کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در بهمن ماه 1394 پرداخت.در گزارش این کانون که ریاست آن با شیرین عبادی است، با اشاره به انتخابات آتی در جمهوری اسلامی، از این«بیم»سخن رفته شده که« در آینده، رأی دادن به فرد یا گروهی خاص، واجب شرعی و امری الهی اعلام شود.»
ادامه این گزارش به بازخوانی موارد نقض حقوق بشر در ایران طی ماه بهمن، رو همچنین وضعیت«نامناسب» اقتصادی و اجتماعی کشور اختصاص دارد.
متن گزارش به شرح زیرست:
مقدمه
طبق اصل پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «ولایت امر و امامت امت» بر عهده رهبر است، که به معنای رهبری و هدایت سیاسی و مذهبی جامعه است و بدین اعتبار، دفتر استفتائات رهبر، پاسخگوی سؤالات شرعی و مسائل مطروحه است.
در تاریخ بیست و هفتم بهمن ماه، دفتر رهبری اعلام داشته است که «شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی ایران برای افراد واجد شرایط یک وظیفه شرعی، اسلامی و الهی است» و «اگر رای سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.»
موضوعاتی چون «وجوب» و «حرمت»، جنبه فقهی داشته و احکام آن در شریعت اسلامی کاملاً مشخص و معین است و تسّری آن به موضوعاتی چون انتخابات، استفاده ابزاری از دین و احساسات مذهبی جامعه برای پیشبرد مقاصد سیاسی و موجب وهن احکام اسلامی است. بنابراین بیم آن می‌‌رود که در آینده، رأی دادن به فرد یا گروهی خاص، «واجب شرعی و امری الهی» اعلام شود.
چنین روشی باعث کاهش رغبت مردم و به‌ویژه نسل جوان به مذهب و مسائل دینی شده است، تا حدی که بارها مسئولان به آن اشاره کرده و درصدد چاره جویی برآمده‌اند. البته در این امر به غلط، «علوم انسانی» را مقصر قلمداد کرده و شروع به تغییر محتوای علوم انسانی و اسلامی‌تر کردن آن کرده‌اند.
شرکت در انتخابات، «حق» هر شهروندی است که می‌‌تواند آن را اعمال یا از آن عدول کند، و این امر ارتباطی با اسلام و احکام الهی ندارد و نباید با هراس از آتش دوزخ، کسی را به صندوق رأی فرا خواند.
همچنین در گزارش ماه بهمن 1394 خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در بهمن ماه ۱۳۹4 در پی میآید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه بهمن 1394
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
1) در این ماه بیش از 51 نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: جعفر خائفی- فعال سیاسی-، بهمن دارالشفایی- روزنامه‌نگار و مترجم-، حسین دولتی، رضا زارع- 2 فعال مذهبی- مهدی نکونام- فرزند زندانی، محمدرضا نکونام- صادق خادمی- فعال مذهبی و فرهنگی.
همچنین خبرگزاری ایلنا از بازداشت ۲8 نفر از کارگران مجتمع مس خاتون آباد استان کرمان خبر داد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت فرهاد رضابیگی، آرش جلالی، علی مولایی، ناصر فیضی، فیروزه رنجبر، مریم داوودی امید، زهرا شفیعی و خانم الهی- 8 هوادار گروه عرفان حلقه- علیرضا نجیمی و محمدعلی ایزدی- دو وبلاگ‌نویس حامی عرفان حلقه-، علیرضا منصوری- فرزند زندانی سیاسی، محمدعلی منصوری-، عبدالله بلوچ- شهروند بلوچ-، فاتح دونداری، سامان پاشایی، فرشاد دارایی، نادر مجیدیان و بهروز ریشه صاحب- 5 شهروند اهل سقز- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
2) رضا مکعیان (ملک)، هاشم زینالی، سیمین عیوض‌زاده، احسان خیبر، عبدالعظیم عروجی، محسن حاصلی، محسن شجاع، خدیجه (لیلا) میرغفاری، اعظم نجفی، پروین سلیمانی، شرمین یمنی، سارا ساعی، ارشیا رحمتی، مسعود حمیدی، علی بابایی، اسماعیل حسینی، فریده طوسی و زهرا مدرس‌زاده- 18 فعال مدنی- هر یک به ۹۱ روز حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق، داود رضوی- فعال کارگری- به ۵ سال حبس تعزیری، عثمان اسماعیلی- فعال کارگری- به یک سال حبس تعزیری، یونس دهمرده- فعال رسانه‌ای- به یک سال حبس و دو سال ممنوعیت از نشر مطلب در رسانه‌های استان سیستان و بلوچستان، شهنام جذبانی و شیدا قدوسی- 2 شهروند بهایی- هریک به ۱۱سال زندان، فرح تبیانیان، پونه ثنایی، مونا امری حصاری، بهنام حسنی، پریسا شهیدی، مژده ظهوری، پریوش شجاعی، تینا موهبتی، هنا عقیقیان، بیتا هدایتی، وثاق سنایی، هنا کوشک‌باغی و نوید معلمی- 13 شهروند بهایی- هریک به ۹ سال زندان، روفیا پاکزادان، سودابه مهدی‌نژاد، میترا نوری، شیوا روحانی، هوشمند دهقان، مریم دهقان، نازی خلخی، کاملیا بیدلی و شهره صمیمی- 9 شهروند بهایی- هریک به شش سال زندان، سعید اردشیر- هوادار گروه عرفان حلقه که در زندان به‌سر می‌برد- به شش ماه حبس تعزیری، علی (امیر) امیرقلی- فعال مدنی- به حبس طویل‌المدت و یوسف (مصطفی) کاکه‌ممی- زندانی سیاسی- بار دیگر به پنج سال حبس تعزیری محکوم شدند.
3) دادگاه تجدیدنظر حسین رفیعی فنود- فعال ملی، مذهبی- و جلسه‌های رسیدگی به اتهام‌های اسماعیل عبدی- فعال صنفی-، اسماعیل (زرتشت) احمدی راغب- فعال مدنی- و میثاق یزدان نژاد- فعال سیاسی- برگزار شدند.
4) در پی تشکیل پرونده جدید برای نرگس محمدی- مدافع حقوق بشر که اینک در زندان به‌سر می‌برد-، قرار وثیقه دیگری برای او صادر شد. همچنین رقیه علیزاده- همسر عباس لسانی، زندانی سیاسی- ، به دادسرا، بهنام شیخی- فعال مدنی- به دادگاه، محمد نجفی- وکیل دادگستری- به دادسرا و سارا ساعی- هوادار گروه عرفان حلقه- به دادگاه احضار شدند.
5) فریبرز رئیس دانا، محمد نوری‌زاد و محمد ملکی- - 3 فعال سیاسی- برای چند ساعت بازداشت شدند.
6) پلیس مانع تجمع افرادی در برابر وزارت نفت شد که خود را دانشجویان بسیجی می‌نامیدند.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
1) مجوز ماهنامه‌های «جوتیاران» و «فرصت برابر» توسط مقام‌های مسئول لغو شد. وبسایت محسن رنانی- استاد دانشگاه- و سایت «عشق مردم» فیلتر شدند.
2) مدیران مسئول چهار رسانه «گل»، پایگاه خبری «شهدای ایران»، پایگاه خبری «صراط نیوز» و روزنامه «وطن امروز» از سوی هیئت منصفه دادگاه مطبوعات مجرم شناخته شدند.
3) کنسرت‌های گروه تندر، کاوه یغمایی و سالار عقیلی توسط مقام‌های مسئول لغو شدند. همچنین سحر محمدی- خواننده زن- با وجود تبرئه در دادگاه، همچنان با محرومیت و ممنوعیت از کار و تدریس مواجه است.
4) مقام‌های مسئول در سازمان صدا و سیما، سخنان اکبر هاشمی رفسنجانی- رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام- و حسن روحانی- رییس جمهوری ایران- سانسور شده، منتشر کردند. همچنین مقام‌های مسئول در صدا و سیما از حضور مجید برزگر- فیلمساز-، حامد بهداد و سایر عوامل فیلم «نیمه شب اتفاق می‌افتد» در برنامه‌های مختلف تلویزیون جلوگیری کردند. از سوی دیگر مقام‌های مسئول در صدا و سیما از پخش چهره مهناز افشار- هنرمند- در تلویزیون جلوگیری کردند.
5) افرادی بدون آنکه نیروهای انتظامی مانعشان شوند با ایجاد درگیری از انجام سخنرانی‌های الهه کولایی و محمدرضا خاتمی- دو فعال سیاسی- در شهرهای مختلف جلوگیری کردند. همچنین افرادی بدون آنکه نیروهای انتظامی مانعشان شوند با ایجاد درگیری از حضور فاطمه معتمد آریا- هنرمند- در شهر کاشان جلوگیری کردند.
6) ۱۶ دانش آموز روستای لطف آباد بخش سردشت، به دلیل نبود امکانات مناسب از جمله جاده، از تحصیل بازمانده‌اند.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
1) در این ماه حداقل تعداد 4 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:
سخنگوی قوه قضاییه از اجرای حکم اعدام یک نفر در کرمانشاه به اتهام قتل عمد خبر داد. همچنین رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از اعدام یک نفر در یاسوج به اتهام قتل عمد خبر دادند.
همچنین برخی خبرها از اعدام خالد کردی و مسلم آباریان در یزد به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر حکایت دارند.
2) دادستان عمومی و انقلاب تهران از صدور حکم اعدام در ملاء عام برای «ح» خبر داد.
3) رسانه‌های وابسته به دولت ایران از گرداندن چهار متهم بدون ذکر نام در سطح شهر تبریز به اتهام «عربده کشی»، «ع.ش»- در سطح شهر محمودآباد به اتهام تهیه فیلم و پخش آن در فضای مجازی و دو نوجوان در ساری به اتهام شکستن شیشه‌های ۱۲ فروشگاه خبر دادند.
4) صلاحیت 25 نفر از وکلای دادگستری از جمله قاسم شعله‌سعدی، عبدالصمد خرمشاهی، فریده غیرت، رمضان حاجی‌مشهدی، محمود کاشانی، صالح نیکبخت،عبدالله سمامی، علی حامد توسلی و میترا ضرابی برای شرکت در انتخابات هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز توسط قوه قضاییه رد شد.
5) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند حمید بابایی، فرزاد پورمرادی، مصطفی عزیزی، سعید حسین زاده و علیرضا گلی پور بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است. همچنین حسین رونقی که در مرخصی درمانی به‌سر می‌برد، بدون پایان فرآیند لازم درمانی به زندان بازگردانده شد.
6) سعید مدنی و سعید رضوی فقیه- دو فعال سیاسی- به زندان اوین منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌ها بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
7) مقام‌های مسئول با مرخصی بهنام (اسعد) ابراهیم زاده- برای دیدار با فرزند بیمارش در بیمارستان موافقت نکردند. همچنین مقام‌های مسئول به خانواده حافظ عبدالرحیم کوهی اجازه ندادند تا با این زندانی پس از گذشت هفتاد روز از بازداشت، ملاقات کنند.
8) شکایت مربوط به سرقت از منزل داریوش فروهر و پروانه اسکندری- دو فعال سیاسی که به گفته مقام‌های حکومتی توسط عوامل خودسر در وزارت اطلاعات به قتل رسیدند- با وجود پیگیری های فراوان تاکنون مورد رسیدگی قرار نگرفته است.
9) مقام‌های مسئول از ورود زنان به محل مسابقات جهانی والیبال ساحلی در کیش جلوگیری کردند.
10) وزارت اطلاعات از بازداشت یکی از مدیران یک شبکه ماهواره‌ای فارسی زبان و دادستان پردیس از پلمب بزرگترین رستوران شرق تهران به دلیل آنچه مسائل خلاف عفت عمومی و عدم رعایت مسائل شرعی و قانونی می‌نامید و همچنین بازداشت هفت نفر در این ارتباط خبر دادند.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران کارخانه گچ بیجار، کارگران توبوسرانی آبادان، کارگران بیکار شده کارخانه کاشی کویر یزد، کارگران شرکت احداث، کارگران سابق پروژه قطار شهری اهواز، کارگران پیمانکاری فازهای ۲۰ و ۲۱ عسلویه، کارگران بازنشسته و شاغل معدن زغال سنگ البرز شرقی، کارگران نیشکر هفت‌تپه، کارکنان رسمی پتروشیمی‌های واگذار شده به بخش خصوصی در عسلویه و ماهشهر و کارگران صابون سازی خرمشهر حکایت دارند.
1) پرداخت‌های حقوق و مزایای کارگران کارخانه کربنات سدیم سمنان برای مدت دو ماه، 130 کارگر پروژه باغ برای مدت 9 ماه، ۱۵۰ کارگر شرکت سکوسازی صنایع دریایی برای مدت 8 ماه، جمعی از کارگری معدن ذغال سنگ زمستان یورت برای مدت 11 ماه، کارگران فولاد لوشان برای مدت پنج ماه، 400 کارگر کارخانه «نساجی مازندران (قائم شهر)» برای مدت سه ماه، ۴۰ کارگر شهرداری «آبادان» برای سه ماه، ۸۵ هزار بازنشسته صندوق فولاد برای مدت دو ماه و ۱۷۰ کارگرمعدن زغال سنگ آق دربند سرخس برای مدت ده ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
2) از ورود 75 کارگر کاشی خزر به این کارخانه جلوگیری شد.
3) مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش از وجود ۱۲۰ مدرسه عشایری خوزستان خبر داد که در خصوص برق و آب شرب با مشکل مواجه هستند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست در بهمن ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد، به‌گونه‌ای که بر اساس گفته مقام مسئول در دولت، عمده مناطق کشور، درگیر خشکسالی‌های بلندمدت هستند. این در حالی است که مقام دیگر دولتی از سرازیر شدن یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر فاضلاب شهری و روستایی به درون دریاچه زریوار خبر داده است.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه بهمن 1394، با تأکید بر این نکته که حکومت ایران موظف است تا انتخاباتی منطبق با ضوابط اتحادیه بین‌المجالس برگزار کند، اعلام می‌کند که در این ارتباط، حذف نظارت استصوابی اولین گام به حساب میآید. متأسفانه در انتخابات پیش‌رو، تعداد کثیری از داوطلبان شرکت در انتخابات توسط شورای نگهبان، رد صلاحیت شده‌اند. این امر نه تنها تضییع حق افرادی است که صلاحیت آنها مورد تائید قرار نگرفته بلکه ایجاد محدودیت برای رأی‌دهندگان در اعمال حق حاکمیت آنان است.
شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
اول اسفند ماه 1394
