویی در ارتباط با فعالیت های دانشجویی و فعالیتهای فرهنگی انجمن “ژیانه وه” هم بارها احضار شده بود.
برخی از فعالان شبکه های اجتماعی امروز عکسهایی از آقای اسکندری منتشر و ادعا کرده اند که این تصاویر مربوط به روز گذشته و زمانی است که ایشان جهت تبدیل قرار به دادگاه منتقل شده.شما از انتقال ایشان به دادگاه اطلاع دارید؟
به نظر ما انتقال بازداشت شدگان به دادگاه طبق یک روال و روند حقوقی صورت میگیرد. چون بعد از یکی دو ماه بازداشت جهت مستند کردن اظهارات مطرح شده و تکمیل تحقیقات اولیه و بازپرسی های صورت گرفته آنها را به دادگاه منتقل می کنند. در این مرحله و در صورت تشخیص مقامات قضایی، دادور پرونده می تواند قرار شخص بازداشت شده را از بازداشت به کفالت تبدیل کند. در صورتی که این قرار از سوی بازپرس یا دادیار صادر نشود شعبه ای را برای بررسی پرونده تعیین خواهند کرد. در موارد مشابه معمولا شعبه های اول و دوم دادسرای عمومی و انقلاب سنندج مسئول رسیدگی به این گونه پرونده ها می شوند. در مورد آقای اسکندری، بنا به اطلاع سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان، باید بگویم که ایشان جهت دفاع از پرونده به دادگاه منتقل شده اند. به نظرم پس از این مرحله در خصوص پرونده این فعال دانشجویی تصمیم گیری خواهد شد.
نظر وکلای بازداشت شدگان در ارتباط با پرونده ها چیست؟ آیا خانواده ها رسیدگی به پرونده ها و تعیقب حقوقی آنها را به وکلا سپرده اند؟
جمعی از خانواده ها معتقدند که در حال حاضر پرونده ها خیلی سنگین نیستند و نیازی به سپردن آن به وکیل نیست.تعدادی دیگر از آنها پرونده هایشان را به تیم وکلای آقای دکتر محمد شریف سپرده اند. بنا به اطلاع سازمان ما آقای اسکندری از جمله بازداشت شده هایی هستند که تا این لحظه پیگیری پرونده خود را به وکلا نسپرده اند. البته خانواده ایشان گفته اند خودداری از این اقدام به خاطر این است که پرونده در مراحل اولیه قرار دارد، در صورتی که بلاتکلیفی ایشان ادامه داشته باشد قطعا پرونده جهت رسیدگی بیشتر به وکیل سپرده می شود.
ارزیابی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان از بازداشت های فله ای ماه گذشته سنندج چیست؟ به ویژه اینکه بازداشت شدگان عموما از فعالان فرهنگی هستند.
در حقیقت آن چیزی که ما به عنوان یک نهاد حقوق بشری انتظار داریم و تلاشهایمان را در این راستا سازماندهی کرده ایم، این است که دستگیری فعالان فرهنگی و مدنی در منزل آقای لطیفی اساسا مبنای حقوق و قانونی ندارد، اما طبق گفته کارشناسان مسائل حقوقی و وکلا که در طی چند سال اخیر نیز فتح باب شده، بازداشت هایی از این دست را می شود به عنوان اقدامات پیشگیرانه و یا تامینی عنوان کرد. یعنی نهادهای امنیتی احساس کردند که در رابطه با موضوع آقای حبیب الله لطیفی یک حرکت در حال شکل گیری است و احتمالا در منزل آقای لطیفی فعالان در حال سازماندهی آن هستند، به همین خاطر جهت جلوگیری از این احتمال از طریق بازداشت حاضران در آن خانه، به زعم خودشان خواسته اند که از این حرکت جلوگیری کنند. البته اقدامات نهادهای امنیتی هیچ گونه توجیه قانونی ندارد. جدای از این مسائل، سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان این برخوردها را مناسب نمی داند. محدودکردن این حداقل فضای مدنی کردستان به نظر ما تبعات مثبتی به بار نخواهد آورد. این اقدامها حامل این پیام هست که مسولان هیچگونه کار مدنی، قانونی و مسالمت آمیز در این منطقه را بر نمی تابند و خواسته یا ناخواسته می خواهند حرکت های مسالمت آمیز را به کانال دیگری به غیر از حرکات مدنی و مسالمت آمیز و به صورت مشخص حرکات غیر عقلانی و خشونت آمیز هدایت کنند. ما به عنوان سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان با هشدار به شهروندان اعلام می کنیم که به هیچ عنوان حرکاتی از این دست مناسب اوضاع کردستان نیست. تاکید می کنیم حتی در صورتی که محدودیت ها در کردستان بیش از گذشته شدت بگیرد، باز باید از طریق فعالیتهای مدنی و مسالمت آمیز و به دور از هرگونه خشونت به تحقق خواسته های خود بپردازیم.
آقای قوامی! حکم آقای حبیب الله لطیفی متوقف شده است. تا این لحظه اما نه وکلا و نه خانواده وی در خصوص مصدر و منبع توقیف این حکم توضیح نداده اند. سازمان حقوق بشر کردستان چه اطلاعی از سرنوشت پرونده آقای لطیفی بعد از توقیف حکم دارد؟
دو روز قبل از توقف حکم آقای لطیفی در نشست ها و ارتباطاتی که فعالان مدنی سنندج با وکلای پرونده، آقایان صالح نیکبخت و نعمت احمدی داشتند، مشخص شد که در همان ایام در خواست عفو از طرف خانواده و وکلا به مسئولان قضائی استان کردستان تقدیم گردیده است. این امید وجود دارد که به درخواست عفو رسیدگی و در نهایت پذیرفته و حکم اعدام در خصوص آقای لطیفی به صورت کلی لغو شود. اما نکته ای که در این ارتباط به صورت قطعی می توان بیان کرد این است که حکم اعدام و احتمال اجرای آن کماکان به قوت خود باقی است.
