احساس ناامنی در پشت برنامه هسته ای

نویسنده

» مقاله تایم در باره نظر ایرانیان در باره برنامه هسته ای

کارل ویک

هر ملتی برای خود افتخاراتی دارد؛ ولی در مورد ایرانی ها این مساله خیلی عمیق است. در ایران تمدنی 2500 ساله وجود دارد که به زمان داریوش و کوروش می رسد، که شاید آمریکاییان اسم آنها را - حداقل در فیلم های سینمایی - شنیده باشند؛ تمدنی که بسیار فراتر از ادیان ابراهیمی امروزی، از جمله اسلام، گسترده بوده است. برای خارجی ها این موضوع را مشکل تر می کند.

ایرانی ها از پائین تا بالا، همه خواستار برنامه هسته ای هستند. حتی آنان که با  دولت مخالفند نمی توانند از اعتبار و مقامی که قدرت هسته ای به ارمغان می آورد، چشم بپوشند. چند سال پیش در یک بعد از ظهر، ضمن بازدید از تخت جمشید، این مساله را با ایرانی های مطرح کردم. یک از آنها به نقش برجسته سنگی اشاره کرد که در آن صف طولانی از مردم برای ادای احترام به امپراطور پارس صف کشیده بودند. او گفت: “این ها مسیحی هستند. دارند برای پادشاه هدیه می آورند؛ 2500 سال پیش. اکنون آنها قدرت هسته ای دارند. می خواهید هندی ها را ببینید؟ آنها کفش هم نداشتند. حالا 9 نیروگاه هسته ای دارند.”

طبق یک نظر سنجی، اقلیت قابل توجهی از ایرانیان دانشگاه مریلند - نزدیک به 38 درصد در سال 2010 - معتقدند ایران باید بمب هسته ای داشته باشد؛ خیلی از آنان به جنبش سبز ایران هم نزدیک هستند. معلوم نیست این همان نظری باشد که رهبران مذهبی ایران دارند.  آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، که قدرتی به مراتب بیشتر از محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور این کشور دارد، می گوید تعالیم دینی داشتن سلاح های کشتار جمعی را منع می کند. بسیاری از تحلیگران، از جمله خوان کوله، معتقدند که باید این حرف ملایان را جدی گرفت.  (این البته به معنی آن نیست که دولت ایران مشغول کار بر روی فن آوری ساخت سلاح هسته ای، آنطور که گزارش آژانس هسته ای سازمان ملل نشان داده است، نباشد.  کاملا محتمل است که ایران سعی می کند به دنیا بگوید که توان ساخت بمب هسته ای را دارد، مانند ژاپن).

وقتی خامنه ای از مساله هسته ای با مردم خودش صحبت می کند، منظورش اشاره به پیشرفت، فن آوری و توسعه است. او می گوید: “آمریکا و متحدان آن نمی خواهند که ایران کشوری مستقل و از نظر علمی پیشرفته باشد.” او از تحقیقات هسته ای به عنوان “عصاره فکر و تلاش جوانان” یاد می کند و آن را نشانه “استعداد ایرانیان” می داند. حتی اگر گزارشات جدید هم نشان دهد که ایران برنامه هسته ای خود را با کمک پاکستان یا کره شمالی به پیش برده است، باز هم وجه احساسی در این موضوع همچنان باقی است. بحث خامنه ای برای کشوری که احساس می کند در دهه 1970 در جا زده است در حالیکه دنیا جلو رفته است، طرفدار دارد. ایرانی ها با دریافت تصاویر ماهواره ای سفر می کنند. برای سفر به کشور همسایه، ترکیه، به ویزا هم نیاز ندارند؛ کشوری که به اندازه ایران جمعیت دارد ولی بدون داشتن منابع زیاد، درآمد سرانه ای دوبرابر ایران دارد.

عقب ماندن، برای ملتی با آن تمدن، که  دوران طلایی اسلام،  در علوم، پزشکی، نجوم و ریاضیات مدیون تمدن آن است، غیر قابل قبول است. ایرانی ها به شما خواهند گفت که بسیاری از اختراعات آن ها متعلق به دوران قبل از فتح ایران توسط اعراب صحرا نشین است؛ تهاجمی در سال 637 میلادی که باعث شد ایرانی ها خود را همواره برتر از صحرا نشینان عرب نگاه کنند. اغلب می گویند “این اعراب”، دینی را که در جایی دیگر پدید آمده بود به تمدنی که خود دین تک خدایی زرتشت را داشت تحمیل کردند.

فهرست افتخارات ادامه دارد. در تهران، در یک مغازه فرش فروشی، صاحب مغازه ماجرای نقش بوته جقه را تعریف می کند که اصل آن متعلق به ایران است. او می گوید این نقش یک درخت قبرسی را نشان می دهد که سرپا بوده است، تا زمانی که اسلام به آنجا آمد و آن را خم کرد. ملایان پس از انقلاب سال 1979 در ابتدا با نام گذاری کودکان متولد شده به نام های کوروش و داریوش و مانند آن مخالفت کردند. آنها همچنین مراسم نوروز، عید ایرانیان که مقارن شروع فصل بهار است، را نفی کردند زیرا متعلق به دوران قبل از اسلام بود. در هر دو مورد مردم، این سخنان ملایان را نادیده گرفتند.

البته این نباید به این معنی تلقی شود که ایرانی ها مسلمان مومن نیستند. تعداد قابل توجهی از آنان مسلمان هستند که همراه با 1.5 میلیارد مسلمان دیگر ممکن است حمله به تاسیسات هسته ای ایران را حمله علیه اسلام تلقی کنند. برای بسیاری از ایرانیان هویت دینی بر هویت ملی اولویت دارد و همین هویت است که خصومت دامنه دار با اسرائیل و آمریکا یا هر کشوری که بخواهد ایران را بمباران کند را تضمین می کند. در واقع، همانطور که کریم سجادپور بارها تکرار کرده است، حمله نظامی به ایران، قدرت رژیم دینی را به شدت افزایش می دهد و روحانیون را، بدون نیاز به تلاش زیاد، به عنوان رهبران دفاع از کشوربر مسند قدرت تثبیت می کند. 

منبع: تایم – 15 نوامبر