ویوین والت
درهمان حال که دولت های غربی در واکنش به سرکوب خشونت آمیز اعتراضات مخالفان به سنگین تر کردن تحریم ها متوسل می شوند، ایران یک برگ برنده در آستین دارد. برگ برنده تهران، چین است.
وزارت نفت ایران در 22 تیر ماه از توافق با چین برای سرمایه گذاری حدود 40 میلیارد دلار در پالایش بنزین ایران خبر داد. این توافق شامل تأمین مالی پالایشگاه تازه تأسیس هرمز در جنوب ایران است که درصورت تکمیل پروژه چهارساله آن، کشور را قادر به تولید روزانه 000/300 بشکه بنزین و نفت سفید خواهد کرد. درضمن به گزارش مقامات نفتی ایران، چین با توسعه و بهبود پالایشگاه فرسوده آبادان، تولید آن را تا 29 درصد افزایش خواهد داد. هنوز مهلت زمانی مشخصی برای تکمیل پروژه آبادان اعلام نشده است.
هرچند این موافقتنامه هنوز امضأ نشده است (و چین آنرا تأیید نکرده)، اما اگر ایران آن را عملی کند، بزرگترین دردسر کشور را حل خواهد کرد. ایران علیرغم در اختیار داشتن منابع عظیم نفتی و صادرات آن، هنوز حدود 000/130 بشکه بنزین در روز وارد می کند زیرا پالایشگاه های آن کشور برای رفع احتیاجات داخلی، بسیار معدود و فرسوده هستند. توافق با چین می تواند کارخانجات، منازل و اتومبیل های ایران، به عنوان کشوری با 66 میلیون نفر جمعیت، را همچنان فعال و سر پا نگهدارد.
واردات بنزین ایران در حال حاضر متأثر از تحریم های بین المللی، ایالات متحده و سازمان ملل نیست. با این حال، تمایل سایر کشورها برای فروش بنزین به ایران تحت فشارهای سیاسی ماه های اخیر بر سر برنامه هسته ای آن کشور، کاهش یافته است. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی در پاریس، هند به عنوان یکی از تأمین کنندگان عمده این مواد برای ایران، صادرات بنزین خود به ایران را برای مدت کوتاهی معلق کرد. اریکا دونز کارشناس انرژی چین از مؤسسه بین المللی بروکینگز واشنگتن می گوید: «اگر واقعاً درصدد تحریم های مؤثر هستید، باید واردات بنزین ایران را متوقف کنید. اگر چین 40 میلیارد دلار سرمایه گذاری کند و ظرفیت پالایشگاهی ایران را تا حد چشمگیری زیاد کند، مطمئناً یکی از مهمترین ابزارهای در اختیار آمریکا را تضعیف خواهد کرد.»
پیوندهای ایران و چین که به طور تدریجی ظرف یک دهه گذشته رشد کرده است، در 18 ماهه گذشته با رشد شدیدتری همراه بوده است. گروه نفتی غول پیکر سینوپک چین در دسامبر 2007 یک قرارداد 70 میلیارد دلاری برای حفاری میدان یادآوران ایران امضأ کرد که تخمین زده می شود یک حوزه نفتی 17 میلیارد بشکه ای باشد. سی ان پی سی بزرگترین تولید کننده انرژی چین نیز در ژانویه سال جاری، برای توسعه یک میدان نفتی دیگر به نام آزادگان شمالی به ارزش 2 میلیارد دلار موافقت کرده است. ماه گذشته نیز که معترضان ایرانی به جدال با شبه نظامیان در خیابان های تهران مشغول بودند، مقامات نفتی این کشور برای مذاکره بر سر یک قرارداد 5 میلیارد دلاری با شرکت سی ان پی سی در میدان گازی عظیم پارس جنوبی در خلیج فارس، به چین پرواز کردند. دونز گفت: «ایرانی ها هر چه بیشتر احساس می کنند که نیاز فوری به سرمایه دارند.»
شرکت های برجسته نفتی غرب نظیر توتال، شل و ای ان آی ایتالیا که مشغول به کار در ایران هستند، از امضای قراردادهای جدید با مقامات ایرانی ظرف چند ماهه گذشته خودداری کرده اند. شاید علت آن، منتظر ماندن برای اقدامات باراک اوباما در گفتگو با تهران است که می تواند به بی تحرکی سیاسی موجود پایان دهد. توافق ماه گذشته چین برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی تنها به این دلیل صورت گرفت که شرکت توتال تحت الشعاع بحران های سیاسی ایران، از امضای قرارداد با این کشور امتناع کرده بود. چنین نگرانی هائی ندرتاً دامن چین را فرامی گیرد و به نظر نمی رسد در شرایط فعلی حائز اهمیت باشند.
منبع: تایم- 16 ژوئیه 2009
http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1910669,00.html
