امین رئوفی‌نژاد
بسیاری از روزنامه‌های چاپ تهران در روز شنبه، تیترهای درشت صفحه اول خود را به موضوع گرانی اختصاص دادند و به خصوص خبر “انتقاد مراجع تقلید از گرانی‌ها” به همراه خبر مربوط به بسته سیاستی جدید بانک مرکزی در صدر اخبار دیروز قرار داشت. اما شاید کمتر کسی به این نکته توجه کرد که همه انتقادهای مطرح شده از زبان مراجع تقلید در خصوص تورم و گرانی، در دیدار اعضای حزب مؤتلفه با مراجع تقلید قم مطرح شده است و در واقع می‌توان گفت این اعضای حزب مؤتلفه بوده اند، که تحت عنوان “شورای مرکزی کمیته امداد”، ایجاد موج جدید انتقادها از گرانی‌ها را موجب شده اند.
تنها مؤتلفه‌ای‌ها نیستند که این روزها به پررنگ کردن بحث تورم و گرانی در جامعه توجه نشان می‌دهند و در آن خصوص به رایزنی با دیگر گروه‌های ذی‌نفوذ اجتماعی نزدیک به خود می‌پردازند، بلکه دیگر افراد و گروه‌های جناح راست سنتی نیز در هفته‌های اخیر به طور واضح چنین گرایشی را از خود نشان داده‌اند و سعی دارند دولت احمدی نژاد را در خصوص مسئله تورم، در سه‌کنج پاسخگویی به افکار عمومی قرار دهند. برخی معتقدند آنها در ضمن این رفتار منتقدانه، همچنین سعی می‌کنند خود را در موضع مدعی و نه متهم این معضل اقتصادی و اجتماعی قرار دهند تا از تبعات گسترش انتقادها در زمینه گرانی، خود در امان بمانند، و تورم را تنها پاشنه آشیل احمدی نژاد، و نه همه اصولگرایان، قرار دهند.
اما این تمایل آشکار به برجسته‌سازی مشکل تورم، که تا پیش از انتخابات مجلس هفتم همه طیف‌های جناح محافظه‌کار سعی در کوچک نشان دادن آن داشتند، با واکنش‌های عصبی طیف حامی احمدی‌نژاد هم روبه‌رو می‌شود، به طوری که موضوع تورم در حال ایجاد یک شکاف سیاسی جدید در جناح اصولگراست.
انتقادهای مراجع پس از دیدار با مؤتلفه
اعضای حزب مؤتلفه در زمانی به قم رفتند و با مراجع دیدار کردند که احمدی‌نژاد مشغول بازدید از روستاهای قم بود. آنها همچنین سه تن از علمای قم را - به طور هدفمند از جناح های مختلف - انتخاب کردند تا از زبان همه آنها انتقاد از دولت در خصوص گرانی را در رسانه‌ها مطرح کنند: مکارم شیرازی، موسوی اردبیلی، و حتی مصباح یزدی که به عنوان پدر معنوی احمدی نژاد شناخته می‌شود.
اعضای مؤتلفه پیش از اینکه به قم بروند، با مهدوی کنی هم دیدار کرده، نظر او را هم درباره گرانی جویا شده و در رسانه‌ها بازتاب داده بودند. او گفته بود: “نباید فرافکنی کرد و باید مسئولیت پذیرفت”؛ همان‌طور که علمای قم نیز در همین راستا گفته بودند: “گرانی احساسی و شعاری نیست، واقعیتی همه‌فهم است” (موسوی اردبیلی)؛ ”مسئولان باید مهارت لازم برای ریشه‌کن کردن فقر را کسب کنند” (مصباح یزدی)؛ “از گوشه و کنار کشور وضع گرانی و تورم به ما شکایت می‌شود” (مکارم شیرازی).
هشدارهای محافظه‌کاران درباره تورم
تا زمان برگزاری مرحله اول انتخابات مجلس هشتم، چنین به نظر می رسید که محافظه‌کاران کمتر علاقه داشتند که در خصوص تورم صحبت کنند؛ چرا که در این صورت ناچار بودند به نقش دولت نهم و مجلس هفتم نیز در این خصوص اشاره کنند. اما پس از مشخص شدن تقریبی ترکیب مجلس هشتم، ظاهرا تمایل بیشتری در میان آنها به چشم می خورد که از مشکلات مردم در خصوص گرانی‌های بی‌سابقه و قیمت‌های بی‌مهار سخن بگویند و دولت را به مصاف پاسخگویی بکشانند.
از این منظر، عجیب نیست که “محمدرضا باهنر” با رسانه‌ها مصاحبه می‌کند و بی‌مقدمه به سراغ موضوع تورم می‌رود از این می‌گوید که: “از ابتدا هم تورم را پیش‌بینی می‌کردیم و در این زمینه با برخی از کارشناسان دولت اختلاف مواضع داشتیم” و باز تاکید می‌کند که: “به نظر می‌رسد تورم غیرقابل تحمل شده‌است.“
تورم تنها برای باهنر غیر قابل تحمل نشده است، بلکه “مصباحی مقدم” سخنگوی جامعه روحانیت نیز در روزهای به طور مکرر به مصاحبه و انتشار مقاله و یادداشت در رسانه‌ها پرداخته تا ثابت کند که دولت احمدی نژاد چه نقشی در ایجاد تورم داشته است، حال آنکه او و دیگر نمایندگان همفکر او بارها در مجلس هفتم نسبت به این موضوع هشدار داده بودند؛ اگرچه اشاره چندانی به این نمی‌کند که همین مجلس دست دولت را در سیاست‌های انبساطی و افزایش نقدینگی باز گذاشت، یا با طرح تثبیت قیمت‌ها در زمان دولت خاتمی توسط همین مجلس اصولگرا، شد آنچه شد. مصباحی مقدم اما حاضر می‌شود که حتی به انتقاد ملایم و سوپاپ‌گونه “حسین شریعتمداری” از دولت نهم نیز حمله کند و او را به انکار نقش دولت احمدی نژاد در این بحران متهم کند.
در این زمینه، می توان به انتقادهای “دری نجف‌آبادی” و “هاشمی شاهرودی” از گسترش گرانی‌ها، یا سخنان همشکل امامان جمعه شهرهای مختلف در خصوص تورم و گرانی و تکرار این عبارت که “دولت فکری برای این مشکل بکند”، یا پیگیری در حد افشاگری “الیاس نادران” و “احمد توکلی” در خصوص برداشت بدون مجوز دولت نهم از حساب ذخیره ارزی نیز اشاره کرد؛ موضوعی که افشای آن به تنهایی می‌تواند موضوعی برای استیضاح وزیران دولت باشد، البته اگر مجلس همسو نباشد.
انتقادات وزیر اقتصاد به رییس جمهور
روز شنبه، هفته نامه “شهروند امروز” مصاحبه ای جنجالی را با دانش جعفری، وزیر برکنار شده اقتصاد انجام داده است که وی در جریان آن، علی رغم پرهیز آشکار از وارد شدن به بحث نقد رییس جمهور، اشاراتی نیز به اختلافات دیدگاه های خود با احمدی نژاد داشته است.
وی در جریان مصاحبه، در پاسخ به سوالی در مورد انحلال سازمان مدیریت وبرنامه‌ریزی توسط احمدی نژاد گفته: “من به این دلیل که فایده ای دراین کار نمی دیدم، با آن مخالف بودم”، هرچند بلافاصله افزوده است: ”درشرایط کنونی به این مسایل نمی‌پردازم.“
وی در پاسخ به سوالی دیگر در خصوص صحت اخبار منتشر شده در مرد سابقه استعفای خود از وزارت اقتصاد و دارایی پس از آن که رییس جمهور بدون اطلاع وی هیات مدیره بیمه ایران را برکنار کرد، تصریح کرده: “بله. نسبت به این موضوع واکنش نشان دادم. درآن مقطع فکر می‌کردم میان من وآقای احمدی‌نژاد اعتماد لازم وجود ندارد به همین دلیل استعفا دادم اما آقای احمدی‌نژاد مخالفت کرد. درنهایت پرونده را بازگذاشتم که هرزمان موافقت شد، کابینه را ترک کنم.“
خبرساز ترین نکته سخنان دانش جعفری، که در سایت های خبری انعکاس فراوان داشته، اشارات انتقادآمیز او در مورد نگرش غیرعلمی رییس جمهور به مقوله بانکداری است: “آقای احمدی نژاد علاقه مند بود همه بانک های دولتی را به قرض الحسنه تبدیل کند. من وخیلی از صاحب نظران اقتصادی نسبت به عواقب این طرح هشداردادیم. اما رئیس جمهور علاقه مند است هم چنان بانک های بزرگ از جمله بانک ملی را به قرض الحسنه تبدیل کند.”